Hé lộ cách nuôi con thành "thần đồng" của người Nhật khiến cả thế giới nể phục

Trong xã hội hiện đại, việc nuôi dạy con cái không chỉ dừng lại ở chuyện chăm sóc thể chất hay cho con học thật giỏi. Nhiều bậc phụ huynh Việt đang dần chuyển mình sang tư duy “nuôi con kiểu Nhật” – một phương pháp giáo dục được ca ngợi trên toàn thế giới nhờ sự cân bằng giữa yêu thương và kỷ luật.

Khác với hình ảnh những đứa trẻ bị ép học thêm hay bao bọc quá mức, trẻ em Nhật Bản từ nhỏ đã được rèn luyện khả năng tự lập, kỹ năng sống và tinh thần trách nhiệm. Chính điều này đã tạo nên thế hệ trẻ em kỷ luật, chăm chỉ và biết tự chủ – điều mà không ít cha mẹ Việt đang khao khát có được ở con mình.

Tự lập từ nhỏ – gốc rễ của sự trưởng thành

Một trong những nguyên lý cốt lõi của nuôi con kiểu Nhật chính là: “Việc gì con có thể làm, hãy để con tự làm.” Ngay từ khi mới 2–3 tuổi, trẻ em Nhật đã được cha mẹ rèn cho thói quen tự mặc quần áo, cất dọn đồ chơi, phụ giúp việc nhà nhẹ nhàng như lau bàn, xếp chăn gối.

Tại trường học, trẻ được phân công nhiệm vụ vệ sinh lớp học, trực nhật, chia cơm cho bạn… mà không cần giáo viên nhắc nhở. Điều này hình thành từ chính sự giáo dục tại gia đình: cha mẹ không làm thay, không sốt ruột, mà để con học cách tự chịu trách nhiệm về hành động của mình.

So với phương pháp nuôi con phổ biến tại Việt Nam – nơi nhiều bậc cha mẹ “bao bọc quá đà” – cách làm này có thể gây tranh cãi lúc đầu. Tuy nhiên, theo thời gian, nó giúp trẻ trở nên tự tin, chủ động và không ỷ lại người lớn.

Kỷ luật và kiên nhẫn – không quát nạt, không đòn roi

Một nét đặc trưng nổi bật khác trong cách dạy con kiểu Nhật là tính kỷ luật được rèn từ nhỏ nhưng lại không bằng đòn roi hay la mắng. Khi trẻ mắc lỗi, cha mẹ Nhật không quát tháo hay trừng phạt ngay, mà thường đưa ra lời nhắc nhở bằng giọng điệu nghiêm túc và ánh mắt kiên quyết.

Cha mẹ cũng là người giữ cam kết với chính mình, nếu đã đặt ra quy tắc thì kiên quyết không phá vỡ. Nhờ đó, trẻ học được tính nguyên tắc, hiểu giới hạn và tôn trọng luật lệ.

Giáo dục kiểu Nhật không đi theo hướng “trừng phạt” mà thiên về “giáo huấn”, giúp trẻ nhận thức được hậu quả hành vi của mình và điều chỉnh một cách tự nhiên.

Nuôi dưỡng cảm xúc và trách nhiệm – điều cha mẹ Việt dễ bỏ quên

Ngoài kỹ năng tự lập, trẻ em Nhật được giáo dục để biết quan tâm đến cảm xúc của người khác. Cha mẹ Nhật dạy con từ cách xin lỗi, cảm ơn đến việc lắng nghe, chia sẻ với bạn bè hay giúp đỡ người yếu thế.

Việc này không hề ép buộc mà được lồng ghép vào các câu chuyện, trò chơi, hoạt động nhóm. Trẻ học cách yêu thương, không phải vì “bị dạy” mà vì được thấu hiểu.

Bên cạnh đó, trẻ cũng được khuyến khích làm quen với trách nhiệm – từ việc giữ lời hứa nhỏ đến việc hoàn thành đúng giờ một nhiệm vụ cụ thể. Đây là yếu tố giúp trẻ có nội lực mạnh mẽ, không bị phụ thuộc vào phần thưởng hay sự kiểm soát của người lớn.

Làm cha mẹ kiểu Nhật – không dễ nhưng đáng để học hỏi

Nuôi con kiểu Nhật không phải là công thức thành công tuyệt đối, nhưng là một gợi ý đáng giá cho các bậc phụ huynh muốn xây dựng nền tảng nhân cách vững chắc cho con.

Cha mẹ cần đóng vai trò là người quan sát, đồng hành và kiên trì, thay vì can thiệp hay quyết định thay con trong mọi việc. Sự đồng bộ giữa gia đình – nhà trường – xã hội ở Nhật cũng là một yếu tố quan trọng giúp phương pháp này thành công.

Tại Việt Nam, nếu muốn áp dụng, cần sự điều chỉnh linh hoạt theo điều kiện văn hóa, kinh tế và đặc điểm riêng của từng gia đình. Nhưng dù thế nào, cốt lõi vẫn là: tin tưởng con, để con được là chính mình và lớn lên trong kỷ luật yêu thương.