Đề xuất hộ kinh doanh trên 1 tỷ đồng hải làm một điều giống các doanh nghiệp vừa và nhỏ

Một trong những điểm đáng chú ý tại dự thảo Luật Quản lý thuế (thay thế) đang được Bộ Tài chính trình Bộ Tư pháp thẩm định là loạt quy định mới siết chặt quản lý hộ, cá nhân kinh doanh và doanh nghiệp siêu nhỏ. Các nội dung liên quan đến hóa đơn, kế toán và cơ chế nộp thuế sẽ được điều chỉnh mạnh mẽ theo hướng minh bạch, hiện đại hóa.

Bỏ khoán thuế, bắt buộc tự khai – tự nộp

Theo đề xuất của Bộ Tài chính, từ năm 2026 sẽ chính thức xóa bỏ cơ chế khoán thuế đối với hộ và cá nhân kinh doanh. Thay vào đó, áp dụng cơ chế tự khai, tự nộp thuế theo phương pháp trực tiếp – tức tính thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu. Chính sách này nhằm đồng bộ với quy định tại Luật Thuế GTGT và Luật Thuế TNCN hiện hành.

Đồng thời, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung quy định về mức tỷ lệ phần trăm tính thuế GTGT và thuế TNCN đối với nhóm hộ, cá nhân có quy mô doanh thu tương đương doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc nhỏ và vừa. Đây là một bước đi nhằm khuyến khích nhóm hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, góp phần mở rộng cơ sở thuế và tăng cường tính công bằng trong hệ thống thuế.

Chuyển đổi mạnh sang hóa đơn điện tử

Dự luật lần này cũng đặt mục tiêu phổ cập hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Cụ thể:

Từ ngày 1/1/2027, hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 800 triệu đồng trở lên, khi bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng, phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Từ 1/1/2028, nhóm hộ kinh doanh có doanh thu chịu thuế GTGT nhưng chưa đến 800 triệu đồng cũng sẽ phải áp dụng hình thức hóa đơn điện tử tương tự.

Trước đó, từ ngày 1/6/2025, đã có khoảng 37.000 hộ kinh doanh bán hàng trực tiếp phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Tính đến ngày 15/7/2025, số hộ, cá nhân kinh doanh đã đăng ký sử dụng loại hóa đơn này đạt 252.635 trường hợp, gấp 2,4 lần so với cuối năm 2024. Riêng 6 tháng đầu năm 2025, con số đăng ký mới là 146.032 hộ – tăng gấp 5 lần cùng kỳ năm trước.

Ngoài ra, đối với các hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ đồng/năm, Bộ Tài chính đưa ra nhiều lựa chọn linh hoạt như: hóa đơn điện tử có mã, hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, hóa đơn đơn giản (bill tính tiền điện tử qua app, Zalo, SMS có mã QR...), dự kiến áp dụng từ năm 2026.

Áp dụng chế độ kế toán đơn giản

Một nội dung đáng chú ý khác là đề xuất yêu cầu các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên phải áp dụng chế độ kế toán đơn giản như doanh nghiệp nhỏ và vừa. Kèm theo đó là quy định bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử để minh bạch doanh thu, chi phí và nghĩa vụ thuế.

Dù thừa nhận rằng các quy định mới có thể làm tăng chi phí tuân thủ và tạo áp lực tài chính ban đầu, nhưng Bộ Tài chính nhìn nhận đây là “cú hích mạnh mẽ” giúp hộ kinh doanh làm quen với quản trị tài chính và từng bước tiến tới phát triển thành doanh nghiệp.

Ngoài ra, dự thảo cũng yêu cầu thực hiện ghi chép sổ sách doanh thu thực tế theo hướng đơn giản hóa, nhưng vẫn đủ căn cứ xác định chính xác nghĩa vụ thuế. Bộ Tài chính sẽ có hướng dẫn chi tiết trong thời gian tới.

Gần 3,6 triệu hộ kinh doanh sẽ chịu tác động

Theo thống kê, đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế, trong đó 2,2 triệu là hộ kinh doanh ổn định. Với lộ trình được đề xuất trong dự luật, toàn bộ nhóm này sẽ phải chuyển đổi phương thức kê khai, tính thuế và sử dụng hóa đơn điện tử trong vòng 3 năm tới.