Khi xu hướng “zero-click” thống trị, ai sẽ còn viết cho Internet?

Nội dung không còn được nhấp: Khủng hoảng âm thầm của Internet

Trong cuộc trò chuyện gần đây với Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR), ông Matthew Prince, CEO của Cloudflare – công ty đang cung cấp hạ tầng cho hơn 20–30% Internet toàn cầu đã đưa ra cảnh báo nghiêm trọng: Mô hình kinh tế nội dung trên Internet đang sụp đổ.

Theo ông, toàn bộ hoạt động của web suốt hơn 15 năm qua dựa vào trụ cột tìm kiếm. Khi người dùng tra cứu trên Google hay Bing, một phần nhỏ lưu lượng được chuyển về cho các trang web gốc, từ đó duy trì hệ sinh thái sáng tạo nội dung qua quảng cáo, hiển thị và phân phối thông tin.

Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi khi xu hướng “Zero-Click Internet” – nơi người dùng nhận được câu trả lời ngay trên trang tìm kiếm ngày càng phổ biến. Theo Prince, hiện nay phải mất sáu lượt quét nội dung mới mang lại một lượt truy cập, trong khi trước đây chỉ cần hai. Tệ hơn, 75% truy vấn không còn đưa người dùng đến trang gốc, AI của công cụ tìm kiếm tự động tổng hợp nội dung, đưa ra đáp án và người dùng không cần nhấn vào bất kỳ liên kết nào.

Điều này tạo ra một nghịch lý nguy hiểm: Người dùng có thông tin, nhưng người tạo ra thông tin không nhận được bất kỳ giá trị nào. Nếu xu hướng này tiếp tục, các nhà viết bài, phân tích, báo chí và chuyên gia nội dung sẽ không còn động lực để tiếp tục đóng góp.

Khi AI viết thay con người, nội dung gốc sẽ đến từ đâu?

Không chỉ dừng lại ở tìm kiếm, AI còn len lỏi vào hầu hết các hoạt động trực tuyến: Email được trả lời tự động, chatbot tổng hợp ý kiến, văn bản pháp lý, mô tả sản phẩm, thậm chí là báo chí, tất cả đều có thể được AI xử lý.

Điều đáng lo ngại là AI đang dùng chính nội dung của con người để tái tạo, nhưng không “trả lại” quyền lợi cho tác giả. Các mô hình học máy thu thập thông tin từ hàng triệu trang web, sau đó tạo ra văn bản mà không cần trích nguồn hoặc chia sẻ doanh thu.

Trong một thế giới nơi không ai cần nhấn vào link, ai sẽ còn tiếp tục viết? Nếu toàn bộ hệ sinh thái trở thành một vòng lặp khép kín – nơi AI tái chế nội dung do chính nó từng tạo ra, thì Internet sẽ trở nên nghèo nàn, rỗng rệt và vô cảm.

Matthew Prince thẳng thắn nhận định: “Nếu không có thay đổi lớn, mô hình Internet hiện tại sẽ không còn khả thi. Khi giá trị kinh tế bị bào mòn, sáng tạo sẽ chết dần.”

Đầu tư vào AI: Cơ hội đột phá hay vòng xoáy lãng phí?

Cloudflare, trong vai trò trung tâm hỗ trợ hạ tầng cho khoảng 80% công ty AI toàn cầu, đang chứng kiến sự bùng nổ chưa từng có về đầu tư vào trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, theo Prince, 99% nguồn tiền hiện nay có thể đang bị “đốt sạch” – không mang lại giá trị thực. Chỉ 1% còn lại mới tạo ra thay đổi đột phá, nhưng không ai biết chắc nó nằm ở đâu.

“Chúng ta có thể phải đốt 100 đô để tìm ra 1 đô có giá trị,” Prince nói. Nhận định này phản ánh rõ sự bất định và rủi ro cao trong thị trường AI hiện nay, dù triển vọng dài hạn vẫn được đánh giá tích cực.

Đối với các doanh nghiệp công nghệ, đây là thời điểm buộc phải tái định nghĩa mô hình phân phối nội dung, tạo cơ chế chia sẻ giá trị với nhà sáng tạo, đồng thời phát triển các giao thức công bằng hơn để cân bằng giữa AI và con người.