Dịch vụ tạo deepfake ngày càng rẻ, nguy cơ lừa đảo tăng mạnh
Giá tạo giọng nói, video deepfake chỉ từ 30 USD, giảm hàng chục lần so với trước, khiến hình thức lừa đảo bằng AI trở nên phổ biến và khó kiểm soát hơn.
“Chợ đen deepfake” nở rộ với giá rẻ chưa từng có
Theo báo cáo mới của nhóm Nghiên cứu và Phân tích Toàn cầu (GReAT) thuộc Kaspersky, các dịch vụ tạo video và âm thanh giả mạo (deepfake) đang được rao bán tràn lan trên các diễn đàn ngầm và nền tảng mã hóa với mức giá rẻ đến bất ngờ. Một tin nhắn thoại giả có thể được tạo chỉ với 30 USD (khoảng 800.000 đồng), trong khi video deepfake hoàn chỉnh giá từ 50 USD (1,3 triệu đồng).
Trước đây, các dịch vụ tương tự từng có giá từ 300 đến 20.000 USD/phút, do yêu cầu kỹ thuật cao và phần mềm đắt đỏ. Tuy nhiên, với sự phổ biến của các mô hình AI tạo sinh như OpenVoice, HeyGen hay DeepFaceLab, chi phí và thời gian thực hiện đã giảm mạnh, cho phép cả người không có chuyên môn cũng có thể tạo sản phẩm giả mạo tinh vi.
Báo cáo chỉ ra rằng nhiều gói dịch vụ hiện cho phép thực hiện deepfake theo thời gian thực, thậm chí thay đổi khuôn mặt hoặc giọng nói khi đang gọi video. Một số nhà cung cấp còn giới thiệu tùy chọn “face swapping” trực tiếp trên nền tảng họp trực tuyến, giả mạo người thật trong các buổi họp công ty, phỏng vấn hoặc giao dịch tài chính. Các công cụ “voice cloning” (nhái giọng) mới có thể điều chỉnh âm sắc, nhịp điệu và cảm xúc, khiến giọng nói trở nên tự nhiên như thật.
Theo ông Dmitry Galov, Trưởng nhóm GReAT, thị trường chợ đen không chỉ bùng nổ quảng cáo dịch vụ mà còn ghi nhận nhu cầu sử dụng thực tế tăng nhanh chóng. "Giá rẻ, dễ dùng và khó bị phát hiện khiến deepfake trở thành công cụ yêu thích của tội phạm mạng", ông nhận định.
Lừa đảo tinh vi và thách thức phòng vệ
Những tiến bộ của deepfake đang làm gia tăng các vụ lừa đảo bằng giọng nói và hình ảnh giả (vishing và video scam). Tại Hội nghị an toàn thông tin CIO-CSO Việt Nam 2025, chuyên gia của Viettel Cyber Security đã cảnh báo về xu hướng tội phạm lợi dụng deepfake để chiếm đoạt tài sản. Một vụ việc điển hình là công ty tư vấn ở Hong Kong bị kẻ lừa đảo giả mạo giám đốc tài chính trong cuộc gọi video và yêu cầu chuyển khoản, khiến công ty thiệt hại tới 25 triệu USD.
“AI đã hạ thấp đáng kể rào cản kỹ thuật cho kẻ tấn công. Giờ đây, chỉ cần vài cú nhấp chuột, một người không biết lập trình vẫn có thể tạo video lừa đảo đáng tin”, chuyên gia Viettel nhận định.
Bên cạnh đó, các nhóm hacker còn phát triển mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) độc hại riêng, chạy trực tiếp trên thiết bị, giúp tạo nội dung lừa đảo mà không phụ thuộc vào nền tảng công khai. Các mô hình này có thể tự động sinh ra email, giọng nói hoặc video mạo danh, tăng mức độ nguy hiểm của các chiến dịch tấn công.
Theo các chuyên gia, dù công nghệ deepfake chưa tạo ra một “hình thức tấn công mạng hoàn toàn mới”, nhưng nó khiến kẻ gian trở nên tinh vi hơn, khó truy vết hơn và dễ qua mặt nạn nhân hơn.
Giải pháp được đề xuất là tận dụng chính AI để chống lại AI. Các hệ thống an ninh thế hệ mới có thể nhận diện deepfake thông qua phân tích bất thường về ánh sáng, tông màu da, chuyển động mắt hoặc độ trễ âm thanh. Ngoài ra, các tổ chức cần đào tạo nhân viên nhận biết dấu hiệu deepfake, chẳng hạn hình ảnh bị méo, chuyển động giật, chớp mắt bất thường hoặc video có chất lượng cố tình thấp để che khuyết điểm.