Không còn chân lấm tay bùn, nông dân Bắc Giang đổi mới với mô hình "xịn - sạch - tiết kiệm", giờ trồng trái nào cũng mang lại doanh thu khổng lồ

Từ đồng cỏ bỏ hoang đến vùng sản xuất hàng hóa hiệu quả

Sự chuyển dịch cơ cấu lao động tại nhiều địa phương đã khiến không ít diện tích ruộng đất bị bỏ hoang, đặc biệt tại các vùng ven đô. Tại thôn Liên Sơn, xã Tân Dĩnh (huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang), nhiều hộ gia đình đã bỏ ruộng hoặc cho thuê do thiếu nhân lực canh tác. Trong bối cảnh đó, một thế hệ nông dân trẻ với tư duy mới đang từng bước “phủ xanh” lại những mảnh đất khô cằn bằng mô hình sản xuất hiệu quả.

Tiêu biểu là anh Hà Minh Nam (sinh năm 1995), quê xã Xuân Hương, Lạng Giang. Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân và có thời gian làm việc tại nhiều địa phương, anh Nam nhận thấy giá trị đất nông nghiệp đang bị lãng phí. Năm 2020, anh quyết định trở về quê, thuê và mượn hơn 6 ha ruộng để cải tạo, sản xuất nông nghiệp sạch theo hướng chuyên canh “một vùng – một giống cây trồng”.

Phương pháp này không chỉ giúp tăng hiệu quả quản lý, phòng trừ sâu bệnh mà còn thuận tiện trong áp dụng cơ giới hóa. Anh Nam chủ động liên kết với doanh nghiệp, hợp tác xã để được hỗ trợ giống, kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm. Nhờ đó, các loại rau, củ, quả do anh sản xuất được Công ty CP Chế biến thực phẩm xuất khẩu G.O.C và nhiều siêu thị tiêu thụ ổn định; riêng hoa tươi được bán cho tiểu thương tại Hà Nội. Doanh thu mỗi năm đạt hơn 1 tỷ đồng, lãi ròng từ 200–300 triệu đồng.

Một mô hình tương tự là của chị Nghiêm Thị Hường, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Toàn Thắng (TP Bắc Giang). Chị nhận thuê 2.600 m² đất ruộng và nhà màng tại xã Mỹ Thái (Lạng Giang) để trồng dưa lưới, nụ bí, rau quả theo mùa. Ngoài ra, chị còn cùng nhóm kỹ sư thuê đầm hoang để trồng sen và phát triển du lịch trải nghiệm. Đây là minh chứng cho việc nông dân không chỉ sản xuất mà còn mở rộng sang các lĩnh vực dịch vụ và du lịch nông thôn.

Sản xuất nông nghiệp quy mô lớn: Hướng đi mới cho nông dân hiện đại

Hiện nay, nhiều hộ nông dân tại Bắc Giang đã chuyển từ mô hình canh tác nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung với quy mô từ vài sào đến hàng chục ha. Sau khi thuê đất, các hộ đầu tư xây dựng nhà màng, hệ thống tưới nước tự động, thiết bị kiểm soát nhiệt độ và áp dụng quy trình VietGAP nhằm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.

Để hỗ trợ xu hướng này, tỉnh Bắc Giang đã ban hành Nghị quyết số 26 ngày 14/7/2023 của HĐND tỉnh, quy định chính sách hỗ trợ phát triển nông – lâm nghiệp và thủy sản giai đoạn 2023–2030. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, trong năm 2024, ngân sách tỉnh chi gần 50 tỷ đồng để trợ giúp doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác và cá nhân trong việc tập trung đất đai, mua máy móc, thiết bị sản xuất.

Tại huyện Hiệp Hòa, địa phương đã hỗ trợ người dân tập trung ruộng đất trên diện tích hơn 33 ha; hỗ trợ chi phí mua 32 máy cày, 1 hệ thống sơ chế – bảo quản và phát triển 51 ha nông nghiệp hàng hóa tập trung. Một mô hình điển hình là Tổ hợp tác Dịch vụ nông nghiệp thôn Đại Đồng 2, xã Danh Thắng, được hỗ trợ hơn 1,1 tỷ đồng. Tổ hợp tác đã huy động thành viên dồn điền đổi thửa để hình thành cánh đồng khoai tây thương phẩm rộng 13 ha.

Sản xuất tập trung không chỉ thuận lợi trong cơ giới hóa mà còn giúp giảm chi phí nhân công, nâng cao năng lực cạnh tranh. Với giá bán trung bình 9.000 đồng/kg, vụ khoai tây đông vừa qua giúp tổ hợp tác thu lãi 320 triệu đồng sau khi trừ chi phí.

Liên kết và đầu tư – điều kiện then chốt để nông dân thành công

Thực tiễn cho thấy, các mô hình sản xuất nông nghiệp hiện đại chỉ bền vững khi được kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp, hợp tác xã và chính quyền địa phương. Việc ký kết hợp đồng tiêu thụ, hỗ trợ kỹ thuật, đầu tư hạ tầng... là yếu tố cốt lõi để người nông dân yên tâm sản xuất.

Tỉnh Bắc Giang xác định rõ, để phát triển nền nông nghiệp hàng hóa, công nghệ cao thì không thể thiếu vai trò của những nông dân trẻ, có kiến thức, dám đầu tư và đổi mới tư duy. Sự xuất hiện ngày càng nhiều của các mô hình như Hà Minh Nam, Nghiêm Thị Hường hay các tổ hợp tác tại Hiệp Hòa đang cho thấy tín hiệu tích cực của quá trình chuyển đổi.

Từ chỗ ruộng bỏ hoang, đất bị lãng phí, nhiều vùng quê ở Bắc Giang đang dần hồi sinh với màu xanh của hoa màu, rau củ, cây trái – minh chứng cho tiềm năng lớn nếu đất được “giao đúng người”. Quan trọng hơn, các mô hình này còn mở ra hướng đi mới cho nông dân trong thời kỳ kinh tế số và phát triển nông nghiệp bền vững.