Đọc hành vi và tâm lí của thị trường chứng khoán

Khi làm quen với thị trường, hầu hết nhà đầu tư đều thấy rằng thị trường và cổ phiếu đều mang những tính cách riêng biệt. Tất cả những tính cách này được thể hiện thông qua hai cảm xúc cơ bản nhất là sự tham lam và nỗi sợ hãi.

doc hanh vi va tam li cua thi truong chung khoan

Khi tham gia thị trường chứng khoán việc nhà đầu tư mua – bán cổ phiếu cũng chính là thể hiện tính cách cũng như bản chất trong mỗi con người.

Trong các cảm xúc của con người, dường như sự sợ hãi là mạnh mẽ nhất. Lòng tham lam càng lớn thì càng thúc đấy lỗi sợ hãi càng dâng cao và ngược lại.

Khi bị kìm kép bởi nỗi sợ hãi sẽ làm cho con người ta mất khả năng suy nghĩ đúng đắn kèm theo đó sẽ đi mất khả năng suy luận dẫn đến lệnh lạc trong phân tích và lúc đó bản năng con người sẽ làm chủ tâm lí và cảm xúc.

Giá trị nội tại sẽ hoàn toàn vô nghĩa đối với người đang bị cảm xúc làm chủ, tâm lí an toàn sẽ được đặt lên hàng đầu. Do đó, khi có biến động, việc "ôm" tiền mặt sẽ là an toàn nhất và là nơi trú ẩn duy nhất được lựa chọn.

Hai hành vi của cảm xúc này được diễn ra mỗi ngày trên thị trường chứng khoán dưới dạng cung (sự sợ hãi, thua lỗ) – cầu (mong muốn, lòng tham). Các cảm xúc này nó sẽ tạo ra xu hướng trên thị trường. Do đó, khi tham gia thị trường, nhà đầu tư cần xác định được xu hướng nào đang kiểm soát thị trường.

Sự ham muốn, lòng tham thể hiện nhu cầu của con người được biểu tượng bởi những con bò; còn nỗi sợ hãi, thua lỗ biểu hiện cung của con người được biểu tượng bởi những con gấu.

Sự biến động của cung – cầu được thể hiện bằng giá và cũng vì vậy mà tạo ra sự dao động của giá. Nếu cung mạnh hơn cầu thì giá giảm, ngược lại cầu mạnh hơn cung thì giá tăng. Khi giá tăng thì dù với bất kì lí do nào, cầu cũng sẽ vượt cung và ngược lại.

Giá là kết quả của sự gặp gỡ giữa người mua và người bán (đại diện cho cung – cầu). Nó cung cấp thông tin bên nào đang kiểm soát "cuộc chơi" và khối lượng giúp nhà đầu tư đánh giá tính hợp lí của giá. Thông qua các phân tích về sự tương tác giữa giá và khối lượng mà nhà đầu tư có thể đánh giá, phỏng đoán được tính cách, thái độ hay là tâm lí, hành vi của thị trường.

Muốn hiểu biết được thị trường cũng như đọc được đồ thị, nhà đầu tư phải vận dụng đầy đủ các giác quan, nhất là trực giác để làm việc với nó. Những trực giác này được hình thành thông qua rèn luyện của mỗi người để hình thành lên các kĩ năng này mà không có bài học cụ thể nào có thể dạy.

Nói một cách dễ hiểu hơn, khi nhà đầu tư hiểu tâm lí trên thị trường và khi họ có thể hiểu được thị trường nói gì có nghĩa là nhà đầu tư sẽ có cách để chiếm được tình cảm mà thị trường giành riêng cho.