Giữa sương mù miền núi, nông dân Hòa Bình biến hóa giống đặc sản thành "thương hiệu vàng", tiền bỏ vào túi đều tay

Sức bật từ lợi thế tự nhiên và tư duy chăn nuôi hiện đại

Lạc Thủy – một huyện vùng núi thuộc tỉnh Hòa Bình đang từng bước khẳng định vị thế trên bản đồ nông nghiệp Việt Nam nhờ sự phát triển bài bản và bền vững của mô hình chăn nuôi gà bản địa. Trong đó, giống gà ri mận tía, hay còn gọi là gà Lạc Thủy, trở thành “thương hiệu vàng” do chính nông dân nơi đây dày công gìn giữ và phát triển.

Gà Lạc Thủy là giống gà có sức đề kháng cao, thích nghi tốt với điều kiện khí hậu miền núi, đặc biệt là lạnh và ẩm. Đây là giống bản địa đã được Viện Chăn nuôi quốc gia phục dựng thành công. Hiện toàn huyện có khoảng 1,7 triệu con gà, được nuôi tập trung tại các xã An Bình, Phú Thành, Đồng Tâm… Trong quá trình nuôi, bà con đã mạnh dạn ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật: chuồng trại thoáng khí, máng ăn uống tự động, xử lý chất thải khép kín.

Bên cạnh kỹ thuật, yếu tố quan trọng làm nên chất lượng gà Lạc Thủy là việc duy trì phương thức chăn nuôi gần gũi với tự nhiên. Gà được ăn ngô, thóc, bèo tấm, những nguồn thức ăn thuần thực vật có sẵn tại địa phương. Các trang trại còn bố trí hợp lý cây xanh, mật độ nuôi để đảm bảo sức khỏe vật nuôi và không gây ô nhiễm môi trường xung quanh.

Tại xã An Bình, Hợp tác xã (HTX) Hải Đăng là một trong những điển hình của mô hình liên kết chăn nuôi và tiêu thụ sản phẩm. Ông Vũ Tiến Sỹ – Giám đốc HTX cho biết, đơn vị hiện có 11 thành viên và hơn 100 hộ liên kết. HTX tổ chức sản xuất theo quy trình khép kín từ chăn nuôi, sơ chế đến đóng gói, bảo quản và phân phối. Không sử dụng thức ăn công nghiệp, chất kích thích tăng trưởng, HTX cam kết cung cấp sản phẩm sạch, an toàn đến tay người tiêu dùng.

Theo ông Sỹ, gà Lạc Thủy có thớ thịt săn chắc, ngọt, không bị bở khi luộc, không chảy nước khi rang. Nhờ vậy, sản phẩm được thị trường đón nhận tích cực, tạo động lực để bà con mở rộng quy mô sản xuất.

Xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường và bài toán bền vững

Từ hiệu quả thực tế, người chăn nuôi tại Lạc Thủy đã từng bước hình thành vùng hàng hóa chăn nuôi gà. Nhiều hộ phát triển mô hình trang trại vườn đồi, quy mô lên tới hàng nghìn con, áp dụng tiêu chuẩn chăn nuôi an toàn sinh học. Cùng với sản xuất, huyện đặc biệt chú trọng xây dựng thương hiệu và xúc tiến thương mại.

Hiện nay, gà Lạc Thủy đã có mặt tại các chuỗi siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch tại Hà Nội, Nam Định, Ninh Bình và được bày bán trên các sàn thương mại điện tử như Postmart.vn, Voso.vn... Giá bán dao động từ 70.000–75.000 đồng/kg, tùy giống và chất lượng. Năm 2019, sản phẩm gà Lạc Thủy được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Bằng bảo hộ chứng nhận theo Quyết định số 19793/QĐ-SHTT, khẳng định uy tín và tiềm năng phát triển dài hạn.

Không dừng lại ở đó, sản phẩm đã đạt chuẩn OCOP 4 sao cấp tỉnh và đang hướng tới tiêu chuẩn cao hơn để chinh phục các thị trường khó tính trong và ngoài nước. Huyện cũng tích cực tham gia hội chợ, sự kiện quảng bá nông sản để nâng cao nhận diện thương hiệu gà Lạc Thủy trên cả nước.

Tuy nhiên, những khó khăn vẫn hiện hữu, đặc biệt là chi phí đầu vào tăng cao, nhất là giá thức ăn chăn nuôi. Nhiều hộ gặp khó trong việc duy trì quy mô hoặc đầu tư mới. Huyện Lạc Thủy đang triển khai các cơ chế hỗ trợ: xây dựng nhãn hiệu chứng nhận, xúc tiến liên kết chuỗi, hỗ trợ tín dụng để đảm bảo người chăn nuôi yên tâm sản xuất.

Về lâu dài, bài toán phát triển giống gà bản địa phải song hành với bảo tồn nguồn gen, phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn, kiểm soát an toàn dịch bệnh và mở rộng thị trường tiêu thụ ổn định. Thành công của mô hình gà Lạc Thủy minh chứng rằng, khi nông dân được hỗ trợ đúng và làm chủ kỹ thuật – thương hiệu – thị trường, sản phẩm bản địa hoàn toàn có thể vươn xa.