Đảo lớn nhất thế giới đang dần nhỏ lại

Băng tan khiến hòn đảo “dịch chuyển” về phía tây bắc

Nghiên cứu mới của Đại học Công nghệ Đan Mạch (DTU) cho thấy Greenland – hòn đảo lớn nhất thế giới, không còn giữ nguyên hình dạng như trước. Trong vòng 20 năm qua, toàn bộ hòn đảo đã dịch chuyển khoảng 2 cm mỗi năm về phía tây bắc, đồng thời trải qua sự xoắn, nén và kéo giãn bất thường do tác động từ sự tan chảy của khối băng khổng lồ trên bề mặt.

Theo nhóm nghiên cứu, hiện tượng này xảy ra khi các mảng băng tan đi, làm giảm áp lực khổng lồ vốn đè nén lớp đá nền bên dưới. Lớp đá sau đó phản ứng bằng cách nâng lên và dịch chuyển, kéo theo toàn bộ cấu trúc địa chất của đảo Greenland.

Điều đáng chú ý là sự dịch chuyển không diễn ra đồng đều. Một số khu vực trên đảo đang được “kéo giãn”, mở rộng diện tích, trong khi các khu vực khác lại bị “nén chặt”, thu hẹp bề mặt. Tổng thể, Greenland đang trở nên nhỏ hơn.

Danjal Longfors Berg – nhà nghiên cứu chính, khẳng định đây là lần đầu tiên các chuyển động theo phương ngang của đảo được mô tả chi tiết. Để đạt được kết quả, nhóm khoa học đã kết hợp mô hình dữ liệu từ 26.000 năm trước với phép đo GNSS (GPS chính xác cao) tại 58 trạm đặt quanh Greenland. Những phép đo này không chỉ ghi lại độ cao lớp đá nền mà còn cho thấy cách hòn đảo co giãn theo thời gian.

Tác động của biến đổi khí hậu và ý nghĩa nghiên cứu

Greenland từ lâu được coi là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất của biến đổi khí hậu. Mảng băng Greenland, với diện tích hơn 1,75 triệu km² và thể tích 2,85 triệu km³, giữ vai trò quan trọng đối với mực nước biển toàn cầu. Khi băng tan, không chỉ gây dâng mực nước mà còn làm thay đổi cấu trúc địa chất bên dưới.

Theo Berg, việc hiểu rõ sự chuyển động của Greenland có ý nghĩa to lớn trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn. Các điểm tham chiếu địa lý vốn được coi là “cố định” trên đảo nay cũng dịch chuyển chậm rãi, đặt ra thách thức cho việc khảo sát, lập bản đồ và định vị.

Không chỉ vậy, phát hiện này còn giúp cộng đồng khoa học hiểu rõ hơn mối quan hệ phức tạp giữa biến đổi khí hậu và hệ thống địa chất. Greenland đang đóng vai trò như một “trạm quan sát tự nhiên”, nơi băng tan, kiến tạo mảng và lớp đá nền tương tác trực tiếp, tạo ra những biến động có thể dự báo tương lai của Bắc Cực.

Greenland hiện là lãnh thổ tự trị thuộc Vương quốc Đan Mạch, rộng 2,17 triệu km², là nơi sinh sống của hơn 50.000 người. Việc hòn đảo khổng lồ này đang chậm rãi co lại và dịch chuyển cho thấy sức mạnh khôn lường của biến đổi khí hậu, đồng thời nhắc nhở nhân loại về mức độ cấp bách trong việc cắt giảm khí thải nhà kính.