Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo cơ chế đặc thù trong triển khai dự án đường vành đai 4 (Hà Nội) và vành đai 3 (TP HCM)

	Báo cáo Bộ Chính trị việc xử lý đối với 4 ngân hàng thương mại yếu kém
	Phó Thủ tướng Lê Văn Thành: Ưu tiên bố trí nguồn lực hoàn thành tuyến đường cao tốc Bắc Nam

Sáng ngày 10/6/2022, Quốc hội tiến hành thảo luận về Chủ trương đầu tư Dự án đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội và Dự án đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: quochoi.vn)

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khoá XV, sáng ngày 10/6, tại hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội tiến hành thảo luận về Chủ trương đầu tư Dự án đường Vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội và Dự án đường Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh.

Trước đó, Quốc hội đã nghe Tờ trình Chính phủ và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đường vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội và dự án đường vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh.

Tham gia đóng góp ý kiến thảo luận, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn- Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre đánh giá Chính phủ đã trình dự án rất kịp thời, thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với hai đầu tàu kinh tế của cả nước, đồng thời bày tỏ hy vọng khi triển khai, 2 dự án sẽ tạo động lực mạnh mẽ, kích thích sự phát triển của các tỉnh trong vùng Thủ đô Hà Nội và vùng Thành phố Hồ Chí Minh.

Đại biểu cho rằng, hai dự án này có nguồn vốn đầu tư, rất lớn, lần đầu tiên có sự phối hợp đồng bộ trong sử dụng nguồn vốn trung ương với nguồn vốn địa phương, có cơ chế đặc thù huy động nguồn vốn hợp pháp khác.

Tuy nhiên, theo đại biểu, nguồn vốn trung ương đã được xác định rất cụ thể, nhưng nguồn vốn các tỉnh thì lấy từ nguồn vốn tăng thu, trong khi kế hoạch đầu tư công trung hạn của các tỉnh, thành phố đều đã được bố trí chặt chẽ, đầy đủ danh mục các dự án. Nếu tăng thu thì phải phụ thuộc vào thu ngân sách hàng năm theo dự toán Trung ương giao. Nguồn tăng thu còn dùng cho quỹ cải cách tiền lương, dành cho nhiều mục tiêu khác như trả nợ công, chi cho an sinh xã hội…

Vì vậy, đại biểu đề nghị Trung ương quan tâm tạo điều kiện cho các tỉnh, thành phố có sự tăng thu để đáp ứng được cơ cấu nguồn vốn này. Về giải phóng mặt bằng, để đảm bảo tiến độ của 02 dự án này, đại biểu đề nghị trong phân cấp, phân quyền, khi thành lập khung chính sách, nên nghiên cứu để giai đoạn từ lúc địa phương lập khung chính sách giải phóng mặt bằng đến lúc trình Thủ tướng Chính phủ cần được tiến hành nhanh chóng, kịp thời.

Ngoài ra, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn đề nghị đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo cơ chế đặc thù để các địa phương chủ động triển khai các dự án đạt tiến độ đúng theo yêu cầu đặt ra.

Cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thanh Hải - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Long An đề nghị quan tâm bố trí đủ nguồn vốn triển khai thực hiện cho các địa phương không phát hành trái phiếu để đảm bảo được bố trí đủ vốn và kịp thời. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo quyết liệt các địa phương trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, đảm bảo đúng theo tiến độ xác định. Đây là nội dung khó, cần thể hiện sự quyết liệt của cả hệ thống chính trị.

Đồng thời, đại biểu cũng đề nghị có cơ chế chỉ định thầu đối với một số gói thầu như tư vấn di dời hạ tầng kỹ thuật, đền bù giải phóng mặt bằng và tái định cư. Trong đó việc chỉ định thầu phải có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ và tuân thủ đúng theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị phân cấp, phân quyền cho các địa phương trong việc quản lý, khai thác, sử dụng quỹ đất dọc theo tuyến đường đi qua cho việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất và cho thẩm quyền để chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp nhằm giúp cho các địa phương chủ động trong việc triển khai dự án và thu hút đầu tư.

Để hai dự án trên có thể triển khai nhanh và sớm phát huy hiệu quả, đại biểu Tạ Đình Thi – Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội cho rằng cần rút kinh nghiệm từ các công trình đường bộ trước đây về công tác quy hoạch, bên cạnh việc quy hoạch, hướng tuyến hành lang công trình thì cần đặc biệt coi trọng và đồng bộ hóa công tác quy hoạch đối với các khu đô thị dân cư, khu tái định cư, quy hoạch cảnh quan, môi trường, công trình thoát nước, tránh tình trạng ô nhiễm, mất cảnh quan và ngập lụt thường xuyên xảy ra như hiện nay.

Về công tác giải phóng mặt bằng, việc cả hai dự án nêu trên đều tách riêng dự án xây dựng công trình và dự án giải phóng mặt bằng, phân chia thành các dự án thành phần, giao cho các địa phương chủ trì thực hiện sẽ thúc đẩy quá trình triển khai nhanh và hiệu quả hơn, tiết kiệm thời gian và kinh phí. Việc xác định đơn giá bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của địa phương nào do địa phương đó thực hiện mà không xây dựng khung giá chung cho toàn dự án sẽ có nguy cơ gây ra tình trạng so bì, giá đền bù, khiếu kiện, đặc biệt đối với các khu vực giáp ranh giữa các địa phương.

Vì vậy, đai biểu Tạ Đình Thi đề nghị Chính phủ cần lưu ý vấn đề này, cần cụ thể hóa trách nhiệm đầu mối của Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh tại dự thảo Nghị quyết của các dự án khi quy định pháp luật hiện hành chưa có quy định về khái niệm cũng như trách nhiệm, quyền hạn cụ thể, vai trò để tổ chức thực hiện và quản lý dự án được thông suốt và hiệu quả.

Đóng góp vào phiên thảo luận, Đại biểu Trương Trọng Nghĩa - Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM khẳng định đường vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tạo ra một hiệu ứng đột phá, tháo gỡ điểm nghẽn nhiều năm qua cho hồi phục kinh tế và phát triển kinh tế của khu vực miền Đông Nam Bộ, trong đó có TP Hồ Chí Minh. Điều 3, khoảng 2 c của dự thảo Nghị quyết đề cập về cơ chế chỉ định thầu. Nội dung chỉ định thầu trong quá trình triển khai dự án áp dụng đối với gói thầu tư vấn, gói thầu phục vụ di dời hạ tầng kỹ thuật, thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng và tái định cư.

Với nội dung này, đại biểu Trương Trọng Nghĩa đề xuất cho phép Thủ tướng ủy quyền cho Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có liên quan xem xét, quyết định việc chỉ định thầu trong quá trình triển khai thực hiện dự án này. Đối với các gói thầu liên quan, có nhiều địa phương thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng, tái định cư nên việc Thủ tướng ủy quyền có nghĩa là quyền vẫn là do Thủ tướng quyết định giao cho nơi nào thực hiện.

Mặt khác, cần quy định trình tự, thủ tục thực hiện chỉ định thầu thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Trong thời gian thực hiện dự án, nếu có phát sinh công việc chỉ định thầu hay nếu phát sinh những vấn đề liên quan cần xin ý kiến thì Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố báo cáo Thủ tướng. Nếu cần thiết thì trong dự thảo Nghị quyết có thể là Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định kéo dài thời gian áp dụng cơ chế này.

Ngoài ra, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cũng đề xuất chỉnh lại trong dự thảo Nghị quyết là Thủ tướng báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định kéo dài thời gian áp dụng cơ chế, đề nghị là 3 năm kể từ ngày ban hành Nghị quyết.