Giải mã sức mạnh khiến nước Nga trở thành “người khổng lồ” trên bàn cờ thế giới

Nước Nga – Quốc gia rộng lớn nhất thế giới

Nước Nga (Liên bang Nga) là quốc gia cộng hòa liên bang có diện tích lớn nhất hành tinh, lên đến 17,098,246 km², chiếm gần 1/9 diện tích lục địa toàn cầu. Lãnh thổ nước Nga trải dài từ phần bắc châu Á đến khoảng 40% diện tích châu Âu, bao gồm 11 múi giờ khác nhau và nhiều loại địa hình phức tạp. Quốc gia này có đường biên giới tiếp giáp với 16 quốc gia khác và biên giới trên biển với nhiều nước như Nhật Bản, Thổ Nhĩ Kỳ, Hoa Kỳ và Canada.

Không chỉ có diện tích rộng lớn, nước Nga còn được biết đến với nguồn tài nguyên khoáng sản và năng lượng dồi dào. Nguồn tài nguyên này góp phần giúp Nga trở thành một trong những cường quốc năng lượng hàng đầu thế giới. Bên cạnh đó, diện tích rừng của Nga lớn nhất thế giới, các hồ nước ngọt chiếm khoảng 25% lượng nước không đóng băng toàn cầu, tạo nên giá trị chiến lược về tài nguyên thiên nhiên.

Những dấu mốc lịch sử định hình nước Nga

Ách thống trị của người Mông Cổ và sự trỗi dậy của Công quốc Moscow

Vào thế kỷ 13, lãnh thổ Rus thời trung cổ phải chịu sự cai trị khắc nghiệt từ người Mông Cổ. Trong hơn hai thập kỷ, các công quốc Nga rơi vào tình trạng phụ thuộc về chính trị và kinh tế, buộc phải cống nạp cho các Hãn Mông Cổ. Tuy nhiên, thời kỳ này cũng là bước đệm để các công quốc Nga, đặc biệt là Công quốc Moscow, từng bước củng cố quyền lực và mở rộng lãnh thổ.

Trận Kulikovo năm 1380 là bước ngoặt lịch sử, khi quân đội do Thân vương Dmitry Ivanovich chỉ huy đã giành thắng lợi trước lực lượng Mông Cổ. Sự kiện này mở đường cho tiến trình khẳng định độc lập hoàn toàn của nước Nga, khép lại hơn hai thế kỷ dưới ách thống trị ngoại bang.

Thời kỳ Liên Xô và sự chuyển giao lịch sử năm 1991

Năm 1922, nước Nga trở thành hạt nhân của Liên bang các nước cộng hòa XHCN Xô viết (Liên Xô), quốc gia xã hội chủ nghĩa đầu tiên và có tầm ảnh hưởng toàn cầu. Liên Xô không chỉ là một trong hai siêu cường thời kỳ Chiến tranh Lạnh mà còn đóng vai trò chủ chốt trong chiến thắng của khối Đồng Minh trong Thế chiến II.

Tuy nhiên, những cải cách sâu rộng trong thập niên 1980 dưới thời Tổng Bí thư Mikhail Gorbachev đã dẫn đến khủng hoảng chính trị và kinh tế nghiêm trọng. Làn sóng ly khai lan rộng khiến các nước cộng hòa thành viên lần lượt tuyên bố chủ quyền. Ngày 12/6/1990, nước Nga tuyên bố trở thành quốc gia có chủ quyền, mở đầu một kỷ nguyên mới. Đến ngày 26/12/1991, Liên Xô chính thức tan rã, và Liên bang Nga được cộng đồng quốc tế công nhận là nhà nước kế thừa.

Tình hình kinh tế trước nhiều khó khăn

Dù phải đối mặt với nhiều thách thức, nền kinh tế Nga vẫn chứng tỏ được sức bật mạnh mẽ. Tính theo sức mua tương đương (PPP), Nga hiện đứng trong top 4 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Năm 2024, GDP nước này đạt 200.000 tỷ rúp, gần gấp đôi so với năm 2020, với mức tăng trưởng ấn tượng 4,1% – cao vượt trội so với mặt bằng chung của các quốc gia phát triển.

Bất chấp những dự đoán bi quan khi xung đột bùng phát, kinh tế Nga không rơi vào khủng hoảng sâu như lo ngại. Năm 2022, mức suy giảm chỉ ở 2,1%, thấp hơn đáng kể so với dự báo tiêu cực từ 10-15% hồi đầu chiến sự. Trong bối cảnh bị phương Tây gia tăng trừng phạt, gây sức ép lên chuỗi cung ứng và hệ thống tài chính, Nga vẫn duy trì được đà tăng trưởng ổn định và đạt nhiều thành tựu đáng kể.

Nguồn thu ngân sách trong năm 2024 tăng trưởng hơn 25%, tạo điều kiện để chính phủ tiếp tục thực hiện các chính sách an sinh xã hội, khởi động hàng loạt dự án trọng điểm và củng cố vững chắc an ninh quốc gia. Đáng chú ý, ngân sách khu vực cũng đạt mức cao kỷ lục, tăng gần gấp đôi so với 5 năm trước và vượt mốc 20.000 tỷ rúp.

Ngành công nghiệp tiếp tục là điểm sáng khi ghi nhận mức tăng trưởng 4,6% vào cuối năm 2024. Đặc biệt, lĩnh vực sản xuất chế tạo bứt phá mạnh mẽ với mức tăng tới 8,5%. Theo Thủ tướng Mishustin, thu nhập thực tế của người dân tăng 8,5% trong năm, trong khi tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp chưa từng có, góp phần củng cố sự ổn định của nền kinh tế.

Vị thế địa chính trị và tầm ảnh hưởng quốc tế

Ngày nay, nước Nga là một trong những quốc gia sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới và giữ vị trí thường trực tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Bên cạnh đó, Nga còn là thành viên của các tổ chức lớn như G20, APEC, SCO và lãnh đạo Cộng đồng các Quốc gia Độc lập (CIS).

Với vai trò là cường quốc năng lượng, nước Nga có ảnh hưởng đáng kể đến thị trường dầu mỏ và khí đốt toàn cầu. Các chính sách năng lượng và ngoại giao của Nga tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế nhiều khu vực, đặc biệt là châu Âu và châu Á.

Từ một quốc gia từng chịu ách thống trị ngoại bang, đến vai trò siêu cường thời Liên Xô và hiện tại là trung tâm quyền lực có tầm ảnh hưởng sâu rộng, nước Nga luôn khẳng định vị thế trên trường quốc tế, đóng góp vào việc định hình cục diện chính trị – kinh tế toàn cầu.