Gần 20.000 vụ lừa đảo mạng liên quan tiền mã hóa, gây thiệt hại hơn 12.000 tỷ đồng

Tiền mã hóa bị lợi dụng rửa tiền, lừa đảo quy mô lớn

Theo TTXVN, Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 9/9/2025, đánh dấu bước khởi đầu cho việc thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam.

Một trong những nội dung trọng tâm của nghị quyết là yêu cầu tổ chức, cá nhân tham gia tuân thủ nghiêm quy định phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, tạo nền tảng cho một thị trường minh bạch, an toàn và bền vững.

Theo Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, dữ liệu từ Chainalysis (Mỹ) cho thấy dòng vốn tài sản mã hóa vào Việt Nam năm 2025 đạt hơn 220 tỷ USD, tăng 55% so với năm 2024. Tuy nhiên, phần lớn giao dịch diễn ra trên các sàn quốc tế, khiến Việt Nam thất thu thuế và gia tăng rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố, tội phạm công nghệ cao.

Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Phó Trưởng phòng 4 Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), cho biết tài sản mã hóa đang bị lợi dụng để huy động vốn trái phép và che giấu dòng tiền bất hợp pháp.

“Với tính ẩn danh và xuyên biên giới, tài sản mã hóa đang bị tội phạm mạng triệt để lợi dụng để tạo ra ‘thị trường ngầm’, phục vụ các hoạt động phi pháp”, ông Chung nhấn mạnh.

Thống kê của A05 cho thấy, từ 15/12/2019 đến 14/5/2024, cơ quan chức năng phát hiện gần 20.000 vụ lừa đảo mạng liên quan hơn 17.000 đối tượng, gây thiệt hại hơn 12.000 tỷ đồng. Phần lớn tiền thu được từ tội phạm đã được quy đổi sang tài sản mã hóa qua các sàn quốc tế như Binance, HTX, OKX, với giá trị giao dịch hàng ngày lên tới hàng nghìn tỷ đồng.

Thượng tá Nguyễn Thành Chung cảnh báo, nhiều sàn giao dịch chưa được cấp phép tại Việt Nam vẫn thu thập và lưu trữ lượng lớn dữ liệu người dùng, không tuân thủ Luật An ninh mạng và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. Việc phát triển sàn giao dịch nội địa được cấp phép theo Nghị quyết 05 sẽ giúp cơ quan chức năng kiểm soát hiệu quả dòng tiền, phòng ngừa rửa tiền và bảo vệ người dùng khi phát sinh tranh chấp.

Siết chặt quy định, hướng tới thị trường tài sản mã hóa an toàn

Theo bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước), Việt Nam hiện nằm trong “Danh sách xám” của Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính (FATF) từ tháng 6/2023. Việt Nam đang triển khai nhiều biện pháp khắc phục, trong đó có hoàn thiện khung pháp lý cho tài sản ảo và nâng cao năng lực giám sát rủi ro của các cơ quan quản lý.

Báo cáo đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền giai đoạn 2018–2022 xác định bốn nhóm tài sản ảo chính gồm: ví lưu trữ, quỹ đầu tư tài sản ảo, tài sản mã hóa ổn định (stablecoin) và tài sản dạng chứng khoán hoặc tiện ích, tất cả đều được xếp ở mức rủi ro trung bình cao đến cao.

Theo quy định tại Luật Công nghiệp Công nghệ số và Nghị quyết 05, các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa phải xác minh danh tính khách hàng, giám sát giao dịch từ 1.000 USD trở lên, lưu trữ dữ liệu tối thiểu 10 năm và báo cáo các giao dịch bất thường. Doanh nghiệp phải tuân thủ quy định phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố tương tự các tổ chức tài chính truyền thống, đồng thời đáp ứng yêu cầu an toàn công nghệ ở cấp độ 4/5.

Ngoài ra, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, nhà đầu tư nước ngoài không được sở hữu quá 49%, đồng thời phải tách bạch tài sản khách hàng, công bố thông tin minh bạch và thiết lập cơ chế bồi thường khi xảy ra sự cố.

Các chuyên gia nhận định, cơ chế thí điểm này vừa mở ra không gian đổi mới sáng tạo, vừa đóng vai trò “bộ lọc” loại bỏ mô hình rủi ro, hướng thị trường phát triển lành mạnh và phù hợp chuẩn quốc tế. Đây là bước tiến quan trọng giúp Việt Nam xây dựng thị trường tài sản mã hóa minh bạch, bảo đảm an ninh tài chính và củng cố niềm tin của nhà đầu tư.