Hàng chục tiêu chuẩn mới này sẽ định hình tương lai xe điện
Việt Nam đã ban hành hàng chục tiêu chuẩn kỹ thuật cho xe điện, pin, trạm sạc nhằm tạo nền tảng phát triển ngành phương tiện sạch.
Thúc đẩy lộ trình xe điện bằng chính sách và tiêu chuẩn
Ngày 12/7/2025, Chính phủ ban hành chỉ thị yêu cầu Hà Nội thực hiện lộ trình cấm xe máy chạy xăng theo 3 giai đoạn: từ Vành đai 1 vào năm 2026, Vành đai 2 năm 2028 và Vành đai 3 năm 2030, đồng thời hạn chế cả ô tô chạy xăng dầu. Đây được xem là bước đi cụ thể để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch, đặc biệt là xe điện.
Quá trình chuyển dịch này không chỉ liên quan đến hạ tầng và phương tiện, mà còn gắn liền với việc xây dựng hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật và quy chuẩn pháp lý cho xe điện.
Theo Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ), hiện Việt Nam đã ban hành 21 tiêu chuẩn và 12 quy chuẩn liên quan đến mô tô, xe máy điện. Ngoài ra, có 12 tiêu chuẩn về trạm sạc và thiết bị liên quan đã được áp dụng, cùng 20 tiêu chuẩn đang được xây dựng, dự kiến hoàn thiện trong năm 2025.
Hệ thống tiêu chuẩn: Từ an toàn, pin đến thiết bị điện
Các tiêu chuẩn kỹ thuật cho mô tô – xe máy điện tại Việt Nam hiện được chia thành ba nhóm chính:
Tiêu chuẩn an toàn vận hành:
Gồm 9 tiêu chuẩn, bao gồm kiểm tra khi va đập vào vật cứng, yêu cầu kỹ thuật về hệ thống điện, hệ thống nạp điện, đầu nối dẫn điện và hiệu suất tiêu hao năng lượng. Những tiêu chuẩn này nhằm đảm bảo xe vận hành an toàn và hiệu quả trong điều kiện giao thông thực tế.
Tiêu chuẩn đối với pin và ắc quy:
Tập trung vào các yêu cầu kỹ thuật và quy trình thử nghiệm an toàn cho các hệ thống pin lithium – đặc biệt với các loại có công suất lớn, thường dùng cho xe điện và xe lai cắm sạc (plug-in hybrid). Các yếu tố như tính ổn định nhiệt, khả năng chống cháy nổ, độ bền khi sạc – xả được kiểm định theo chuẩn quốc tế.
Tiêu chuẩn về thiết bị điện:
Bao gồm các linh kiện điện tử, rơle, hệ thống dẫn động điện, tiêu chuẩn phanh và hệ thống kiểm tra hiệu suất năng lượng. Những tiêu chuẩn này giúp định hướng sản xuất, nhập khẩu và thẩm định chất lượng phương tiện.
Bên cạnh tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật bắt buộc được áp dụng với các linh kiện như khung xe, đèn chiếu sáng, gương, lốp hơi, động cơ, hệ thống ắc quy… nhằm đảm bảo an toàn giao thông và bảo vệ môi trường.
Trạm sạc: Mắt xích thiết yếu trong hạ tầng xe điện
Cùng với tiêu chuẩn cho phương tiện, tiêu chuẩn trạm sạc cũng đóng vai trò không thể thiếu. Việt Nam hiện đã ban hành các tiêu chuẩn cho cáp sạc, cụm đóng cắt và hệ thống điện hạ áp, đảm bảo vận hành trạm sạc ổn định và an toàn.
Từ năm 2025, sẽ có thêm các tiêu chuẩn mới về sạc nhanh, sạc không dây, phích cắm ổ nối vào xe điện, góp phần tạo hành lang pháp lý cho các nhà đầu tư trạm sạc và hỗ trợ người tiêu dùng an tâm chuyển đổi phương tiện.
Tiêu chuẩn: Công cụ định hướng phát triển
Phát biểu tại buổi làm việc với Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia cuối tháng 3/2025, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: “Tiêu chuẩn là đỉnh, quy chuẩn là sàn. Quốc gia muốn đến đâu, phải dùng tiêu chuẩn để dẫn tới đó.”
Theo ông, tiêu chuẩn không chỉ đơn thuần là các quy định kỹ thuật mà còn là công cụ định hướng chiến lược cho công nghệ, sản phẩm và thị trường. Trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi giao thông, điều này đặc biệt đúng với ngành xe điện – nơi đòi hỏi sự đồng bộ giữa chính sách, thị trường và năng lực công nghệ.
Việc hoàn thiện và cập nhật hệ thống tiêu chuẩn xe điện cũng giúp Việt Nam tiệm cận với chuẩn mực quốc tế, đồng thời bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa và mở ra thị trường xuất khẩu trong tương lai.