Loài cá được Hoa Kỳ ca ngợi là "vua của các loại cá", rẻ bèo ngoài chợ Việt nhưng là báu vật cho tim mạch và não bộ

Không quá đắt đỏ như cá hồi hay cầu kỳ như cá ngừ đại dương, cá trích – một trong những loại hải sản phổ biến ở Việt Nam – lại đang được thế giới ca tụng là “siêu thực phẩm” vàng cho sức khỏe. Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), cá trích được xếp vào nhóm hải sản lý tưởng cho chế độ ăn lành mạnh, đặc biệt khuyến nghị sử dụng ít nhất 2 lần mỗi tuần để bảo vệ tim mạch và giảm nguy cơ đột quỵ. Đây cũng là một trong những thực phẩm có hàm lượng thủy ngân thấp, an toàn cho nhiều nhóm đối tượng, từ người lớn tuổi, trẻ nhỏ đến phụ nữ mang thai.

Ở Việt Nam, cá trích có mặt hầu hết các vùng biển từ Bắc vào Nam. Nổi bật trong đó là các địa phương như Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Thuận, Vũng Tàu, Kiên Giang và đặc biệt là Phú Quốc – nơi cá trích được tôn vinh như linh hồn của món gỏi cá trích trứ danh. Ngư dân thường đánh bắt loại cá này bằng lưới vây, rê và kéo, trong mùa cao điểm từ tháng 3 đến tháng 7 hằng năm. Sau khi thu hoạch, cá trích được sơ chế để dùng tươi, phơi khô, ướp muối, hun khói hoặc đóng hộp, phục vụ cho cả thị trường trong nước và xuất khẩu.

Điều khiến cá trích trở nên đặc biệt trong mắt các chuyên gia dinh dưỡng chính là hàm lượng Omega-3 vượt trội, giàu DHA và EPA – những axit béo thiết yếu có tác dụng giảm cholesterol xấu, tăng cholesterol tốt, hỗ trợ tuần hoàn máu, ngăn ngừa đột quỵ và xơ vữa động mạch. Một nghiên cứu đăng trên American Journal of Clinical Nutrition cho thấy việc ăn cá trích đều đặn giúp hạ mức triglyceride – một loại mỡ máu nguy hiểm – từ đó giảm thiểu các biến cố tim mạch.

Ngoài tim mạch, cá trích còn là thực phẩm lý tưởng cho trí não. Với lượng DHA dồi dào, loài cá này giúp cải thiện trí nhớ, nâng cao khả năng tập trung và làm chậm quá trình thoái hóa thần kinh. Tạp chí Neurology từng công bố kết quả cho thấy những người ăn cá béo, điển hình như cá trích, có chỉ số nhận thức và khả năng tư duy vượt trội hơn hẳn nhóm đối chứng.

Với người lớn tuổi, cá trích lại là vị cứu tinh cho xương khớp khi chứa hàm lượng vitamin D phong phú – dưỡng chất cần thiết giúp cơ thể hấp thu canxi và duy trì mật độ xương. Bên cạnh đó, phốt pho và selen trong cá trích cũng góp phần bảo vệ khớp, tăng độ linh hoạt và hỗ trợ phục hồi mô tổn thương.

Không chỉ thế, nhờ đặc tính kháng viêm, Omega-3 từ cá trích còn giúp giảm đau nhức khớp, cải thiện các triệu chứng viêm mãn tính. Cùng với đó, selen trong loài cá này có tác dụng trung hòa gốc tự do, tăng cường đề kháng và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh mãn tính.

Một điểm cộng khác không thể bỏ qua là cá trích chứa lượng protein chất lượng cao, dễ tiêu hóa hơn so với thịt đỏ, giúp phát triển cơ bắp, duy trì năng lượng và cải thiện sức khỏe làn da, mái tóc. Protein từ cá trích còn đặc biệt phù hợp với người đang trong chế độ ăn kiêng hoặc muốn kiểm soát cân nặng.

Điều thú vị là trong khi các chuyên gia dinh dưỡng quốc tế khen ngợi hết lời thì cá trích lại đang được bày bán tràn lan tại các chợ Việt với giá vô cùng phải chăng, dao động từ 35.000–60.000 đồng/kg tùy loại. Cá trích tươi, cá trích khô, cá trích đóng hộp… đều dễ dàng tìm thấy ở chợ dân sinh, siêu thị hoặc các trang bán hàng online, thuận tiện cho người tiêu dùng.

Tuy nhiên, để tận dụng tốt nhất lợi ích từ cá trích, người tiêu dùng nên ăn từ 2–3 bữa mỗi tuần, ưu tiên cá tươi hoặc đông lạnh từ nguồn uy tín. Đối với các món sống như gỏi cá trích, cần đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và lựa chọn nguyên liệu chất lượng cao. Phụ nữ mang thai, trẻ em và người có hệ miễn dịch yếu nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi ăn cá trích sống hoặc chưa chế biến kỹ.