Hòa Phát (HPG) đang triển khai 'cú đấm thép' ra sao?

Thép ray – một mảnh ghép nhỏ nhưng đầy tham vọng

Trong bức tranh khổng lồ của ngành thép, sản phẩm thép ray – loại thép chuyên dùng để sản xuất đường ray thường chỉ là phân khúc “niche”, không lớn về doanh thu hay sản lượng. Thế nhưng, tại Tập đoàn Hòa Phát, mặt hàng này lại mang một vị thế chiến lược.

Theo chia sẻ của Tổng Giám đốc Hòa Phát, thép ray sẽ chiếm khoảng 5% tổng sản lượng từ năm 2027. Tuy nhiên, Hòa Phát định hướng thép ray sẽ giữ vai trò “xương sống” trong kế hoạch nội địa hóa ngành công nghiệp đường sắt Việt Nam.

Trong bối cảnh Việt Nam đang theo đuổi Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam cùng nhiều tuyến metro đô thị, việc sản xuất thép ray nội địa sẽ giúp giảm đáng kể chi phí nhập khẩu, chủ động công nghệ, và quan trọng hơn, tạo nền tảng cho nền công nghiệp đường sắt hiện đại, điều mà các nước phát triển đã đi trước nhiều thập kỷ.

“Cú đấm thép” từ nội lực tài chính và chuyển đổi số

Để hiện thực hóa tham vọng này, Hòa Phát không chờ đợi cơ chế hỗ trợ hay đơn đặt hàng từ các cơ quan nhà nước. Ngược lại, tập đoàn đang chủ động đầu tư hạ tầng, công nghệ và nguồn lực tài chính, coi đây là “cú đấm thép” nhằm định hình lại bản đồ công nghiệp nặng Việt Nam.

Tài chính là nền tảng quan trọng. Kể từ khi IPO vào năm 2007, vốn điều lệ của Hòa Phát đã tăng gần 60 lần, từ khoảng 1.320 tỷ đồng lên hơn 76.755 tỷ đồng tính đến tháng 7/2025. Cơ cấu vốn ổn định với tỷ lệ vốn tự có và vay nợ trung dài hạn duy trì ở mức 50:50, giúp doanh nghiệp dễ dàng triển khai các dự án quy mô lớn như Dung Quất 2, nơi sẽ sản xuất thép cuộn cán nóng và cả thép ray.

Chuyển đổi số cũng là một trụ cột. Hòa Phát đã triển khai hệ thống ERP toàn diện, cho phép quản lý dữ liệu thời gian thực xuyên suốt quá trình sản xuất – từ nguyên liệu đầu vào, quy trình luyện thép đến đầu ra sản phẩm. Đây là yếu tố then chốt giúp chứng minh nguồn gốc xuất xứ, tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe khi xuất khẩu sang các thị trường phát triển.

Quốc tế là tầm nhìn, nhưng nội địa mới là gốc rễ

Dù Hòa Phát đặt mục tiêu lọt top 20–30 nhà sản xuất thép lớn nhất thế giới khi dự án Dung Quất 2 hoàn tất với công suất 16 triệu tấn/năm, nhưng chiến lược của tập đoàn vẫn kiên định với nguyên tắc: “nội địa là gốc”.

Lãnh đạo Hòa Phát nhiều lần khẳng định, xuất khẩu chỉ chiếm 20–30% tổng sản lượng, phần lớn tập trung vào thị trường truyền thống như Đông Nam Á, châu Âu hoặc Mỹ – nơi đã quen với sản phẩm của tập đoàn. Phần còn lại ưu tiên cho phục vụ thị trường trong nước, đặc biệt là các ngành công nghiệp hạ tầng chiến lược như giao thông đường sắt, điện lực, và bất động sản công nghiệp.

Việc hạn chế tỷ trọng xuất khẩu không phải vì thiếu năng lực cạnh tranh, mà là cách Hòa Phát tự bảo vệ mình trước các hàng rào kỹ thuật và chính sách thương mại biến động khó lường. Trong bối cảnh thế giới có xu hướng gia tăng bảo hộ, giữ thị trường nội địa vững chắc là “chiếc neo” ổn định cho tăng trưởng dài hạn.

Việc Hòa Phát đầu tư bài bản vào thép ray – một mặt hàng có thị trường hẹp nhưng mang tính chiến lược cao cho thấy tập đoàn này đang nhìn ngành thép dưới một lăng kính hoàn toàn khác: không đơn thuần là lợi nhuận, mà là khát vọng kiến tạo công nghiệp.

Khi các tập đoàn lớn trên thế giới như Nippon Steel (Nhật Bản), Baowu (Trung Quốc) hay POSCO (Hàn Quốc) đều có “dấu chân” trong ngành đường sắt quốc gia, thì Hòa Phát đang đi đúng hướng nếu muốn nâng tầm vai trò tại Việt Nam và khu vực.

Nếu Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam được triển khai đúng tiến độ, nhu cầu về thép ray, thép kết cấu, và các thiết bị cơ khí đồng bộ sẽ tăng mạnh. Trong khi các doanh nghiệp khác vẫn còn chờ đợi cơ chế, Hòa Phát đã chủ động chiếm lĩnh vị trí tiên phong.