Đề xuất trợ cấp đặc biệt cho người nghỉ hưu sớm chưa đủ năm đóng bảo hiểm xã hội

Điều kiện nhận trợ cấp hàng tháng

Theo dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội trong khu vực bắt buộc, Bộ Nội vụ đang đề xuất một chính sách mới nhằm hỗ trợ người lao động nghỉ hưu sớm nhưng chưa đủ điều kiện nhận lương hưu. Chính sách này hướng đến việc chi trả trợ cấp hàng tháng cho nhóm đối tượng không rút bảo hiểm một lần, không bảo lưu thời gian đóng và có đề nghị hưởng trợ cấp.

Theo đề xuất, người lao động được xem xét hưởng trợ cấp hàng tháng nếu đã đến tuổi nghỉ hưu theo quy định nhưng chưa đủ số năm tham gia BHXH để được hưởng lương hưu, đồng thời chưa đến tuổi 75 – mốc đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Một số điều kiện cụ thể gồm:

• Không rút BHXH một lần.
• Không bảo lưu thời gian đóng BHXH.
• Có đơn đề nghị hưởng trợ cấp hàng tháng.

Chính sách này nhằm lấp khoảng trống an sinh cho những người đã về hưu nhưng chưa thể nhận bất kỳ khoản trợ cấp nào từ BHXH, cũng chưa đủ tuổi để được nhận hưu trí xã hội.

Cách tính thời gian và mức hưởng

Thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng được xác định từ thời điểm người lao động nộp đơn đề nghị, sau khi đã đủ tuổi nghỉ hưu, đến khi đủ 75 tuổi.

Nếu số tháng hưởng sau khi tính toán cao hơn thời gian còn lại để đến tuổi 75, người lao động vẫn được tính mức hưởng cao hơn. Trường hợp còn thiếu tháng để đủ điều kiện, người lao động được phép đóng một lần cho thời gian thiếu hụt để đủ điều kiện hưởng trợ cấp.

Mức trợ cấp hàng tháng sẽ bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội do Chính phủ quy định và điều chỉnh định kỳ 3 năm/lần. Hiện Bộ Y tế đang đề xuất mức trợ cấp là 500.000 đồng/tháng, nên nhiều khả năng đây cũng sẽ là mức trợ cấp được áp dụng trong chính sách mới.

Giải quyết các quyền lợi liên quan

Trong thời gian hưởng, nếu chính sách trợ cấp thay đổi, người lao động vẫn được giữ nguyên mức đã hưởng trước đó. Ngoài ra, nếu có điều chỉnh mức lương hưu, trợ cấp hàng tháng cũng sẽ được điều chỉnh tương ứng nhằm đảm bảo công bằng và khả năng chi trả.

Trường hợp người hưởng trợ cấp qua đời trước khi nhận hết thời gian trợ cấp, thân nhân sẽ được nhận trợ cấp một lần cho số tháng còn lại. Đồng thời, nếu người lao động đáp ứng một trong các điều kiện sau, thân nhân cũng được nhận trợ cấp mai táng phí:

• Đã đóng BHXH bắt buộc từ đủ 12 tháng trở lên.
• Đã đóng BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên.
• Có tổng thời gian đóng (cả bắt buộc và tự nguyện) từ đủ 60 tháng trở lên.

Hồ sơ để thân nhân nhận các khoản hỗ trợ gồm: bản sao giấy chứng tử hoặc trích lục khai tử, giấy báo tử, quyết định tuyên bố mất tích hoặc đã chết của Tòa án và tờ khai theo mẫu của BHXH Việt Nam. Hồ sơ cần được nộp trong vòng 90 ngày kể từ ngày người hưởng trợ cấp qua đời. Thời hạn giải quyết là 10 ngày làm việc kể từ khi cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ.

Đối tượng áp dụng chính sách

Chính sách trợ cấp hàng tháng dự kiến áp dụng từ ngày 1/7/2025, dành cho:

• Lao động nam đủ 61 tuổi 3 tháng, nữ đủ 56 tuổi 8 tháng (tuổi nghỉ hưu theo lộ trình nâng tuổi).
• Chưa đủ điều kiện về số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu.
• Chưa đến 75 tuổi để nhận trợ cấp hưu trí xã hội.

Đây là bước tiến quan trọng nhằm mở rộng độ bao phủ của hệ thống an sinh xã hội, giúp người lao động có thêm nguồn thu nhập ổn định trong giai đoạn quá độ từ tuổi nghỉ hưu đến tuổi hưởng hưu trí xã hội.

Hiện nay, Việt Nam có khoảng 3,3 triệu người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hàng tháng. Tuy nhiên, theo Khảo sát người cao tuổi Việt Nam (VNAS) năm 2022, chỉ 15% người già có nguồn thu nhập từ lương hưu. Đa số phụ thuộc vào sự hỗ trợ của con cái (38%) hoặc tiếp tục làm việc (29%). Điều này cho thấy nhu cầu rất lớn về các chính sách an sinh linh hoạt, đặc biệt là với nhóm người lao động không đủ điều kiện nhận lương hưu.