Khẩn trương ứng phó bão số 10: Hành động sớm, chuẩn bị kỹ, dự báo đúng, trách nhiệm rõ

Cùng tham dự cuộc họp có Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, lãnh đạo các bộ, ngành thành viên Ban Chỉ đạo, kết nối trực tuyến tới các tỉnh, thành phố ven biển từ Quảng Ninh đến Quảng Ngãi.

Bão số 10 rất khó lường, là "bão chồng bão"

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, diễn biến bão số 10 rất khó lường, là "bão chồng bão", nên công tác dự báo cần được phân tích kỹ, tăng thời lượng dự báo, cần so sánh với các cơn bão trước để đánh giá mức độ nguy hiểm, xu hướng vận động. Đặc biệt, dự báo phải chính xác phạm vi, hướng đi và hoàn lưu ảnh hưởng. Đây là dạng bão đi dọc biển, vốn rất khó dự báo, dễ gây sai lệch và ảnh hưởng đến công tác phòng tránh của người dân, như bão số 5 vừa qua đã dừng ngay khi vào ven biển.

Trong dự báo, phải làm rõ 3 vấn đề. Trên biển cần kiểm soát chặt chẽ, xác định thời điểm cần hạn chế và dừng hẳn hoạt động tàu thuyền. Khi bão vào đất liền, phải cập nhật dự báo triều cường, sóng lớn, nước biển dâng; xác định các công trình trọng yếu ven biển để tập trung ứng phó. Lượng mưa do bão gây ra, cũng như tình hình hồ chứa, thủy điện, thủy lợi để có phương án ứng phó sớm.

Về chỉ đạo công tác ứng phó, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, chúng ta vừa thành lập Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia và đang từng bước nghiên cứu để xây dựng cơ chế điều hành bài bản, hiệu quả, gắn với phân cấp trung ương – địa phương, phát huy nguyên tắc "bốn tại chỗ", "Không chỉ của từng xã mà phải huy động liên xã, liên vùng, cả lực lượng và vật tư từ nhiều nguồn (của địa phương cũng như lực lượng Trung ương ở trên địa bàn, doanh nghiệp…); không chỉ dừng ở vật tư thiết bị, mà phải bảo đảm thông tin liên lạc, nước uống, thực phẩm cho dân trong vùng bị chia cắt...", Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành cung cấp thông tin chính xác về hồ thủy điện, hồ chứa nước, dự báo lũ lụt, lượng mưa trên các sông, làm căn cứ cho địa phương chịu trách nhiệm triển khai, đồng thời điều phối lực lượng liên xã, vùng núi, vùng có nguy cơ bị chia cắt, cô lập.

Bão tiếp tục mạnh lên, di chuyển dọc bờ biển

Theo báo cáo nhanh của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay, bão số 10 đang trên khu vực Giữa biển Đông với cường độ cấp 11-12, giật cấp 15.

Bão tiếp tục di chuyển rất nhanh so với dự báo ban đầu (khoảng 35-40 km/giờ, gần gấp đôi tốc độ trung bình), cường độ bão mạnh, phạm vi ảnh hưởng rộng, có thể gây tác động tổng hợp của nhiều loại hình thiên tai như gió mạnh, mưa lớn, lũ, lũ quét, sạt lở đất và ngập lụt ven biển.

Ông Hoàng Đức Cường, Phó Cục trưởng Cục Khí tượng-Thủy văn (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, so với bão số 9 trước đó, bão số 10 không chịu tác động của không khí lạnh, nhiệt độ mặt biển hiện ở mức cao (29°C), hoàn lưu rộng và mạnh, gió mùa Tây Nam cũng đang hoạt động mạnh, bổ sung ẩm dồi dào, vì vậy, bão sẽ tiếp tục mạnh lên, không có dấu hiệu giảm nhiều trước khi đổ bộ.

Khi áp sát vùng biển cách Đà Nẵng khoảng 200 km (rạng sáng 28/9), bão số 10 có khả năng đạt cường độ mạnh nhất, cấp 13–14, giật cấp 15–16; vào đến bờ vẫn còn cấp 11–12, ven biển cấp 12–13.

Dự báo từ chiều 28/9, khu vực ven biển từ Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế, trọng tâm từ Nghệ An đến Bắc Quảng Trị bắt đầu có gió mạnh cấp 6–7, tăng dần lên cấp 12 khi bão đổ bộ vào đêm 28/9 đến rạng sáng 29/9. Trên biển, gió mạnh cấp 8–9, vùng gần tâm bão cấp 12–13 từ sáng sớm 28/9, sóng cao 5–7 m.

Đáng chú ý, bão số 10 có thể trùng thời điểm triều cường (4–8h sáng), khiến nước dâng do bão ở vùng từ Bình Định đến Hà Tĩnh đạt 1–2 m, riêng Thanh Hóa – Nghệ An cao hơn. Kết hợp triều cường và sóng lớn, nguy cơ uy hiếp đê kè, vùng nuôi trồng thủy sản ven biển là rất lớn.

Hoàn lưu rộng của bão cũng gây mưa trên phạm vi cả nước từ chiều 28/9 đến 30/9, lượng mưa phổ biến 100–300 mm, riêng Thanh Hóa – Hà Tĩnh 400 mm, cục bộ 600 mm, nguy cơ ngập úng, lũ quét, sạt lở đất rất cao. Sau khi vào bờ, bão suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, tiếp tục gây mưa lớn tại Lào, nước lũ có thể dồn về khu vực Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, từ 17h ngày mai (28/9), gió mạnh cấp 6 sẽ ảnh hưởng từ Thanh Hóa đến Quảng Trị, vì vậy các địa phương phải cấm biển ngay từ trưa nay (27/9). Một số nơi như Thanh Hóa đã chủ động cấm biển từ 6h sáng. Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng đã thông báo, kiểm đếm, hướng dẫn cho 67.970 phương tiện/286.677 lao động, trong đó có 143 phương tiện/1.335 lao động hoạt động tại khu vực giữa biển Đông bao gồm đặc khu Hoàng Sa, hướng dẫn tàu thuyền di chuyển an toàn, chủ yếu về phía Nam.

Về trên đất liền, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh yêu cầu cấp bách là di dân khỏi vùng nguy hiểm phải hoàn tất trước 17h ngày mai (28/9), tránh tình trạng bà con di dời muộn khi bão đã vào, bảo đảm nhu yếu phẩm tại chỗ do nguy cơ chia cắt.

Các địa phương cũng phải tập trung gia cố đê điều xung yếu: Thái Bình (đê kè Đồ Minh), Ninh Bình (đê Cồn Tròn, Hải Thạnh, Tịnh Long), Thanh Hóa (đê Quảng Nam, đê biển Hải Bình), Nghệ An (Huỳnh Thọ, Long Thuận), Hà Tĩnh (Hội Thống, Cẩm Nhượng, Nghèn), Quảng Trị (đê Vĩnh Thái).

Về hồ chứa, lưu vực sông Mã còn dung tích cắt lũ, nhưng lưu vực sông Cả (Nghệ An, Hà Tĩnh) hầu hết hồ thủy điện đã đầy nước. Một số hồ như Bản Vẽ, Khe Bố, Hố Hô phải xả ngay để giảm nguy cơ "lũ chồng lũ". Hồ Ngàn Trươi còn khả năng cắt lũ cho Bắc Hà Tĩnh. Lưu vực sông Hương hiện ổn định.

Đối với sản xuất, vùng ảnh hưởng còn khoảng 45.000 ha lúa có thể thu hoạch khẩn cấp, tập trung tại Thanh Hóa (35.000 ha) và Nghệ An (10.000 ha). Lực lượng vũ trang được đề nghị hỗ trợ bà con gặt trong hôm nay và ngày mai.

Bão số 10 được dự báo có thể gây ngập lụt diện rộng, sạt lở đất tại miền núi Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, đồng thời có mưa lớn cả từ phía Lào. Các địa phương phải chuẩn bị phương châm "4 tại chỗ", lương thực, thực phẩm và phương án ứng phó.

Hơn 240.000 cán bộ, chiến sĩ cùng 4.000 phương tiện trực sẵn sàng

Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, thực hiện công điện của Thủ tướng và Ban Chỉ đạo quốc gia, Bộ Quốc phòng đã ban hành chỉ đạo tới toàn quân, đặc biệt là Quân khu 3, Quân khu 4, Quân khu 5 – những địa bàn chịu tác động trực tiếp. Lực lượng trực sẵn sàng hiện có 240.580 cán bộ, chiến sĩ cùng hơn 4.000 phương tiện.

Các quân khu đã yêu cầu Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh phối hợp địa phương kiểm tra, bổ sung phương án, chủ động giúp dân thu hoạch lúa, hoa màu, sơ tán khỏi vùng lũ, sạt lở.

Các lực lượng Hải quân, Cảnh sát biển, Phòng không – Không quân, Binh đoàn 18 chuẩn bị phương tiện cứu hộ, cứu nạn trên biển và đường không. Lực lượng thông tin viễn thông, đặc biệt là Tập đoàn Viettel, đã rà soát toàn bộ hệ thống, bảo đảm chỉ huy thông suốt từ Trung ương đến cơ sở.

Bộ Quốc phòng sẽ bố trí lực lượng có mặt sẵn tại các khu vực trọng điểm, đề phòng tình huống bị chia cắt, cô lập, mất liên lạc, đồng thời phối hợp với các địa phương khảo sát khu vực nguy cơ, sẵn sàng điều động lực lượng từ Trung ương hoặc tại chỗ theo yêu cầu.

Đại tướng Nguyễn Tân Cương cho rằng, công tác dự báo phải kết hợp khoa học và kinh nghiệm, trong đó cần chú ý ảnh hưởng của hoàn lưu sau bão để đưa ra các quyết định điều hành xả lũ hồ chứa, sơ tán người dân kịp thời, đúng thời điểm, tránh tình huống bị động.

Bộ Quốc phòng sẽ tiếp tục duy trì chế độ trực sẵn sàng, phối hợp với địa phương và lực lượng tại chỗ, tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, tránh tâm lý chủ quan sau bão số 9.

Về công tác thông tin, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, Bộ đã có công điện yêu cầu các doanh nghiệp viễn thông thực hiện phương châm "bốn tại chỗ", đặc biệt bảo đảm máy nổ và nhiên liệu cho các trạm BTS. Các nhà mạng đã sẵn sàng roaming trong vòng 30 phút khi xảy ra sự cố mất liên lạc, đồng thời VNPT có 180 điện thoại vệ tinh phục vụ cấp tỉnh, nhưng cấp xã và thôn bản còn thiếu. Bộ cũng yêu cầu các doanh nghiệp tăng cường đường truyền dự phòng: Cáp quang, viba và vệ tinh, đồng thời bố trí xe thông tin vệ tinh phục vụ công tác chỉ đạo.

Hai mốc thời gian rất quan trọng

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, sau cơn bão số 9 vừa qua, vốn được quốc tế đánh giá là siêu bão trên Biển Đông, Việt Nam tiếp tục phải đối diện với cơn bão số 10, được dự báo là rất mạnh, nguy hiểm và khó đoán định. Khác với bão số 9, bão số 10 sau khi đi qua Philippines không suy yếu mà tiếp tục tăng cường độ, có khả năng đi thẳng vào đất liền nước ta với tốc độ rất nhanh 35–40 km/giờ. Hoàn lưu bão trải dài dọc bờ biển, ảnh hưởng đến cả miền Bắc, miền Trung.

Khẳng định tinh thần chỉ đạo là phòng ngừa từ sớm, chủ động tuyệt đối, Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương phải thực hiện nghiêm các mốc thời gian: Trước 12 giờ trưa 27/9 phải kiểm soát tuyệt đối tàu thuyền trên biển, đến 17 giờ ngày 27/9 dừng toàn bộ hoạt động trên biển, "tuyệt đối không được để chậm trễ".

Về công tác sơ tán người dân, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp các địa phương xác định chính xác khu vực gió mạnh, vùng trọng yếu ven biển, đê điều xung yếu, kết hợp triều cường và nước biển dâng để ra quyết định sơ tán người dân sớm, an toàn.

Các phương án phải tính đến tình huống đê kè bị vỡ, chủ động gia cố, chuẩn bị vật tư, đất đá, phương tiện và huy động lực lượng theo phương châm "4 tại chỗ". Danh sách các đơn vị, tổ chức, cá nhân có máy móc, thiết bị cần được lập rõ ràng, tránh tình trạng khi bão vào thì lúng túng, không huy động kịp.

Đối với hồ chứa, thủy điện, thủy lợi, Phó Thủ tướng giao Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp kiểm tra chặt chẽ, xác định rõ trách nhiệm đơn vị quản lý và Trưởng Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự của địa phương. "Không thể để đến lúc hồ đầy nước, phải xả mới lo xử lý. Trách nhiệm phải rõ, thẩm quyền phải xác định ngay từ đầu".

Chuẩn bị đầy đủ "4 tại chỗ", nhất là vùng núi, vùng sâu, vùng xa

Về lực lượng, phương tiện, Phó Thủ tướng nêu rõ, các địa phương, lực lượng ứng phó bão số 10 phải chuẩn bị đầy đủ phương án "4 tại chỗ". Đối với các vùng núi, vùng sâu, vùng xa, "4 tại chỗ" càng quan trọng: lương thực, nước, thuốc men, thông tin liên lạc phải được chuẩn bị từ trước. Các địa phương phải khoanh vùng nguy cơ, có kịch bản kết nối thông tin, giao thông, cứu hộ, huy động máy móc, lực lượng cụ thể. Các quân khu phối hợp với địa phương thực hiện kiểm tra sông suối, hồ nhỏ có nguy cơ sạt lở, lũ quét để có phương án xử lý trước. "Danh mục và phương án huy động phải cụ thể, rõ đầu mối liên hệ", Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng cũng đặc biệt lưu ý công tác thông tin, dự báo và truyền thông. Đây là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng. Cơ quan dự báo phải cung cấp thông tin khoa học, chính xác, kèm khuyến cáo cụ thể để người dân hiểu, không chủ quan, cũng không hoang mang. "Thông tin phải đến tận tay ngư dân, người dân vùng xung yếu. Không chỉ qua báo, đài mà cả tin nhắn điện thoại, hệ thống quốc phòng, biên phòng, cảnh sát biển.

Các doanh nghiệp viễn thông, quân đội, Viettel, VNPT phải bảo đảm thông tin liên lạc thông suốt, kể cả trong tình huống mất điện diện rộng.

Về trách nhiệm điều hành, Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia có trách nhiệm điều phối liên tỉnh, liên ngành. Địa phương là nơi trực tiếp tổ chức thực hiện. Quân đội, Công an, các lực lượng tại chỗ phải nắm chắc địa bàn, được trang bị đầy đủ, sẵn sàng.

"Ngay sau cuộc họp này, các đồng chí khẩn trương triển khai nhiệm vụ cụ thể. Trách nhiệm phải gắn với từng cấp, từng ngành, từng cá nhân cụ thể", Phó Thủ tướng nói và đề nghị các đoàn công tác của Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia trực tiếp xuống kiểm tra, đôn dốc công tác ứng phó với bão số 10 tại các địa phương trọng điểm, "ít hội họp, nhiều hiện trường", nắm chắc tình hình, có kịch bản sẵn sàng để triển khai ngay khi cần.