Dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam chuyển biến: Ninh Bình, Hà Tĩnh, Hà Nội, TP. HCM đi đầu trong hành động

Hành động cụ thể từ chỉ đạo trung ương

Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam đang chuyển sang giai đoạn chuẩn bị hạ tầng quan trọng, trong đó công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) là nhiệm vụ cấp bách và mang tính quyết định đối với tiến độ chung. Tại cuộc họp trực tuyến ngày 16/6 với 15 tỉnh, thành phố có tuyến đi qua, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu các địa phương phải thành lập Ban Chỉ đạo GPMB trước ngày 1/7/2025, khởi công khu tái định cư từ tháng 8 và bàn giao mặt bằng sạch trước tháng 12/2026.

Đáp lại yêu cầu này, nhiều địa phương đã ban hành quyết định hành chính cụ thể, triển khai kế hoạch tổ chức bộ máy và phương án thực hiện rõ ràng.

Những địa phương đi đầu trong tổ chức và triển khai

Ninh Bình là địa phương đầu tiên trong cả nước thành lập Ban Chỉ đạo GPMB cho dự án. Ban gồm 21 thành viên, do Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng ban, tiến hành kiểm đếm đất đai, lập phương án bồi thường, tổ chức tái định cư. Công tác được tổ chức sớm, rõ ràng được Chính phủ đánh giá cao.

Hà Tĩnh, ngày 19/6, đã thành lập Ban Chỉ đạo GPMB cấp tỉnh và tổ giúp việc, với sự tham gia của Bí thư Tỉnh ủy và Chủ tịch UBND tỉnh. Hà Tĩnh dự kiến thu hồi hơn 764 ha đất và di dời hơn 200 hộ dân. Khu tái định cư dự kiến khởi công từ tháng 8/2025, theo đúng yêu cầu tiến độ từ Trung ương.

Tại Hà Nội, ngày 21/6, UBND Thành phố đã ký quyết định thành lập Ban Chỉ đạo GPMB với Chủ tịch thành phố làm Trưởng ban. Ban này sẽ phối hợp các sở, ban, ngành và UBND quận, huyện liên quan để tổ chức kiểm đếm tài sản, lập phương án bồi thường, tái định cư đồng bộ.

TP.HCM cũng đã vào cuộc với chỉ đạo khẩn từ lãnh đạo thành phố, yêu cầu hoàn tất phương án chi tiết và trình duyệt trong quý III/2025. Thành phố đang tập trung rà soát quy hoạch, chuẩn bị quỹ đất và bố trí vốn cho các khu tái định cư.

Trong khi đó, các tỉnh Thanh Hóa, Vĩnh Phúc, Phú Yên, Thừa Thiên – Huế mới hoàn tất bước rà soát sơ bộ nhu cầu tái định cư. Một số tỉnh vẫn chưa công bố quyết định thành lập Ban Chỉ đạo GPMB dù thời hạn chốt theo chỉ đạo Trung ương đang đến gần.

Theo thiết kế, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam kéo dài gần 1.541 km, đi qua nhiều tỉnh, thành phố, cần thu hồi khoảng 4.500 ha đất, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng chục nghìn hộ dân. Đây không chỉ là dự án giao thông trọng điểm, mà còn là phép thử về năng lực tổ chức thực hiện ở nhiều cấp chính quyền.

Tính đến giữa tháng 6/2025, các hồ sơ thiết kế sơ bộ, mốc giới, tiêu chuẩn kỹ thuật đã được bàn giao cho các địa phương. Trên cơ sở đó, các tỉnh cần khẩn trương tổ chức đo đạc, kiểm đếm, lập phương án bồi thường, và chuẩn bị khu tái định cư. Mỗi bước chậm trễ đều có nguy cơ ảnh hưởng dây chuyền đến tiến độ của toàn dự án.