Không chờ mùa mưa, nông dân Long An có "bí kíp độc đáo" giữa mùa khô khắc nghiệt, thu hoạch cho năng suất cao, lãi cao hơn hẳn vài lần

Khi lúa không còn là cứu cánh trong mùa khô

Trong khoảng một thập niên trở lại đây, nông dân huyện Cần Đước (tỉnh Long An) liên tục đối mặt với tình trạng xâm nhập mặn ngày càng nghiêm trọng vào mùa khô. Kết hợp với biến đổi khí hậu, nền nhiệt tăng cao, lượng mưa phân bổ bất thường khiến cây lúa – vốn là cây trồng truyền thống trở nên dễ tổn thương, sản lượng và hiệu quả kinh tế giảm sút.

Trước thực trạng đó, nhiều hộ dân tại Cần Đước buộc phải điều chỉnh chiến lược sản xuất. Không ít người đã chủ động dừng canh tác lúa 2–3 vụ mỗi năm để chuyển sang trồng các loại rau màu có khả năng thích nghi tốt hơn với điều kiện khắc nghiệt. Dù là bước chuyển đổi mang tính thử nghiệm ban đầu, song theo thời gian, mô hình này cho thấy nhiều lợi thế đáng kể.

Ông Lê Văn Tộc, nông dân ở ấp 4, xã Long Khê, là một trong những người tiên phong áp dụng mô hình trồng rau chịu hạn mặn. “Trồng lúa thì mặn về là coi như mất trắng, còn rau màu tuy cực hơn nhưng xoay vòng nhanh, giá trị cao hơn. Mỗi vụ rau chỉ từ 30–40 ngày, làm liên tục 7–8 vụ một năm. Tôi còn đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm nên sản xuất được cả trong mùa hạn,” ông Tộc chia sẻ.

Từ thích nghi sang chủ động canh tác hiệu quả

Không chỉ dừng lại ở việc thay đổi cây trồng, nhiều nông dân tại Cần Đước còn ứng dụng công nghệ nhằm tối ưu hóa sản xuất. Ông Nguyễn Văn Tâm, cũng ở xã Long Khê, đã chuyển toàn bộ 0,2 ha đất sang trồng rau cải ngắn ngày và lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt.

“Mức đầu tư ban đầu khoảng 20 triệu đồng, nhưng đổi lại, tôi không còn lo chuyện thiếu nước. Thu nhập mỗi tháng hiện tại từ 12–15 triệu đồng, cao hơn nhiều lần so với trồng lúa,” ông Tâm cho biết. Với mô hình này, ông Tâm không những đảm bảo sản xuất trong mùa khô mà còn chủ động tăng vụ, nâng cao hiệu quả sử dụng đất.

Thực tiễn cho thấy, phương án trồng rau màu không chỉ là biện pháp ứng phó tạm thời mà đang dần trở thành hướng đi dài hạn trong bối cảnh thời tiết cực đoan. Nhiều hộ gia đình kết hợp nhiều giải pháp đồng bộ: chọn giống rau chịu hạn, sử dụng phân hữu cơ, đầu tư nhà lưới, áp dụng kỹ thuật tưới nhỏ giọt nhằm tiết kiệm nước và giảm chi phí đầu vào.

Hỗ trợ từ chính quyền địa phương tạo đà nhân rộng

Điều đáng ghi nhận là sự chuyển đổi tư duy canh tác của nông dân Cần Đước đã nhận được sự đồng hành từ chính quyền và ngành Nông nghiệp tỉnh. Các lớp tập huấn kỹ thuật, chương trình hỗ trợ vật tư, thiết bị tưới và các chính sách kết nối tiêu thụ đầu ra được triển khai kịp thời, góp phần tạo động lực để người dân yên tâm chuyển đổi.

Trên cơ sở các mô hình hiệu quả ban đầu, địa phương đã khuyến khích xây dựng vùng chuyên canh rau màu theo hướng phù hợp với điều kiện đất đai và nguồn nước của từng khu vực. Mục tiêu không chỉ là duy trì sản xuất, mà còn xây dựng vùng rau an toàn gắn với chuỗi giá trị, hướng đến thị trường nội địa và tiềm năng xuất khẩu.

Với nền tảng hiện có, Cần Đước đang đặt những viên gạch đầu tiên cho sự phát triển bền vững trong nông nghiệp, trong đó người nông dân giữ vai trò trung tâm – không chỉ là người sản xuất mà còn là chủ thể đổi mới tư duy và thích ứng với những thách thức lớn từ biến đổi khí hậu.