Khi Việt Nam có hai đầu tàu Tài chính
Việt Nam đang đứng trước một bước chuyển quan trọng trong bản đồ tài chính khu vực, khi Chính phủ đề xuất phát triển mô hình “một trung tâm tài chính quốc tế, hai điểm đến” đặt tại TP HCM và Đà Nẵng. Không chỉ là sự mở rộng về hạ tầng hay quy hoạch, đây là lời khẳng định rằng đất nước đang cần nhiều hơn một cực để lan tỏa vốn, chất xám và cơ hội phát triển đồng đều giữa các vùng miền.
Hồi còn là sinh viên, tôi từng nghe một ông thầy nói đùa: “Muốn thành công trong ngành tài chính, chỉ có hai nơi để chọn – một là Singapore, hai là… đi Mỹ”. Lớp học khi ấy cười ồ, ai cũng ngầm hiểu: Việt Nam mình, làm tài chính thì chỉ nên dừng ở mức đủ sống. Vậy mà giờ đây, khi Quốc hội bàn chuyện lập Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP HCM và Đà Nẵng, tôi lại thấy tim mình đập chậm đi một nhịp. Không phải vì hoài nghi, mà vì có chút gì đó giống như hy vọng.
Người trẻ học ngân hàng, học chứng khoán, fintech, quản lý quỹ… có rất nhiều. Nhưng tốt nghiệp xong, phần đông lại ngơ ngác giữa một thị trường nhỏ bé, ít sân chơi, nhiều rào cản. Muốn thử sức, họ phải đi. Người giỏi chạy sang Singapore, người máu me thì ôm giấc mộng Wall Street. Chúng ta, trên đất mình, vẫn chủ yếu “làm công” cho các dòng vốn ngoại.
Bây giờ, khi Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày trước Quốc hội đề án Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại hai thành phố lớn, mỗi nơi một thế mạnh. Cách phân vai giữa TP HCM và Đà Nẵng theo tờ trình là khá thú vị. TP HCM lo phần “đậm vị tài chính”: Thị trường vốn, ngân hàng, bảo hiểm, sàn giao dịch cổ phiếu – trái phiếu – phái sinh, kể cả Fintech và logistics. Nói dễ hiểu thì đây là vùng lõi, nơi tiền bạc chuyển động hối hả nhất.
Còn Đà Nẵng thì mềm mại hơn: Hướng tới tài chính xanh, tài chính thương mại cho doanh nghiệp nhỏ, các mô hình tài sản số, các quỹ đầu tư mới, startup công nghệ. Đà Nẵng là một vùng đệm sáng tạo vừa là nơi thử nghiệm, vừa là bàn đạp. Hai thành phố ấy, nếu làm đúng, sẽ không cạnh tranh mà bổ trợ. Một trung tâm tài chính không thể chỉ có ngân hàng và sàn chứng khoán, nó cần cả nơi để gieo những ý tưởng chưa thành hình.
Tôi kể chuyện này cho anh bạn làm startup tài chính, anh mỉm cười: “Nghe tưởng như chuyện tương lai, nhưng nếu chính sách đi vào cuộc sống, tụi em sẽ chuyển trụ sở về Đà Nẵng liền. Vừa rẻ, vừa làm được nhiều hơn”. Một cô bạn khác làm quản lý quỹ đầu tư nước ngoài thì bảo: “Chúng tôi vẫn phải gửi tiền qua Singapore, rồi mới quay về Việt Nam đầu tư. Nếu có trung tâm tài chính ở TP HCM, có thể mọi thứ sẽ được đơn giản hóa”.
Người dân bình thường hơn thì chỉ đơn giản: “Có trung tâm tài chính thì kinh tế mạnh hơn, con cái có nhiều việc làm tử tế hơn, giá trị đất đai – nhà cửa – hạ tầng cũng lên theo. Quan trọng là làm thật, chứ đừng chỉ hô khẩu hiệu”. Tôi không dám nói rung tâm tài chính quốc tế là đích đến vĩ đại. Nhưng giữa lúc kinh tế toàn cầu vẫn còn khó lường thì những bước đi như thế này chính là cách để khơi lên rất nhiều hy vọng.
Hy vọng rằng người Việt sẽ không còn phải ra nước ngoài để làm “tài chính quốc tế”. Hy vọng rằng một cậu sinh viên tài chính ở Gò Vấp, hay một cô nhân viên ngân hàng ở Sơn Trà có thể nhìn về tương lai với ánh mắt hứng khởi hơn. Vì khi TP HCM là đầu tàu và Đà Nẵng là cánh buồm thì con tàu kinh tế Việt Nam có quyền tin vào một chuyến hải trình dài và vững chãi hơn.