Doanh nghiệp thép bật chế độ phòng thủ trước một năm nhiều nhiều sóng gió

Trước bối cảnh ngành thép tiếp tục trải qua giai đoạn đầy biến động và khó lường, nhiều doanh nghiệp lớn trong ngành đang thể hiện sự thận trọng khi lập kế hoạch kinh doanh cho năm 2025. Những yếu tố như thị trường nội địa suy yếu, thép nhập khẩu giá rẻ gia tăng và xu hướng bảo hộ thương mại trên toàn cầu đã khiến các doanh nghiệp không đặt kỳ vọng quá cao vào kết quả kinh doanh trong năm tới.

Đa phần các doanh nghiệp tôn thép trong nước đều nhận định tình hình kinh doanh 2025 vẫn còn nhiều khó khăn

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), ngành thép đang phải đối mặt với nhiều áp lực từ cả trong và ngoài nước. Trong khi nguồn cung trong nước vẫn dư thừa, các nhà sản xuất còn phải cạnh tranh quyết liệt với thép nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc – quốc gia đang đẩy mạnh xuất khẩu do nhu cầu nội địa yếu. Điều này không chỉ làm giảm khả năng tiêu thụ sản phẩm trong nước mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất và việc làm của người lao động.

Không chỉ vậy, các yếu tố bất định toàn cầu như đứt gãy chuỗi cung ứng, biến động chi phí nguyên vật liệu và cước vận tải quốc tế tăng cao cũng khiến hoạt động sản xuất thép tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bên cạnh đó, việc nhiều quốc gia tăng cường áp dụng các rào cản kỹ thuật, các biện pháp phòng vệ thương mại dưới danh nghĩa bảo vệ môi trường và tăng trưởng xanh đang ngày càng siết chặt đường ra cho thép Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp thép lớn đã lựa chọn phương án thận trọng khi xây dựng kế hoạch kinh doanh năm 2025.

Tại Tập đoàn Hoa Sen (HSG), Chủ tịch Lê Phước Vũ thừa nhận rằng ngành tôn thép hiện đang đứng trước nhiều thách thức, từ chủ nghĩa bảo hộ đến căng thẳng địa chính trị toàn cầu. Ông đánh giá tình hình kinh doanh chỉ có thể “đi ngang” trong khi khả năng sụt giảm là rất rõ ràng. Đặc biệt, hoạt động xuất khẩu – vốn chiếm hơn 60% doanh thu của Hoa Sen trong thập kỷ qua – đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Sản lượng xuất khẩu sang Mỹ và châu Âu đã giảm đáng kể, buộc doanh nghiệp phải chuyển hướng tập trung trở lại thị trường nội địa thông qua hệ thống Hoa Sen Home.

Kế hoạch năm 2025 của Hoa Sen thể hiện rõ tinh thần thận trọng với hai kịch bản kinh doanh, trong đó mức lợi nhuận cao nhất dự kiến là 500 tỷ đồng – vẫn thấp hơn kết quả đã đạt được trong năm tài chính gần nhất (515 tỷ đồng). Lãnh đạo công ty xác định, trong bối cảnh nguy cơ chiến tranh thương mại ngày càng rõ rệt, đây là lựa chọn khôn ngoan nhằm bảo toàn hoạt động.

Tương tự, Ống thép Việt Đức VG PIPE (VGS) cũng đưa ra kế hoạch khiêm tốn với doanh thu dự kiến 6.700 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế 95 tỷ đồng, lần lượt giảm 9% và 30% so với năm ngoái. Ban lãnh đạo công ty nhận định, những yêu cầu về bảo vệ môi trường đang gia tăng và buộc ngành thép phải chuyển mình theo hướng xanh hóa sản xuất – một quá trình đầy áp lực và chi phí lớn.

Lưới thép Bình Tây (VDT) cũng thể hiện sự dè dặt khi giữ nguyên sản lượng tiêu thụ ở mức 3.000 tấn và đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế 2 tỷ đồng, dù tăng 23% nhưng vẫn là con số rất khiêm tốn. Doanh nghiệp cho rằng, thị trường thép nội địa tuy đang phục hồi nhưng vẫn chỉ tăng trưởng ở mức trung bình, trong khi môi trường thương mại toàn cầu tiềm ẩn nhiều rủi ro từ các biện pháp thuế quan và điều tra chống bán phá giá.

Công ty CP Đầu tư Thương mại SMC (SMC) cũng có kế hoạch kinh doanh 2025 với sản lượng tiêu thụ dự kiến 620.000 tấn và chỉ tiêu lợi nhuận sau thuế chỉ 30 tỷ đồng – giảm gần 63% so với kế hoạch năm trước, dù cao hơn mức lỗ của ba năm liên tiếp trước đó. Do kinh doanh sa sút kéo dài, công ty đã phải thanh lý nhiều tài sản và đầu tư tài chính để duy trì dòng tiền.

Thép Thủ Đức (TDS) tiếp tục duy trì kế hoạch kinh doanh ở mức thận trọng với lợi nhuận trước thuế kỳ vọng chỉ 5 tỷ đồng – tăng 6 lần so với nền thấp của năm ngoái, nhưng vẫn rất xa so với thời kỳ đỉnh cao trước đây. Doanh nghiệp cho biết đang gặp nhiều khó khăn khi nhu cầu thép giảm, đầu tư công chững lại, bất động sản đóng băng và sức ép cạnh tranh tăng cao. HĐQT đã đề xuất không chia cổ tức trong hai năm 2024–2025 để dồn lực cho hoạt động sản xuất, nhất là trong bối cảnh nhà máy đang trong diện phải di dời.

Một doanh nghiệp khác là Thép Vicasa (VCA) đặt mục tiêu lợi nhuận năm 2025 ở mức 5 tỷ đồng – gấp 5 lần so với năm ngoái nhưng vẫn rất thấp so với kết quả bình quân nhiều năm trước. Báo cáo của công ty cho biết nguồn cung thép đang vượt xa nhu cầu, trong khi các thương hiệu lớn tiếp tục mở rộng sản xuất và thép giá rẻ từ Trung Quốc, Indonesia vẫn tràn vào thị trường, tạo thêm áp lực cạnh tranh.

Thúc đẩy xuất khẩu thép trong bối cảnh chính sách thương mại biến động

Trước sự dịch chuyển liên tục của chính sách thương mại toàn cầu, đặc biệt từ các nền kinh tế lớn, Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho rằng Việt Nam cần có chiến lược xuất khẩu linh hoạt và chủ động hơn. Ngoài các nỗ lực ngoại giao song phương và đa phương, vai trò của hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài ngày càng trở nên quan trọng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp ngành thép nắm bắt thông tin thị trường kịp thời.

Theo đó, VSA kiến nghị cơ quan quản lý cần đẩy mạnh việc thu thập, phân tích và chia sẻ sớm các thông tin liên quan đến chính sách thương mại tại các thị trường trọng điểm. Việc cập nhật nhanh các quyết định từ Chính quyền Mỹ về thuế theo Điều khoản 232 Đạo luật thương mại mở rộng năm 1962, cũng như theo dõi cơ chế áp thuế carbon (CBAM) của EU với từng dòng sản phẩm thép, sẽ giúp doanh nghiệp trong nước có phương án điều chỉnh kế hoạch sản xuất và xuất khẩu phù hợp.

Một nội dung quan trọng khác là kiến nghị các cơ quan chức năng theo dõi tiến trình đánh giá của Ủy ban châu Âu (EC) liên quan đến việc xem xét Việt Nam như một đối tác đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu từ EU. Việc này nếu được cảnh báo sớm sẽ giúp doanh nghiệp chủ động chuẩn bị hồ sơ, thủ tục, hạn chế rủi ro phát sinh trong quá trình thực hiện.

Song song đó, VSA nhấn mạnh sự cần thiết của việc củng cố hàng rào bảo vệ sản xuất trong nước. Cần có giải pháp kiểm soát tốt đầu vào và tạo thuận lợi cho đầu ra của các sản phẩm mà doanh nghiệp Việt Nam đã làm chủ được công nghệ sản xuất. Đặc biệt, ngành thép cần được hỗ trợ tăng cường năng lực phòng vệ thương mại, vừa để giải quyết tình trạng cạnh tranh không công bằng từ thép Trung Quốc tại thị trường nội địa hiện nay, vừa chủ động đối phó với nguy cơ cạnh tranh không lành mạnh từ các nền kinh tế lớn trong tương lai.

Về dài hạn, VSA cho rằng cần đảm bảo thông suốt từ khâu xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm thép Việt đến các thị trường tiềm năng cho đến việc cải tiến thủ tục xuất khẩu theo hướng đơn giản, minh bạch. Đặc biệt, năng lực ứng phó với các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại từ nước ngoài cũng cần được nâng cao. Doanh nghiệp cần được hỗ trợ từ khâu chuẩn bị lập luận, phối hợp với các cơ quan chức năng trong quá trình tham vấn công khai, phản biện kết luận sơ bộ… nhằm bảo vệ quyền lợi và uy tín của sản phẩm thép Việt Nam tại các thị trường quốc tế.

Từ góc nhìn của hiệp hội, việc chủ động hội nhập, đồng thời nâng cao năng lực phòng vệ sẽ là hai trụ cột giúp thép Việt không chỉ bảo vệ thị phần trong nước mà còn khơi thông cơ hội mở rộng ra toàn cầu, trong bối cảnh thương mại quốc tế ngày càng phức tạp và khó lường.