Kỷ nguyên giao thông mới bắt đầu trên trục đường sắt cao tốc Bắc – Nam

Hạ tầng kết nối toàn diện

Sau nhiều năm nghiên cứu và điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch phát triển đường sắt cao tốc Bắc – Nam đã chính thức bước vào giai đoạn khởi động. Đây không đơn thuần là một công trình giao thông trọng điểm, mà còn được xem là cú hích cần thiết trong quá trình tái cấu trúc hạ tầng giao thông, kết nối vùng miền và thúc đẩy các mục tiêu phát triển mà Việt Nam đang theo đuổi.

Dự án có tổng chiều dài khoảng 1.541 km, đi qua 20 tỉnh, thành phố, từ Hà Nội đến TP.HCM, với 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa. Tuyến đường này được thiết kế sử dụng khổ ray tiêu chuẩn 1.435 mm và tốc độ tối đa 350 km/h. Khi hoàn thiện, thời gian di chuyển giữa hai đầu đất nước sẽ chỉ còn khoảng 5–6 giờ, thay vì hơn một ngày như hiện nay.

Là một quốc gia có chiều dài địa lý lớn, việc hình thành một trục di chuyển nhanh, ổn định và bền vững được coi là điều kiện tiên quyết để giảm tải cho các phương thức giao thông truyền thống, đặc biệt là đường bộ và hàng không vốn đang ngày càng quá tải. Đồng thời, tuyến đường sắt cao tốc sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho sự luân chuyển hàng hóa, nguồn lực lao động, và dịch vụ giữa các vùng kinh tế.

Không chỉ kết nối các đô thị lớn, tuyến đường còn giúp cải thiện khả năng tiếp cận cho người dân ở các địa phương dọc hành lang, rút ngắn khoảng cách không gian và thời gian, góp phần thu hẹp chênh lệch phát triển giữa thành thị và nông thôn.

Sự hòa hợp giữa quy hoạch quốc gia và xu hướng xanh toàn cầu

Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng đến nền kinh tế carbon thấp, việc đầu tư vào đường sắt cao tốc còn mang ý nghĩa chiến lược về môi trường. Với hệ thống vận hành bằng điện, tuyến đường sắt này có mức phát thải khí nhà kính thấp hơn nhiều so với ô tô hay máy bay. Điều này phù hợp với cam kết của Việt Nam trong việc đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Không những vậy, các nhà ga được quy hoạch có thể trở thành trung tâm phát triển đô thị – công nghiệp mới. Mỗi nhà ga không chỉ là điểm dừng chân, mà còn là đầu mối thúc đẩy hình thành các khu đô thị vệ tinh, khu dịch vụ – logistics, từ đó mở rộng không gian phát triển kinh tế cho các tỉnh, thành phố.

Đường sắt cao tốc vì thế không chỉ là dự án hạ tầng mà còn là một chiến lược kiến tạo lại cấu trúc không gian phát triển quốc gia theo hướng bền vững, thông minh.

Tín hiệu tích cực từ khu vực tư nhân và bài toán công nghệ

Tổng mức đầu tư dự kiến cho dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam vào khoảng 67 tỷ USD, một con số đòi hỏi sự chung tay từ nhiều nguồn lực, đặc biệt là khu vực tư nhân. Sự xuất hiện của các doanh nghiệp lớn như VinSpeed (thuộc Vingroup) hay THACO trong các đề xuất hợp tác đầu tư cho thấy kỳ vọng vào mô hình đối tác công – tư (PPP) đang dần được cụ thể hóa.

Tuy nhiên, đi kèm với vốn đầu tư là yêu cầu lựa chọn công nghệ phù hợp.

Chính phủ hiện đang khẩn trương hoàn thiện các bước chuẩn bị: từ rà soát quy hoạch, giải phóng mặt bằng, đánh giá tác động môi trường, đến phân tích lựa chọn mô hình tài chính tối ưu. Đây là giai đoạn đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, chính quyền địa phương và các tổ chức tư vấn, nhà đầu tư.