Dừng chính sách ưu đãi, xe điện đang gặp khó khăn tại quốc gia lớn này

Ngành xe điện bước vào giai đoạn thử thách mới

Ngày 3/7/2025, Tổng thống Donald Trump chính thức ký ban hành siêu dự luật “Đạo luật To và Đẹp”, trong đó có điều khoản đáng chú ý là xóa bỏ hoàn toàn tín dụng thuế liên bang cho xe điện (cả xe mới và đã qua sử dụng). Chính sách ưu đãi này từng tạo cú hích lớn cho ngành xe điện Mỹ kể từ năm 2022 dưới thời Tổng thống Joe Biden, với mức giảm thuế lên đến 7.500 USD cho xe mới và 4.000 USD cho xe đã qua sử dụng.

Tuy nhiên, theo quy định mới ưu đãi sẽ kết thúc sau ngày 30/9/2025. Thời điểm đó được xem như “hạn chót” của mùa ưu đãi, đánh dấu bước ngoặt lớn trong hành trình chuyển đổi sang phương tiện không phát thải tại Mỹ. Các hãng xe lớn như Tesla, Ford, GM đã ngay lập tức tung ra hàng loạt chiến dịch nhằm đẩy nhanh doanh số trước khi tín dụng thuế chấm dứt.

Tesla, hãng dẫn đầu thị trường EV Mỹ, gửi thông báo đến khách hàng với thông điệp: “Đặt xe ngay để nhận 7.500 USD tín dụng thuế”. CFO của hãng – ông Vaibhav Taneja cảnh báo khách hàng nên mua sớm để tránh tình trạng thiếu hàng vào cuối năm. Tesla cũng dự kiến sẽ cắt giảm các đặc quyền như sạc Supercharging miễn phí hoặc tính năng lái tự động thử nghiệm nếu nhu cầu tăng đột biến.

Không chỉ Tesla, Ford đã gia hạn chương trình tặng bộ sạc tại nhà và miễn phí lắp đặt đến hết tháng 9. GM đưa ra gói chiết khấu tiền mặt hấp dẫn và lãi suất 0% cho các dòng xe như Chevrolet Equinox EV và Cadillac LYRIQ.

Giám đốc chính sách tại Plug In America, bà Ingrid Malmgren nhận định: “Đây là mùa hè của xe điện. Nếu bạn còn phân vân, bây giờ chính là lúc hành động”.

Lựa chọn hợp lý cho người tiêu dùng trẻ

Dưới tác động của chính sách ưu đãi trước đây, một lượng lớn xe điện đã được đưa vào thị trường qua hình thức cho thuê. Sau thời gian thuê kết thúc, các xe này quay trở lại thị trường dưới dạng xe cũ, tạo ra nguồn cung dồi dào với mức giá cạnh tranh.

Theo các nghiên cứu từ Edmunds và startup Recurrent, hơn 1/3 xe điện đã qua sử dụng ở Mỹ có giá dưới 25.000 USD; hơn 1/2 có giá dưới 30.000 USD, mức rất khó tìm thấy ở xe mới, kể cả xe xăng. Đây là yếu tố khiến xe điện cũ trở thành lựa chọn phổ biến, đặc biệt trong giới trẻ (nhóm có ý thức môi trường cao và thu nhập còn khiêm tốn).

Chất lượng pin – yếu tố từng khiến người tiêu dùng e ngại nay đã được cải thiện rõ rệt. Dữ liệu từ Recurrent cho thấy xe điện sản xuất năm 2011 vẫn giữ trung bình 79% dung lượng pin ban đầu. Xe đời 2020 có thể giữ đến 97%. Báo cáo của Geotab trên 5.000 xe điện ghi nhận mức suy giảm pin chỉ 1,8% mỗi năm – thấp hơn đáng kể so với mức 2,3% ghi nhận năm 2019.

Các chuyên gia nhận định rằng thị trường xe điện cũ tại Mỹ sẽ còn tăng trưởng mạnh sau tháng 9, khi giá xe mới không còn được hỗ trợ thuế. Đồng thời, nguồn cung xe đã qua thuê (ước tính khoảng 215.000 xe trong năm tới) sẽ tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để người tiêu dùng tiếp cận phương tiện xanh.

Trong khi Mỹ đang đối mặt với bước ngoặt mới trong chính sách xe điện thì tại Việt Nam, một xu hướng chuyển đổi từ xe máy xăng sang xe máy điện đang nóng trong thời gian gần đây.

Lộ trình cấm xe máy sử dụng động cơ đốt trong ở khu vực nội đô Hà Nội, và khả năng áp dụng tương tự tại TP.HCM trong thời gian tới, đang thúc đẩy các doanh nghiệp và người dân xem xét phương án thay thế. Các hãng xe máy điện lớn tại Việt Nam đã chuẩn bị sẵn hạ tầng kỹ thuật, trạm sạc, bảo trì, và phương án tài chính để đón đầu làn sóng chuyển đổi.

Theo nghiên cứu của ICCT năm 2022, phương tiện hai bánh chiếm 72,6% nhu cầu đi lại tại Hà Nội và 82% tại TP.HCM. Việc thay đổi thói quen di chuyển của người dân từ xe xăng sang xe điện sẽ tác động sâu rộng đến ngành giao thông, bán lẻ và logistics đô thị.