Nhiều cán bộ một ngân hàng lớn chi nhánh tỉnh miền Tây vướng vòng lao lý, gây thiệt hại trăm tỷ đồng
Hơn 600 tỷ đồng bị chiếm đoạt sau loạt hồ sơ tín dụng giả mạo từ các doanh nghiệp thủy sản, với sự tiếp tay gián tiếp của nhiều cựu cán bộ Vietcombank chi nhánh An Giang.
Lộ diện nhóm cựu cán bộ ngân hàng bị truy trách nhiệm
Ngày 12/6, Tòa án nhân dân tỉnh An Giang mở phiên xét xử sơ thẩm đối với năm cựu cán bộ của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) chi nhánh An Giang với cáo buộc “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Vụ án liên quan đến hàng loạt sai phạm trong quản lý tín dụng khiến ngân hàng thiệt hại hơn 601 tỷ đồng, con số được cho là hệ quả từ các bộ hồ sơ rút vốn khống của nhóm doanh nghiệp thủy sản.
Năm bị cáo bị đưa ra xét xử đều từng là lãnh đạo và cán bộ phòng khách hàng của ngân hàng nói trên tại An Giang, gồm: Bùi Hữu Quốc (44 tuổi), Võ Đan Vân (44 tuổi), Liệt Lâm (53 tuổi), Quách Bảo Nguyên (47 tuổi) và Nguyễn Tấn Triều (51 tuổi).
Theo cáo trạng, trong giai đoạn 2010–2014, nhóm bị cáo đã phê duyệt, kiểm tra và xử lý khoảng 100 bộ hồ sơ tín dụng nhưng không tuân thủ quy trình kiểm tra thực tế, bỏ qua yêu cầu xác minh các chứng từ đầu vào. Điều này tạo điều kiện cho ba công ty thủy sản – gồm Việt An, Bình Minh và Minh Giàu lừa đảo chiếm đoạt vốn vay với loạt hóa đơn khống, chứng từ không phản ánh giao dịch thực tế.
Các chứng từ giả mạo phần lớn liên quan đến hoạt động mua bán cá tra, thức ăn thủy sản... nhưng thực tế không có hàng hóa phát sinh. Trong khi đó, việc kiểm soát nội bộ tại ngân hàng lại thiếu chặt chẽ, dẫn đến việc giải ngân hàng trăm tỷ đồng cho các giao dịch "ảo".
Cơ quan công tố xác định bị cáo Võ Đan Vân là người chịu trách nhiệm lớn nhất, với khoản thiệt hại lên tới 272 tỷ đồng. Các bị cáo còn lại như Liệt Lâm, Quách Bảo Nguyên và Nguyễn Tấn Triều bị cáo buộc đã để xảy ra thất thoát từ vài chục đến hơn 180 tỷ đồng.
Tại tòa, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh An Giang đề nghị mức án từ 3 đến 3 năm 6 tháng tù giam đối với hai bị cáo giữ vị trí cao nhất là Bùi Hữu Quốc và Võ Đan Vân. Ba bị cáo còn lại được đề nghị mức án từ 2 đến 3 năm tù treo, tùy theo mức độ sai phạm và thái độ hợp tác trong quá trình điều tra.
Hội đồng xét xử cho biết sẽ nghị án và tuyên án vào chiều ngày 13/6.
Chuỗi sai phạm kéo dài từ hệ thống doanh nghiệp
Vụ án liên quan đến các cán bộ ngân hàng chỉ là phần tiếp nối của một cuộc điều tra lớn từng gây xôn xao dư luận vào cuối năm 2024. Trước đó, TAND tỉnh An Giang đã mở phiên xét xử sơ thẩm đối với 19 bị cáo là lãnh đạo, kế toán và nhân viên của ba doanh nghiệp thủy sản nói trên – những người bị cáo buộc chủ mưu lừa đảo ngân hàng trong suốt nhiều năm.
Theo cáo trạng, trong bối cảnh khó khăn về tài chính và bị giới hạn khả năng vay vốn, Tổng giám đốc Công ty Việt An – ông Lưu Bách Thảo – đã chỉ đạo cấp dưới làm giả hợp đồng mua bán, lập hóa đơn khống, tạo dựng hồ sơ tín dụng giả mạo để rút tiền từ ngân hàng.
Phương thức lừa đảo kéo dài từ năm 2010 đến 2014, chủ yếu thông qua hợp đồng tín dụng theo hạn mức đã được ký với ngân hàng. Tính đến cuối năm 2020, tổng thiệt hại được xác định hơn 600 tỷ đồng, trong đó riêng Công ty Việt An chiếm gần 448 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra xác định Lưu Bách Thảo là người đứng đầu và điều hành toàn bộ kế hoạch gian dối này. Hiện vẫn còn hai bị cáo trong vụ án đang bỏ trốn và đã bị truy nã quốc tế.
Phiên tòa sơ thẩm với nhóm bị cáo doanh nghiệp từng phải tạm hoãn vào tháng 9/2024 để làm rõ trách nhiệm dân sự và tránh bỏ lọt tội phạm, theo yêu cầu từ phía Viện Kiểm sát.
Vụ án được đánh giá là một trong những điển hình cho rủi ro đạo đức trong quan hệ tín dụng giữa ngân hàng và doanh nghiệp. Việc cán bộ tín dụng bỏ qua quy trình kiểm tra thực tế không chỉ phản ánh sự lỏng lẻo trong cơ chế giám sát nội bộ, mà còn cho thấy hệ lụy khi doanh nghiệp lợi dụng sự tin tưởng để trục lợi hàng trăm tỷ đồng.