Khi AI viết mã giỏi như lập trình viên, con người cần học gì để không bị bỏ lại?

Tiến sĩ Stefania Druga, nhà khoa học cấp cao tại Google DeepMind và sáng lập nền tảng giáo dục AI Cognimates, nhận định rằng dù AI có thể tự viết mã, lập trình viên vẫn là lực lượng không thể thiếu. Tuy nhiên, bà cảnh báo về thực trạng học sinh, sinh viên đang quá phụ thuộc vào AI trong học tập, đặc biệt trong các bài tập liên quan đến lập trình.

“Việc sử dụng AI trong học đường đang hình thành những vấn đề tiêu cực tiềm ẩn, như gian lận và làm giảm kỹ năng cá nhân. Nhiều người lạm dụng công cụ AI để hoàn thành bài tập mà không thực sự hiểu bản chất vấn đề,” bà Druga chia sẻ với Business Insider.

Guardian cũng ghi nhận hiện tượng hàng loạt công cụ như ChatGPT, Gemini, Copilot, Claude AI, Perplexity và Meta AI trở thành “bà tiên đỡ đầu” cho học sinh, sinh viên trong việc làm bài tập, thậm chí gian lận thi cử. Điều này đang trở thành mối lo ngại lớn với các nhà giáo dục.

Khảo sát của Viện Chính sách Giáo dục Đại học Anh (HEPI) cho thấy, hơn 50% trong số 1.200 sinh viên tham gia khảo sát sử dụng AI để hỗ trợ học tập, trong đó 5% thừa nhận đã sử dụng AI để gian lận. Tình trạng này khiến nhiều trường đại học phải tăng cường biện pháp kiểm soát, khi tỷ lệ gian lận bằng AI có nơi tăng gấp 15 lần.

Thay đổi cách học để thích ứng với môi trường mới

Bà Druga cho rằng, cách sử dụng AI hiện nay trong học tập là “đáng thất vọng”, nhưng lỗi không hoàn toàn thuộc về người học. Nguyên nhân sâu xa nằm ở cách giáo dục hiện tại chưa thay đổi kịp với bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng.

“AI không phải được tạo ra để giải bài tập về nhà, viết bài luận hay giúp vượt qua kỳ thi. Mục tiêu của giáo dục nên là trang bị cho học sinh, sinh viên các kỹ năng sáng tạo, giải quyết vấn đề và thích nghi với sự thay đổi không ngừng,” bà Druga nhấn mạnh.

Chuyên gia của Google DeepMind cho rằng, thay vì chỉ dạy kỹ năng lập trình cơ bản, nhà trường nên tập trung đào tạo kỹ năng chuyển giao, khả năng thích nghi với môi trường làm việc mới – những kỹ năng có thể áp dụng trong các “nghề nghiệp chưa từng tồn tại” trong tương lai.

Lập trình không còn là tấm vé đảm bảo việc làm

“Mọi thứ giống như lời hứa rằng, chỉ cần có tấm bằng khoa học máy tính, bạn sẽ có một công việc nhàn hạ,” bà Druga nhận định. Nhưng trong bối cảnh nhiều tập đoàn công nghệ lớn cắt giảm nhân sự và AI ngày càng thay thế công việc kỹ thuật, nhận định này không còn đúng nữa.

Bà cũng nhấn mạnh, công nghệ đang thay đổi quá nhanh. Nếu hôm nay một giáo trình được xây dựng để đào tạo một kỹ năng lập trình cụ thể, chỉ vài tháng sau nó có thể trở nên lỗi thời. Do đó, thay vì hướng dẫn người học cách thực hiện một công việc cụ thể, giáo dục hiện đại cần trang bị cho họ khả năng thích nghi với sự mơ hồ, chấp nhận thay đổi như một hằng số tất yếu.

Quan điểm này cũng được Demis Hassabis, CEO Google DeepMind, chia sẻ: “Trong thế giới AI, điều duy nhất chắc chắn là sự thay đổi. Những người thành công là những người thích nghi nhanh với sự thay đổi đó.”