Khi một vé xem nhạc hay tấm bằng cũng được mã hóa bằng blockchain

Hệ sinh thái tài sản số ngày càng mở rộng

Khi nhắc đến blockchain, nhiều người nghĩ ngay đến Bitcoin – đồng tiền mã hóa đầu tiên ra đời năm 2009. Tuy nhiên, đến năm 2025, hệ sinh thái tài sản số đã mở rộng rất xa khỏi giới hạn của một đồng tiền điện tử. Nổi bật nhất là các nền tảng tài chính phi tập trung (DeFi) như Uniswap, Aave, Compound, cho phép người dùng thực hiện giao dịch, vay mượn, gửi tiết kiệm mà không cần ngân hàng trung gian.

Theo dữ liệu từ DeFiLlama, tổng giá trị khóa (TVL) trên các nền tảng DeFi toàn cầu tính đến tháng 5/2025 đạt hơn 80 tỷ USD, với sự tham gia của hàng triệu ví người dùng. Trong đó, Ethereum vẫn chiếm tỷ trọng lớn nhất, nhưng các blockchain mới như Solana, Avalanche hay Arbitrum đang tăng tốc mạnh mẽ.

Hợp đồng thông minh và quản trị phi tập trung

Một trong những đóng góp quan trọng nhất của blockchain chính là smart contract – các hợp đồng số thực thi tự động khi đủ điều kiện. Nhiều công ty bảo hiểm toàn cầu đã ứng dụng công nghệ này để xử lý yêu cầu bồi thường nhanh chóng, minh bạch, không cần qua nhiều lớp trung gian.

Trong lĩnh vực bất động sản, startup Propy tại Mỹ đã sử dụng blockchain để bán nhà trực tiếp thông qua hợp đồng thông minh, giúp rút ngắn quy trình từ vài tuần xuống chỉ còn vài ngày. Tương tự, công ty vận tải Maersk (Đan Mạch) từng hợp tác với IBM phát triển nền tảng TradeLens – cho phép theo dõi hàng hóa xuyên quốc gia qua blockchain, giảm thiểu rủi ro thất thoát và giả mạo.

Đặc biệt, các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) đang nổi lên như một mô hình quản trị mới. Những tổ chức như MakerDAO cho phép cộng đồng nắm giữ token cùng bỏ phiếu định đoạt mọi quyết sách thay vì lệ thuộc vào một ban điều hành cố định.

NFTs, nhận diện số và ứng dụng Web3

Bước chuyển từ Web2 sang Web3 – nơi người dùng thực sự sở hữu tài khoản và tài sản số của mình là bước tiến tiếp theo được thúc đẩy nhờ blockchain. Thay vì phụ thuộc vào các nền tảng tập trung như Facebook hay Google, người dùng Web3 có thể sử dụng ví phi tập trung như MetaMask để truy cập hàng trăm ứng dụng mà không cần tạo tài khoản mới.

NFTs (Non-fungible tokens) từng bùng nổ như một hiện tượng nghệ thuật số. Tuy nhiên, đến năm 2025, NFT đã được ứng dụng sâu hơn trong các lĩnh vực như:

• Vé sự kiện: Coachella (Mỹ) bán vé dưới dạng NFT, cho phép kiểm tra chính chủ và không thể làm giả.
• Chứng chỉ học tập: Đại học Kyung Hee (Hàn Quốc) bắt đầu cấp bằng tốt nghiệp dạng NFT cho sinh viên.
• Quản lý bản quyền: Nhiều hãng âm nhạc thử nghiệm NFT để đảm bảo người sáng tác nhận doanh thu trực tiếp mỗi khi tác phẩm được phát lại.

Tại châu Á, chính phủ Trung Quốc đang triển khai hệ thống dịch vụ blockchain quốc gia (BSN) nhằm tiêu chuẩn hóa các ứng dụng chuỗi khối phục vụ doanh nghiệp và cơ quan công quyền. Hàn Quốc và Singapore cũng đầu tư hàng tỷ USD vào các quỹ hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp blockchain.

Hướng đến tương lai có kiểm soát

Dù tiềm năng rất lớn, blockchain và tài sản số cũng đặt ra không ít thách thức về pháp lý, bảo mật và rủi ro đầu cơ. Nhiều vụ "rug pull" – tức nhà phát triển xóa sổ dự án sau khi huy động vốn đã khiến nhà đầu tư mất trắng. Các quốc gia như Mỹ, EU, Nhật Bản đang tích cực xây dựng khung pháp lý để kiểm soát tiền mã hóa và các nền tảng DeFi.

Trong dài hạn, blockchain có thể không còn là công nghệ "gây sốt" như giai đoạn đầu, nhưng sẽ trở thành hạ tầng nền tảng giống như internet – hiện diện âm thầm phía sau các hoạt động hàng ngày: từ ngân hàng, logistics đến giáo dục và y tế.