Kỳ vọng Fed hạ lãi suất, doanh nghiệp nhập khẩu trong nước vẫn lo áp lực tỷ giá

Lãi suất hạ nhiệt trên nền thanh khoản “dư giả”

Ngay trong nửa đầu tháng 8, lãi suất qua đêm liên ngân hàng có lúc bật lên 6,4%/năm (ngày 7/8) trước khi giảm rất nhanh nhờ nguồn vốn bơm qua kênh thị trường mở (OMO). Tổng cộng, NHNN bơm hơn 361 nghìn tỷ đồng với lãi suất 4% cho kỳ hạn 7–91 ngày; lượng vốn đáo hạn đạt khoảng 386,1 nghìn tỷ đồng khiến trạng thái ròng tháng 8 là hút hơn 25,2 nghìn tỷ đồng. Dù vậy, thanh khoản vẫn dồi dào: lãi suất qua đêm chạm đáy hai tháng ở mức 1,6% (28/8) rồi chỉ nhích trở lại 3,8% vào cuối tháng khi nhu cầu chi trả cận kỳ nghỉ 2/9 tăng cao.

Mặt bằng huy động tiếp tục đứng im, đến cuối tháng 8, lãi suất kỳ hạn 12 tháng của nhóm NHTM tư nhân bình quân 4,89%, nhóm quốc doanh khoảng 4,7%, trong khi tín dụng toàn hệ thống đến 29/8 đã tăng 11,8% so với cuối 2024 (tăng 20,6% so với cùng kỳ). Diễn biến này phản ánh trạng thái thừa vốn sau hai tháng 6–7 bơm ròng tổng cộng hơn 156,9 nghìn tỷ đồng, giúp ngân hàng duy trì lãi suất thấp theo định hướng điều hành; lãi suất cho vay bình quân đến 31/8 giảm còn 6,38% (-0,56 điểm % so với cuối 2024).

Về triển vọng, MBS cho rằng lãi suất đầu vào còn dư địa giảm nhẹ: kỳ hạn 12 tháng của khối tư nhân có thể về khoảng 4,7% vào cuối năm 2025, được hỗ trợ bởi khả năng Fed hạ lãi suất trong nửa cuối năm, qua đó thu hẹp chênh lệch VND–USD và tạo điều kiện giữ môi trường lãi suất thấp.

USD thế giới suy yếu nhưng USD/VND vẫn tăng

Trên thị trường quốc tế, USD giảm giá khá rõ. Chỉ số DXY hạ 1,4% trong tháng, về 97,7 điểm và đã mất 10,6% từ đầu năm, khi dữ liệu lao động Mỹ suy yếu (kinh tế chỉ tạo thêm 22 nghìn việc làm trong tháng 8; thất nghiệp lên 4,3%) trong khi lạm phát lõi phù hợp dự báo (PCE lõi tăng 0,3% so với tháng trước; CPI lõi tăng 3,1%). Thị trường vì thế định giá khoảng 90% khả năng Fed hạ 25 điểm cơ bản tại cuộc họp 16–17/9. Bối cảnh còn thêm nhiễu động khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố bãi nhiệm Thống đốc Fed Lisa Cook—động thái bị đánh giá là “chưa từng có tiền lệ”.

Tại Việt Nam, diễn biến tỷ giá đi ngược chiều khi đến cuối tháng 8, USD/VND liên ngân hàng lên 26.345 (+3,5% từ đầu năm); thị trường tự do khoảng 26.685 (+3,6% từ đầu năm). Ngược lại, tỷ giá trung tâm giảm nhẹ 0,04% trong tháng, về 25.240. Áp lực chủ yếu đến từ nhu cầu ngoại tệ tăng khi doanh nghiệp đẩy mạnh nhập khẩu nguyên liệu cho mùa sản xuất cuối năm và tâm lý nắm giữ USD trong môi trường tiền tệ nới lỏng.

NHNN đã can thiệp bằng cách bán khoảng 1,5 tỷ USD theo hợp đồng kỳ hạn 180 ngày (có hủy ngang) cho các TCTD âm trạng thái ngoại tệ, với giá 26.550 VND/USD một cách thức vừa trấn an tâm lý thị trường vừa bảo toàn dự trữ ngoại hối (cho phép hủy giao dịch nếu áp lực giảm). Tỷ giá hạ nhiệt ngay sau thông báo nhưng nhanh chóng tăng lại về cuối tháng.

Nhìn tới cuối năm, MBS dự báo tỷ giá bình quân 2025 trong vùng 26.600–26.750 VND/USD (tăng 4,5–5% so với đầu năm). Áp lực đến từ: chênh lệch lãi suất VND–USD ngay cả khi Fed bắt đầu chu kỳ nới lỏng; nhập khẩu gia tăng (một số nhóm hàng từ Mỹ hưởng thuế 0%); FDI giải ngân có thể chậm lại khi chờ rõ ràng hơn về thuế quan; và chênh lệch giá vàng trong nước–thế giới khi giá vàng quốc tế ở vùng cao.

Hàm ý chính sách và tác động

Theo MBS, các chỉ báo tháng 8 cho thấy NHNN đang duy trì “thế cân bằng động” với lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng nhưng sẵn sàng dùng công cụ OMO và bán ngoại tệ kỳ hạn để làm dịu biến động trên thị trường USD/VND. Độ dồi dào thanh khoản giúp lãi suất liên ngân hàng dao động ở vùng thấp, tạo tiền đề giữ chi phí vốn của hệ thống ngân hàng ở mức dễ chịu—trong khi phía tỷ giá vẫn cần giám sát chặt do các yếu tố nội địa chi phối mạnh hơn biến động USD toàn cầu.

Với doanh nghiệp nhập khẩu, kịch bản tỷ giá còn nhạy cảm đồng nghĩa chi phí ngoại tệ khó hạ nhanh; phòng ngừa rủi ro tỷ giá và đàm phán điều khoản giá trở nên quan trọng. Với doanh nghiệp hướng nội, mặt bằng lãi suất thấp và tín dụng tăng là điểm cộng cho kế hoạch vốn cuối năm. Với nhà đầu tư tài chính, sự phân hóa giữa trục “lãi suất–tín dụng” (thuận lợi) và “tỷ giá” (còn áp lực) gợi ý quản trị rủi ro danh mục thay vì đặt cược một chiều.