Đi tìm động lực tăng trưởng của ngành chứng khoán năm 2024

VNDirect nhận định, trong năm nay, các công ty tập trung vào khách hàng cá nhân đang giảm chi phí giao dịch, chuyển sang giao dịch miễn phí hoàn toàn và thay vào đó, tạo ra lợi nhuận từ những sản phẩm khác như cho vay ký quỹ, quản lý tài sản hoặc tư vấn đầu tư.

Cho vay ký quỹ cùng với đầu tư sẽ là những nguồn doanh thu chính cho các công ty trong ngành

Những công ty theo đuổi mô hình này thành công có: SSI, MBS, VND. Các công ty hướng đến khách hàng tổ chức đang gặp khó khăn khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp và phát hành công khai lần đầu (IPO) đang còn nhiều thách thức. Những công ty theo đuổi chiến lược này có VCI và HCM.

Cho vay ký quỹ cùng với đầu tư sẽ là những nguồn doanh thu chính cho các công ty trong ngành, và đây cũng là mô hình kinh doanh nhiều công ty hướng tới. Đối với hầu hết các công ty, hoạt động cho vay ký quỹ đóng góp phần lớn vào lợi nhuận gộp của họ, ngoại trừ SSI và VND.

Điều này không phải do sự khác biệt trong định hướng kinh doanh mà là do tối ưu hóa lượng vốn dư sau cho vay ở mức tối đa. Vì vậy, những công ty có thể phát triển cơ sở khách hàng cá nhân, có thị phần môi giới lớn và có khả năng huy động được lượng vốn lớn sẽ có thể phát triển hoạt động cho vay ký quỹ trong tương lai.

VNDirect dự báo mảng môi giới sẽ tiếp tục đà tăng trưởng trong năm 2024, phù hợp với sự phục hồi chung của ngành. Tuy nhiên, doanh thu từ hoạt động môi giới có xu hướng thu hẹp.

Hoạt động tự doanh sẽ nhanh chóng mang lại hiệu quả tích cực cho kết quả kinh doanh của họ, đặc biệt phù hợp trong giai đoạn thị trường tăng trưởng. Tuy nhiên, do tính chất không ổn định của mảng này và sự phức tạp trong việc phân tích triển vọng, rủi ro đối với các cơ hội đầu tư, trái ngược với sự đơn giản của mô hình cho vay ký quỹ, các công ty chứng khoán nên xem đây là phương án tối ưu hóa vốn sau khi đáp ứng được nhu cầu cho vay ký quỹ của khách hàng.

VNDirect đánh giá chính sách tiền tệ nới lỏng đã hỗ trợ đà tăng giá của cổ phiếu ngành chứng khoán trong năm 2023, đặc biệt là cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ. Trong năm 2024, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6-6,5% mà Chính phủ đặt ra, chính sách tiền tệ sẽ tiếp tục được nới lỏng để hỗ trợ nền kinh tế.

Bên cạnh đó, VNDirect cũng chỉ ra một số yếu tố góp phần làm tăng chỉ số VN-Index và cổ phiếu trong ngành chứng khoán.

Yếu tố thứ nhất, việc huy động vốn thành công là động lực tăng trưởng chính. Tăng vốn là động lực quan trọng trong mô hình kinh doanh dựa vào hoạt động cho vay và giao dịch tự doanh, cũng như có đủ nguồn lực để đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin, nâng cao trải nghiệm người dùng và theo đuổi chiến lược phí 0 đồng để mở rộng thị phần môi giới.

Yếu tố thứ hai, thanh khoản cải thiện nhờ hệ thống KRX và tiềm năng nâng hạng thị trường. Thời gian gần đây, Chính phủ đang ưu tiên nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi.

Nhiều nhà đầu tư cho rằng việc nâng hạng có tầm quan trọng đáng kể đối với thị trường chứng khoán và giúp thu hút thêm vốn từ các quỹ đầu tư toàn cầu. Hơn nữa, các nhà đầu tư cũng kỳ vọng rằng việc nâng hạng thị trường chứng khoán sẽ giúp các công ty vốn hóa lớn dễ dàng huy động vốn hơn từ các nhà đầu tư nước ngoài với nguồn tài chính dồi dào.

Trong đánh giá mới nhất, Việt Nam đã đáp ứng 9/18 tiêu chí của MSCI và đạt tổng cộng 11/24 tiêu chí của FTSE (trong đó có 22 tiêu chí chất lượng thị trường và 2 tiêu chí vị thế kinh tế). Đáng chú ý là các tiêu chí không đáp ứng không khác biệt đáng kể so với đánh giá trước đây của các tổ chức này, cho thấy sự cải thiện không đáng kể trong ba năm qua.

Yếu tố thứ ba là việc đột phá công nghệ sẽ thúc đẩy sự thâm nhập thị trường chứng khoán trong nước. Tính đến cuối năm 2023, tỷ lệ nhà đầu tư trên tổng dân số tại Việt Nam chỉ khoảng 7%, thấp hơn nhiều so với các thị trường cận biên khác trong khu vực như Thái Lan và Malaysia, lần lượt là 7,5% và 12,5% do yêu cầu kiến thức chuyên môn để tham gia vào thị trường. Tuy nhiên, việc tích hợp dịch vụ tư vấn đầu tư và giao dịch trên nền tảng công nghệ và điều kiện nhân khẩu học thuận lợi sẽ giúp các công ty chứng khoán mở rộng thị phần một cách nhanh chóng.

Giá trị giao dịch trung bình hàng ngày (ADTV) trên cả ba sàn chứng khoán lớn của Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng kép khoảng 23% trong giai đoạn 2017-2023.

Với ADTV cao điểm hơn 26.500 tỷ đồng (1,08 tỷ USD). Đó là nhờ tài khoản giao dịch mở mới của nhà đầu tư trong nước tăng với tốc độ tăng trưởng kép là 25% svck, đạt đỉnh 4,2 triệu tài khoản vào năm 2022.

Năm 2024, ADTV sẽ tăng 25-30% svck nhờ sự phát triển của hệ thống KRX, cùng với dòng tiền bổ sung từ các nhà đầu tư mới khi điều kiện thị trường thuận lợi.

Yếu tố thứ tư đó là việc quay trở lại của dòng vốn nhà đầu tư nước ngoài. Các nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng khoảng 24,8 nghìn tỷ đồng (1,01 tỷ USD) vào năm 2023 do chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và Việt Nam. Tuy nhiên, xu hướng bán ròng không chỉ riêng ở Việt Nam mà còn xuất hiện ở các nước đang phát triển khác. Điều này thể hiện một khi chênh lệch lãi suất thu hẹp, chúng ta có thể chứng kiến dòng vốn nước ngoài quay trở lại các thị trường mới nổi (trong đó có Việt Nam) dựa trên triển vọng phục hồi kinh tế.

VNDirect kỳ vọng lợi nhuận ròng của các công ty chứng khoán sẽ tiếp tục tăng trong năm 2024. Cụ thể, lợi nhuận ròng của SSI, HCM và VCI kỳ vọng tăng lần lượt 29,1%, 27,5% và 45,7%. Sự tăng trưởng vượt bậc của VCI chủ yếu nhờ hiệu ứng cơ bản thấp. Chỉ số ROE của ngành cũng được kỳ vọng sẽ cải thiện trong năm nay. ROE của SSI, HCM và VCI dự phóng lần lượt đạt 5%, 4,4% và 3,95%.