Lãi suất tiền gửi dồn dập tăng, người dân lo ngại điều gì?

Theo thống kê, từ đầu tháng 5/2024 đến nay đã có hàng loạt ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi gồm: ACB, VIB, GPBank, NCB, BVBank, Sacombank, CB, Bac A Bank, Techcombank, TPBank, PGBank, SeABank, Viet A Bank, ABBank, VPBank, HDBank và MB…

Hình minh họa.

Chẳng hạn như tại HDBank, ngân hàng này đã điều chỉnh tăng lãi suất với mức tăng 0,3%/năm, áp dụng với các khoản tiền gửi cá nhân kỳ hạn 1 – 18 tháng.

Trong đó, ở kênh tiền gửi trực tuyến, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1 – 5 tháng tăng lên mức 3,25%/năm, kỳ hạn 6 tháng tăng lên 4,9%/năm và kỳ hạn 12 tháng tăng lên mức 5,3%/năm.

Đặc biệt, đối với kỳ hạn 15 tháng lãi suất tiền gửi tăng lên mức 6,1%/năm, kỳ hạn 18 tháng tăng lên 6,2%/năm. Đây cũng là mức lãi suất gần như cao nhất trong toàn hệ thống ngân hàng hiện nay.

Tính đến nay đã có gần 20 ngân hàng tăng lãi suất tiết kiệm gồm: ACB, VIB, GPBank, NCB, BVBank, Sacombank, CB, Bac A Bank, Techcombank, TPBank, PGBank, SeABank, Viet A Bank, ABBank, VPBank và gần đây nhất là ngân hàng số Cake by VPBank… Một số ngân hàng có mức tăng lãi suất lên đến 0,9 điểm như CB và OceanBank.

Mặc dù vậy, xu hướng tăng vẫn chủ yếu đến từ nhóm ngân hàng cổ phần tư nhân, trong khi nhóm 4 ngân hàng quốc doanh có vốn nhà nước (big4) gồm Vietcombank, BIDV, VietinBank và Agribank vẫn áp dụng biểu lãi suất huy động ở mức thấp lịch sử.

Nguyên nhân ngân hàng tăng mạnh lãi suất tiền gửi?

Lãi suất tiền gửi tăng trở lại gần đây trong bối cảnh người dân có xu hướng rút bớt tiền gửi ở ngân hàng để đầu tư vào những kênh đầu tư mạo hiểm hơn, trong đó có vàng.

Giá vàng đã tăng liên tục suốt nhiều tháng, từ mức 67 triệu đồng/lượng giữa năm 2023 lên trên 92 triệu đồng/lượng vào tháng 5 năm nay (tăng hơn 37%). Mức tăng này gấp nhiều lần lãi suất tiết kiệm. Một số khác đầu tư vào chứng khoán, mua nhà đất…

Theo chuyên gia kinh tế - tài chính Nguyễn Trí Hiếu, có hai nguyên nhân khiến lãi suất tiết kiệm tăng trong thời gian gần đây. Trong đó, nguyên nhân thứ nhất có thể do khách hàng không hài lòng với các mức lãi suất tiết kiệm thấp như thời gian qua, trong khi đó những kênh đầu tư như vàng đang trở nên hấp dẫn hơn. Và để giữ chân khách hàng, các ngân hàng buộc phải nâng lãi suất tiết kiệm để lôi kéo và giữ chân khách hàng.

Nguyên nhân thứ hai, ông cho rằng, tại một số ngân hàng, có thể hoạt động tín dụng được khơi thông trở lại. Trong 4 tháng đầu năm 2024, tăng trưởng tín dụng rất thấp, thậm chí âm trong tháng đầu. Nhưng cuối tháng 4/2024 và sang đến đầu tháng 5/2024, có thể ngân hàng nhận thấy đầu ra của tín dụng đã trở nên khả quan hơn, vì vậy các ngân hàng cho vay nhiều hơn. Với việc cho vay nhiều hơn này, họ phải huy động vốn nhiều hơn để cho vay.

Báo cáo tài chính quý 1 cho thấy tăng trưởng tiền gửi của các ngân hàng ở mức rất thấp, thậm chí nhiều ngân hàng lớn ghi nhận tiền gửi khách hàng sụt giảm trong 3 tháng đầu năm như Vietcombank, MB, SHB, VIB, TPBank.

Công ty chứng khoán VnDirect cho rằng, mặt bằng lãi suất huy động có thể đã chạm đáy, mặc dù vậy VnDirect cũng cho rằng mức tăng của lãi suất huy động vừa qua là không đáng kể, ít nhất là trong quý tới, chủ yếu là do nền kinh tế trong giai đoạn đầu phục hồi với tốc độ vừa phải, đặc biệt tăng trưởng tín dụng và tiêu dùng vẫn còn chậm.

Trong khi đó, Công ty chứng khoán Vietcombank nhận định rằng mặt bằng lãi suất huy động có thể cao hơn từ 0,5 – 1%/năm. Tuy nhiên đà tăng lãi suất huy động sẽ khó tạo ra một cuộc chạy đua lãi suất huy động toàn thị trường. Dòng tiền vẫn có xu hướng tìm đến kênh vàng, bất động sản, chứng khoán hơn là gửi tiết kiệm.

Người dân lo ngại điều gì?

Khi lãi suất tiền gửi vào ngân hàng được điều chỉnh tăng tăng, thông thường lãi suất cho vay (đầu ra) sau một khoảng thời gian cũng sẽ có mức tăng tương ứng. Chính vì vậy, trong bối cảnh lãi suất tiền gửi đã tăng lên, xuất hiện không ít lo ngại về khả năng lãi suất tín dụng thời gian tới sẽ tăng theo, đặc biệt với những ngân hàng không có tiềm lực tài chính tốt.

Mặc dù vậy, việc nâng lãi suất cho vay có thể sẽ không sớm diễn ra. Đại diện một ngân hàng thương mại trên địa bàn Hà Nội cho biết, trong thời gian vưa qua, ngân hàng đã điều chỉnh lãi suất huy động tiền gửi, tuy nhiên biên độ tăng lãi suất không nhiều, hơn nữa cũng không tăng với tất cả các kỳ hạn mà chỉ tăng chủ yếu với một số kỳ hạn ngắn vốn được người tiêu dùng lựa chọn gửi nhiều.

Bên cạnh đó, mức tăng của lãi suất tiền gửi vẫn còn thấp, do đó ngân hàng cũng chưa vội có kế hoạch điều chỉnh lãi suất cho vay trong ít nhất 1 đến 2 tháng tới.

Trên thực tế, dự báo về khả năng lãi suất huy động tăng tiếp là có thật bởi tại một số ngân hàng thương mại, có những nhân viên ngân hàng tư vấn khách gửi tiền kỳ hạn ngắn trước sau đó chờ tình hình rồi mới gửi các kỳ hạn dài để có thể được hưởng lãi suất cao nhất.

Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho thấy tính đến giữa tháng 4/2024, tín dụng trong nền kinh tế tăng trưởng khoảng 1%, tuy còn thấp nhưng so với mức tăng trưởng âm của 2 tháng đầu năm thì nhu cầu vốn trong nền kinh tế đang dần phục hồi.

Dù vậy có lý do để tin tăng trưởng tín dụng thời gian tới sẽ cải thiện hơn khi mà cơ quan quản lý đã có động thái hỗ trợ. Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết, Luật Các tổ chức tín dụng có hiệu lực thi hành từ 1/7 sẽ tháo gỡ, tạo sự chủ động hơn nữa cho các tổ chức tín dụng, gồm cả tổ chức tín dụng có vốn nhà nước cũng như tư nhân trong vấn đề tự quyết quyền cho vay của mình đối với nền kinh tế.