Không rầm rộ, không chặt bỏ, nông dân Lâm Đồng giữ lại "đặc sản" và trồng theo tư duy mới, hàng năm hái quả ngọt từ 3 - 4 tỷ đồng

Xen canh cà phê – sầu riêng: Chiến lược phù hợp với đất dốc

Trên vùng đất đồi dốc ở xã Rô Men, huyện Đam Rông (Lâm Đồng), anh Nguyễn Đức Hà – một nông dân gắn bó nhiều năm với nghề trồng cà phê đang dần trở thành hình mẫu điển hình trong phát triển kinh tế nông nghiệp. Với 8 ha đất canh tác, anh Hà đã khéo léo kết hợp giữa cây cà phê lâu năm và sầu riêng Thái (giống Mon Thong), vừa đảm bảo thu nhập ổn định, vừa hạn chế rủi ro khi thị trường biến động.

Từ năm 2019, anh bắt đầu trồng xen 400 cây sầu riêng trên diện tích đất cà phê, tận dụng không gian và điều kiện khí hậu phù hợp. Đây là năm thứ hai vườn sầu riêng cho trái, và anh Hà dự kiến thu được khoảng 30 tấn – tương đương với năm trước. Trên đất dốc, cây sầu riêng phát triển tốt hơn nhờ bộ rễ thoáng và khô, nhưng người nông dân cũng phải đầu tư kỹ thuật tưới nước, phân bón và xử lý đất kỹ lưỡng.

Khác với một số mô hình xử lý ra hoa đồng loạt để chạy theo mùa vụ, anh Hà lựa chọn để cây phát triển tự nhiên. Vụ sầu riêng 2025, trong khi nhiều vườn đã có trái non từ tháng 4 thì vườn của anh vẫn chưa xổ nhuỵ. Cách làm này giúp tránh rơi vào thời điểm chính vụ, giá cả xuống thấp, đồng thời tiết kiệm chi phí xử lý, giảm áp lực đầu tư và rủi ro do biến động thời tiết.

Không chạy theo thị trường, chọn kiên trì với cây trồng phù hợp

Một quan điểm được anh Nguyễn Đức Hà luôn nhấn mạnh là nông dân không nên chạy theo thị trường. Dù giá sầu riêng tăng mạnh trong vài năm gần đây, anh không chặt bỏ cà phê để trồng đại trà mà vẫn giữ tỷ lệ xen canh phù hợp. Mỗi năm, vườn cà phê của anh thu hoạch khoảng 20 tấn nhân xanh, mang lại nguồn thu ổn định.

Anh chia sẻ: “Trồng sầu riêng có lời, nhưng cà phê vẫn là cây chủ lực. Tôi không thay đổi toàn bộ mô hình, mà lựa chọn cải tạo vườn cà phê bằng cách ghép giống xanh lùn, nhân to, năng suất cao. Cây trồng đã quen với đất, khí hậu; thay vì phá bỏ, tôi chăm sóc kỹ để năng suất và chất lượng được nâng lên”.

Với cả hai loại cây, anh đều áp dụng phương pháp canh tác gần với tự nhiên: để cây sinh trưởng theo chu kỳ, hạn chế can thiệp hóa chất, đầu tư nhiều vào phân hữu cơ. Đặc biệt, với cà phê, anh chọn phong cách trồng “thả đọt”, giúp tiết kiệm công lao động – dù phải bù đắp bằng dinh dưỡng nhiều hơn để cây đủ sức phát triển.

Phương pháp này đòi hỏi nông dân phải có hiểu biết sâu và khả năng quan sát sát sao. Dù chi phí phân bón cao, nhưng bù lại, cây trồng khỏe mạnh, ít bệnh, ít công chăm sóc, tăng tuổi thọ vườn cây và chất lượng nông sản.

Gắn bó với đất và cộng đồng địa phương

Không chỉ thành công trong sản xuất, anh Hà còn là một nông dân năng động trong cộng đồng. Theo ông Păng Tin Y Krang – Chủ tịch Hội Nông dân xã Rô Men, anh Hà là người thường xuyên chia sẻ kỹ thuật, kinh nghiệm canh tác cho bà con, đặc biệt trong việc đào hố đỉnh đồi, lắp hệ thống tưới tiết kiệm và sử dụng phân hữu cơ.

Mô hình vườn của anh Hà hiện là điểm đến học tập cho nhiều nông hộ tại địa phương. Bên cạnh hiệu quả kinh tế, với thu nhập ước tính 3–4 tỷ đồng mỗi năm, mô hình của anh cũng cho thấy tính bền vững: phù hợp với điều kiện tự nhiên, giảm chi phí sản xuất, hạn chế rủi ro thị trường và hỗ trợ cộng đồng phát triển cùng nhau.

Câu chuyện của anh Nguyễn Đức Hà là minh chứng cho tư duy làm nông tỉnh táo, bài bản, không bị cuốn theo những “làn sóng thời vụ”. Với nguyên tắc kiên định, tận dụng lợi thế thổ nhưỡng và áp dụng khoa học kỹ thuật đúng cách, người nông dân vùng sâu Rô Men này đã và đang mở ra một hướng đi vững chắc cho nông nghiệp địa phương.