Đường dừa – đặc sản "lạ" mở hướng làm giàu xanh cho nông dân "xứ dừa"

“Vàng ngọt” trong chuỗi giá trị nông sản

Từ lâu, Bến Tre được xem là “xứ dừa” của cả nước. Không chỉ dừng lại ở các sản phẩm truyền thống, người dân nơi đây đã khai thác mật hoa dừa để sản xuất đường dừa (coconut sugar), một sản phẩm OCOP vừa thân thiện môi trường vừa có giá trị kinh tế cao. Với chỉ số đường huyết thấp, giàu khoáng chất và hương vị thơm mát tự nhiên, đường dừa nhanh chóng được ưa chuộng trong xu hướng tiêu dùng xanh, an toàn sức khỏe.

Điểm đặc biệt là quy trình làm đường dừa hoàn toàn thân thiện với môi trường: không hóa chất, không tẩy trắng, nguyên liệu tận dụng ngay từ vườn dừa sẵn có. Mỗi lít nước hoa dừa thu được không chỉ tạo ra sản phẩm có giá trị cao, mà còn góp phần giảm lãng phí tài nguyên, hình thành mô hình nông nghiệp tuần hoàn bền vững.

Nhờ vậy, người nông dân trồng dừa Bến Tre không còn phụ thuộc duy nhất vào giá trái dừa tươi mà có thêm nguồn thu nhập ổn định từ việc bán nước hoa dừa cho doanh nghiệp sản xuất đường. Chuỗi giá trị này giúp nông dân gia tăng lợi nhuận, giảm rủi ro mùa vụ, đồng thời tạo việc làm tại chỗ cho nhiều lao động nông thôn.

So với các quốc gia xuất khẩu dừa lớn như Philippines hay Indonesia, Việt Nam có diện tích trồng dừa nhỏ hơn. Song lợi thế lại nằm ở sản phẩm chế biến sâu, trong đó đường dừa là một điểm sáng.
Doanh nghiệp tiêu biểu là Sokfarm, với sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 5 sao, giải thưởng ẩm thực quốc tế Great Taste. Đơn vị này đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2030, cho thấy sự kết hợp giữa kinh doanh và phát triển bền vững – yếu tố ngày càng được coi trọng trên thị trường quốc tế.

Với lợi ích vượt trội so với mía đường truyền thống, đường dừa không chỉ tiêu thụ mạnh trong nước, mà còn đang được xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật, châu Âu... Đây là minh chứng rằng từ cây trồng truyền thống, nông dân hoàn toàn có thể vươn tới mô hình làm giàu bền vững, dựa trên lợi thế đặc sản địa phương.

Mở rộng “không gian kinh tế xanh” nhờ liên kết vùng

Việc sáp nhập, liên kết địa phương với Vĩnh Long và Trà Vinh càng mở ra cơ hội lớn cho ngành dừa. Đây đều là những địa phương có diện tích trồng dừa đáng kể, khi kết hợp cùng Bến Tre sẽ hình thành vùng nguyên liệu dừa tập trung, ổn định và bền vững. Lợi thế này không chỉ bảo đảm nguồn cung cho sản xuất công nghiệp, mà còn mở ra cơ hội chuẩn hóa quy trình chế biến, xây dựng thương hiệu chung “Đường dừa miền Tây”.

Từ một sản phẩm đặc trưng của Bến Tre, đường dừa đang từng bước trở thành biểu trưng kinh tế của cả vùng duyên hải ĐBSCL, gắn với hệ sinh thái OCOP thống nhất: trồng – thu mua – chế biến – xuất khẩu. Đây chính là hướng đi chiến lược, giúp miền Tây không chỉ phát huy giá trị đặc sản mà còn khẳng định vị thế kinh tế vùng trên thị trường quốc tế.

Nhờ xu hướng tiêu dùng xanh và tốt cho sức khoẻ, đường dừa không chỉ tiêu thụ mạnh trong nước mà còn đang được xuất khẩu sang thị trường khó tính như Mỹ, Nhật, châu Âu... Theo Research and Markets, thị trường đường dừa toàn cầu năm 2025 có giá trị khoảng 2,23 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng 5-6%/năm. Một số dự báo khác cho rằng thị trường có thể đạt 3,9 tỷ USD vào năm 2025 và 5,5 tỷ USD vào 2035.

Xu hướng tiêu dùng lành mạnh, giảm đường tinh luyện và ưu tiên sản phẩm hữu cơ là động lực chính. Phân khúc đường dừa hữu cơ (organic coconut sugar) được dự đoán tăng trưởng nhanh hơn trung bình, đặc biệt ở Bắc Mỹ và châu Âu.

Điểm đáng chú ý là người tiêu dùng quốc tế vẫn chưa thực sự hiểu rõ về lợi ích sức khỏe của đường dừa. Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội cho doanh nghiệp Việt nếu đầu tư truyền thông và xây dựng thương hiệu bài bản.

Với hướng đi này, đường dừa không chỉ là một sản phẩm đặc sản đơn thuần, mà còn trở thành biểu tượng kinh tế xanh, gắn kết vùng miền, đồng thời giúp nông dân miền Tây làm giàu từ chính lợi thế đặc sản quê hương một cách bền vững.