Đánh giá lại quy mô GDP: Lợi và bất lợi

	Việt Nam thành công trong việc chống vàng hóa nền kinh tế
	Xu hướng tích cực của nền kinh tế vẫn tiếp tục

Mới đây, Quỹ Tiền tệ thế giới IMF đã cử một đoàn công tác sang Việt Nam để giúp rà soát phương pháp đánh giá lại quy mô GDP của nước ta.

Nói về sự cần thiết phải đánh giá lại quy mô GDP trong quá trình sản xuất thông tin thống kê, ông Robert Dippelsman, Phó Trưởng Phòng thống kê của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cho biết, IMF có một vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo các quốc gia thành viên có được các số liệu tốt nhất về kinh tế, trên cơ sở đó xây dựng được những chính sách và quản lý kinh tế tốt nhất.

Chính vì vậy, IMF hỗ trợ cho các quốc gia trong việc xây dựng những hệ thống về thống kê, về kinh tế và đặc biệt là các quốc gia có sự phát triển và thay đổi nhanh như Việt Nam thì việc cập nhập số liệu thống kê về kinh tế là rất khó khăn và cũng rất quan trọng.

Do đó, theo lời mời của Tổng cục Thống kê Việt Nam, phía IMF đã cử một đoàn công tác sang Việt Nam lần này để giúp rà soát phương pháp đánh giá lại quy mô GDP của Việt Nam.

Bởi vì, IMF muốn Việt Nam có thể nắm bắt được tất cả các số liệu thống kê liên quan đến các doanh nghiệp mới, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp nước ngoài, mà trước đây có thể trong quá trình thống kê về GDP chưa tính được hết và chưa cập nhật được đầy đủ những số liệu này, để đảm bảo bao phủ 100% toàn bộ những hoạt động kinh tế ở Việt Nam.

Ông Emnanuel Manolikakis, chuyên gia tư vấn của IMF cho rằng, đối với các quốc gia đang phát triển thì thách thức lớn nhất là làm sao có thể nắm bắt được tất cả các số liệu của các doanh nghiệp một cách kịp thời và đầy đủ, trong khi các doanh nghiệp này đang phát triển với tốc độ khá nhanh.

Đối với Việt Nam vấn đề lớn nhất chính là sự thay đổi rất nhanh về cơ cấu kinh tế, với nền kinh tế mới và đang phát triển, số lượng các doanh nghiệp nhỏ và vừa rất lớn. Ngoài ra, kinh tế hộ gia đình cũng rất khó để có thể nắm bắt được số liệu thống kê một cách kịp thời và đầy đủ.

Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm

Để đánh giá quy mô GDP, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm cho biết, hiện có 3 phương pháp gồm: Phương pháp sản xuất, sử dụng và thu nhập trong đó, phương pháp sản xuất và sử dụng được áp dụng theo quý, trong khi cứ 5 năm một lần, Tổng cục Thống kê sẽ dùng phương pháp thu nhập.

Việc rà soát, đánh giá lại quy mô GDP dựa trên phương pháp luận thống kê Liên Hợp Quốc khuyến nghị, xuất phát từ có nguồn thông tin phản ánh đầy đủ kết quả kinh doanh của nền kinh tế, hoàn toàn không có sự thay đổi phương pháp tính. Ông Lâm nhấn mạnh rằng cách tính GDP Việt Nam đúng theo thông lệ quốc tế.

Mặt khác, đây cũng không phải là lần đầu tiên Tổng Cục Thống kê tiến hành đánh giá lại quy mô GDP của Việt Nam. Cụ thể, năm 2013 đơn vị này đã thực hiện đánh giá lại GDP giai đoạn 2008 – 2012, tuy nhiên thời điểm này chỉ tập trung vào một số lĩnh vực như ngân hàng, tài chính, bảo hiểm, bất động sản...

Về phạm vi đánh giá lại GDP, ông Lâm cũng khẳng định rằng trong lần tính toán này, Tổng Cục Thống kê không đề cập đến kinh tế ngầm hay kinh tế bất hợp pháp. Điều này khác với những phỏng đoán mà các chuyên gia trong nước đưa ra trước đó. Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thống kê cho biết, hiện vẫn chưa thu thập được đầy đủ thông tin, con số về hoạt động kinh tế ngầm.

Tác động của đánh giá lại quy mô GDP

Cùng với câu chuyện thống kê sức mạnh tổng lực của nền kinh tế Việt, ông Lâm cũng chỉ ra một số tác động khi đánh giá lại GDP với các chỉ tiêu vĩ mô của nền kinh tế.

Dự báo mức thu nhập bình quân đầu người của một số nước đến năm 2030

Thứ nhất, nó sẽ tạo ra mức tăng đáng kể trong tổng giá trị GDP và GDP bình quân đầu người, từ đó tác động đến định hướng phát triển kinh tế - xã hội trong các giai đoạn tiếp theo. Sự gia tăng của GDP bình quân đầu người có thể dẫn đến sự thay đổi trong mô hình tiêu dùng hộ gai đình do ước tính mức sống cao hơn hoặc đạt nhanh hơn đến mức quốc gia có thu nhập trung bình cao.

Thứ hai, việc đánh giá lại quy mô GDP sẽ không tác động đến mục tiêu tăng trưởng GDP trong kế hoạch và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội do tốc độ tăng trưởng kinh tế qua các năm có sự thay đổi rất nhỏ.

Thứ ba, về mặt cơ cấu GDP sẽ bị thay đổi do tăng tỷ trọng khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch vụ, giảm tỷ trọng khu vực nông – lâm – thuỷ sản.

Thứ tư, các chỉ tiêu chất lượng tăng trưởng được cải thiện nhưng mức thay đổi không lớn.

Thứ năm, nó sẽ phản ánh số liệu thấp hơn đối với nhiều chỉ tiêu như thu ngân sách/GDP, thuế/GDP, bội chi ngân sách/GDP, nợ công/GDP… Sự thay đổi có thể cho thấy khả năng mở rộng dư đia cho thu ngân sách và thuế, cũng như chi tiêu và vay Chính phủ. Tuy nhiên, ông Lâm khẳng định khả năng tác động là thấp vì thực tế việc thu ngân sách, thuế cũng như các tỷ lệ thu liên quan được quy định bởi văn bản pháp luật.

Cuối cùng, ông Lâm cho rằng khi quy mô GDP và GDP bình quân đầu người tăng lên có thể làm tăng đóng góp của Việt Nam cho các tổ chức quốc tế mà hiện nay Việt Nam đang là thành viên.

Ảnh minh họa (nguồn internet) Chuyên gia nghĩ gì về việc thống kê lại quy mô nền kinh tế? Trước thông tin này, TS. Bùi Trinh cho rằng, có khả năng kinh tế ngầm đã được đơn vị này đưa vào trong phương pháp tính GDP. Việc tính thêm khu vực này, theo ông Trinh, chỉ có lợi cho báo cáo thành tích tăng trưởng. Ông lưu ý về việc khi GDP tăng cao thì tỷ lệ bội chi và nợ công trên GDP giảm trong khi thực tế con số tuyệt đối về nợ công, bội chi vẫn như cũ. Ông Trinh gọi đây là thành tích "ảo". Mặt khác, vị chuyên gia này cho rằng nếu cộng cả khu vực kinh tế ngầm vào GDP sẽ phủ nhận toàn bộ các chỉ số tính GDP trước đó. Việc điều tra thông tin về khu vực kinh tế ngầm cũng còn nhiều vấn đề phực tạp, khó kiểm soát do đó có thể khiến con số thống kê không chính xác dẫn đến chính sách đưa ra bị sai lệch, theo ông Trinh. Trao đổi trên truyền thông, PGS.TS. Phạm Thế Anh cho biết, mức tăng GDP bình quân theo con số mới tăng khoảng 15,8%. Tạm tính với dân số khoảng 96 triệu người, quy mô nền kinh tế sẽ từ 249 tỷ USD lên 289 tỷ USD, tức tăng 40 tỷ USD. Nợ công cũng sẽ giảm từ 58,4% xuống còn dưới 40%. Do vậy, ông Thế Anh cho biết, nếu phương pháp tính GDP này được thế giới công nhận thì xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam có thể được nâng lên. Mặt khác, thâm hụt ngân sách trên GDP cũng giảm. Với hạn mức thâm hụt 3,6% GDP hiện nay, Chính phủ sẽ được phép vay thêm 1,44 tỷ USD để chi tiêu trong năm 2019. Các năm sau cũng sẽ tăng thêm theo quy mô GDP được điều chỉnh. Ông Thế Anh cho rằng cách tính mới này sẽ là một rủi ro nếu Quốc hội giữ nguyên các chỉ tiêu phát triển kinh tế cũ trên nền tảng của GDP mới. Đơn cử như việc duyệt thâm hụt ngân sách bằng 3,6%, nếu không thay đổi chỉ tiêu này, Chính phủ sẽ được thoải mái hơn trong việc chi tiêu. "Vấn đề đặt ra là khi điều chỉnh quy mô GDP thì các chỉ tiêu và các ngưỡng an toàn của chỉ tiêu có được điều chỉnh theo hay không. Nếu không, người ta sẽ rất lo ngại", ông Thế Anh nói.