Doanh nghiệp bán lẻ có kịp "hồi sức" vụ mùa cuối năm?

Cổ phiếu hưởng lợi từ yếu tố "mùa vụ"

Trong báo cáo phân tích mới đây của VinaCapital, nhóm chuyên gia cho biết từ giữa tháng 9 đến cuối tháng 10, chứng khoán Việt Nam ghi nhận mức giảm 16% và bị bán tháo do sự kết hợp các yếu tố trong và ngoài nước. Cổ phiếu ngành tiêu dùng bán lẻ không nằm ngoài quy luật chung của thị trường. Nửa đầu năm 2023 được đánh giá là vùng trũng của nhóm này khi chỉ số tiêu dùng sụt giảm, xu hướng kém tích cực.

Tuy nhiên, tất cả yếu tố tiêu cực nhất lúc này đã hoặc đang giảm bớt và triển vọng hồi phục của chứng khoán Việt Nam trong những tháng tới được hỗ trợ bởi tăng trưởng lợi nhuận và nền kinh tế phục hồi, kết hợp với định giá rẻ của thị trường.

Với FRT, bất chấp diễn biến thị trường trồi sụt, mã này vẫn tăng với mức ổn định gần 67%. Thậm chí phiên 15/11, cổ phiếu FRT của Công ty CP Bán lẻ Kỹ thuật số FPT (FPT Retail) tiếp tục duy trì sắc xanh, tăng 0,7% lên mức giá 104.900 đồng/cp. Đây cũng là mức giá cao nhất của mã này kể từ khi niêm yết trên sàn HoSE năm 2018. Từ đầu tháng 10 đến nay, FRT liên tục vượt đỉnh. So với nhiều cổ phiếu khác trong lĩnh vực bán lẻ FRT được đánh giá có bứt phá nổi bật.

Còn với MSN, từ đầu tháng 8 đến nay, cổ phiếu MSN đã giảm hơn 30%, lùi về mức 57.000 đồng, vùng giá thấp nhất kể từ cuối năm 2020. Đến đầu tháng 11 giảm về đáy 3 năm ở mức giá 56.000 đồng/cp sau đó tăng dần và hồi phục quanh ngưỡng 6x.000 đồng/cp, tăng 20% so với mức đáy tạo vào phiên 30/10.

Nhận định riêng ngành bán lẻ, Chứng khoán VNDirect đánh giá, thời điểm ảm đạm đã qua trong nửa đầu năm nay, đang hướng tới giai đoạn phục hồi với nhiều dấu hiệu tích cực. Sau khi chạm đáy từ giai đoạn tiêu thụ yếu, VNDirect cho rằng các công ty phân phối và bán lẻ điện tử tiêu dùng sẽ có mức tăng trưởng lợi nhuận ròng mạnh nhất kể từ quý IV trở đi nhờ triển vọng phục hồi vẫn tương đối lạc quan. Lạm phát ổn định và mặt bằng lãi suất thấp đủ lâu có thể sẽ kích thích nhu cầu mua sắm của người tiêu dùng vào mùa cao điểm cuối năm.

Về phía Chứng khoán DSC, nhóm phân tích cho rằng những yếu tố xấu nhất của ngành bán lẻ đã qua đi, dự báo thời điểm cuối quý III sẽ là điểm rơi thích hợp cho các doanh nghiệp bán lẻ bứt phá sau khi có đủ thời gian thẩm thấu các chính sách. Bên cạnh đó, giai đoạn nhiều người mạnh tay chi tiêu hơn vào cuối năm được kỳ vọng sẽ giúp hoạt động mua sắm, bán lẻ ấm dần trở lại.

Sức khỏe doanh nghiệp còn yếu

Tuy nhiên, kết quả kinh doanh của nhóm doanh nghiệp ngành bán lẻ không đáp ứng được sự kỳ vọng thực sự của các nhà đầu tư. Theo đó, từ đầu năm đến nay, sức mua của người tiêu dùng vẫn tiếp tục sụt giảm, tỷ lệ chi phí cao hơn, việc thực hiện các chương trình khuyến mãi, cạnh tranh về giá và giảm hàng tồn kho đặc biệt… đã ảnh hưởng không nhỏ đến biên lợi nhuận của các công ty.

Chẳng hạn như Thế giới di động - doanh nghiệp đầu ngành bán lẻ cùng cổ phiếu có vị thế lớn nhất ngành đang hiện hữu trong rổ VN30. Tình hình kinh doanh của công ty đã lao dốc kể từ đầu năm 2022 tới nay.

Quý III vừa qua, TGDĐ đạt doanh thu 30.287 tỷ đồng, giảm 5,5% so với cùng kỳ năm trước; lãi sau thuế công ty mẹ đạt gần 39 tỷ đồng, giảm 96% so với cùng kỳ và tiếp tục ở vùng đáy lịch sử.

Lũy kế 9 tháng, công ty đạt doanh thu gần 87.000 tỷ đồng, lãi ròng vỏn vẹn 77,4 tỷ, lần lượt giảm 15,5% và 97,8% so với cùng kỳ - cách rất xa mục tiêu lợi nhuận nghìn tỷ đã đề ra.

Một "ông lớn" khác trong ngành bán lẻ ICT là FPT Retail (FRT) cũng có tình trạng không khá khẩm hơn. Trong quý III/2023, doanh nghiệp này báo lỗ sau thuế khoảng 13 tỷ đồng, trong khi vào cùng kỳ năm ngoái vẫn còn lãi 85 tỷ đồng.

Xét luỹ kế 9 tháng qua, FPT Retail đạt doanh thu 23.160 tỷ đồng, tăng 7% so với cùng kỳ năm trước nhưng vẫn lỗ sau thuế 225 tỷ đồng. Theo đó, việc tổng quan thị trường bán lẻ trong quý III/2023 vẫn chưa phục hồi so với cùng kỳ năm ngoái chính là nguyên nhân khiến kết quả kinh doanh của công ty không khả quan.

Trong khi đó, Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận ghi nhận 313,3 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế trong quý III, giảm nhẹ 5% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế đạt 253 tỷ đồng, tương đương với mức 252 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái trong bối cảnh nền kinh tế và thị trường tiêu dùng vẫn chưa khởi sắc rõ rệt.

Nhận định chung về toàn ngành bán lẻ, giới phân tích cho rằng thị trường sẽ phục hồi nhẹ vào nửa cuối năm 2023 và cải thiện rõ ràng hơn vào năm 2024. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lưu ý nhu cầu hiện tại của người dân vẫn đang ở mức rất thấp, đặc biệt đối với các mặt hàng không thiết yếu như các sản phẩm công nghệ, cho nên dự kiến tốc độ hồi phục sẽ tương đối chậm.

Theo đó, trong ngắn hạn, mảng ICT cần có thêm thời gian để hồi phục và nhóm doanh nghiệp bán lẻ chưa có dấu hiệu đã đi qua thời điểm khó khăn nhất, câu chuyện tăng trưởng trở lại chỉ là kỳ vọng từ năm 2024, nên hiện còn quá sớm để giá cổ phiếu tăng cao. Do đó, nhà đầu tư cần cẩn trọng khi "xuống tiền" đối với nhóm cổ phiếu bán lẻ, nhất là khi chưa có kế hoạch dự phòng trong trường hợp đảo chiều phản ánh kết quả kinh doanh vẫn kém sáng.