Dành 25% thu nhập để đầu tư cổ phiếu: Lựa chọn hợp lý hay tham vọng quá đà?

Trong những năm gần đây, đầu tư cổ phiếu đã trở thành lựa chọn phổ biến của người trẻ Việt Nam trên hành trình hướng tới tự do tài chính. Thay vì gửi tiết kiệm hay chi tiêu trọn vẹn số tiền kiếm được mỗi tháng, nhiều người bắt đầu đặt ra câu hỏi: Có nên dành ra một phần thu nhập để đầu tư? Và nếu có, thì nên là bao nhiêu?

Giữa rất nhiều lời khuyên tài chính khác nhau, con số 25% thường được nhắc đến như một tỷ lệ lý tưởng. Không quá nhỏ để khiến khoản đầu tư trở nên mờ nhạt, cũng không quá lớn để làm xáo trộn cuộc sống thường nhật, mức đầu tư này được xem là đủ để tạo ra sự khác biệt nếu được duy trì đều đặn và hợp lý trong dài hạn.

Việc lựa chọn 25% không phải là một quy ước ngẫu nhiên, mà dựa trên nguyên tắc cân bằng giữa tiêu dùng và tích lũy. Nếu mỗi tháng bạn có thể trích một phần tư thu nhập để đầu tư vào các tài sản có khả năng sinh lời, thì chỉ sau vài năm, số tiền đó sẽ tạo thành một nền tảng tài chính vững chắc. Giới chuyên môn cho rằng, với mức sinh lời trung bình khoảng 8–10% mỗi năm từ thị trường cổ phiếu, việc đầu tư 25% thu nhập định kỳ trong vòng 10–15 năm có thể giúp người trẻ tích lũy được một số tiền đáng kể, đủ để đạt những mục tiêu lớn như mua nhà, nghỉ hưu sớm hay mở rộng kinh doanh.

Tuy vậy, mức đầu tư này không phải lúc nào cũng phù hợp với tất cả mọi người. Để có thể dành ra 25% thu nhập cho cổ phiếu mà không gặp áp lực tài chính, người đầu tư cần đảm bảo một số yếu tố nền tảng: thu nhập ổn định, chi tiêu hợp lý, không vướng nhiều khoản nợ ngắn hạn, và quan trọng nhất là đã có sẵn một quỹ dự phòng cho những tình huống khẩn cấp. Bởi lẽ, cổ phiếu là một kênh đầu tư biến động, cần thời gian để tạo lợi nhuận. Nếu bạn phải bán cổ phiếu giữa lúc thị trường giảm sâu chỉ vì cần tiền gấp, thì khoản đầu tư đó sẽ trở nên thiếu hiệu quả, thậm chí gây thua lỗ.

Một điểm đáng lưu ý là việc đầu tư 25% thu nhập không đồng nghĩa với việc “tất tay” vào thị trường. Số tiền này hoàn toàn có thể được phân bổ đa dạng: một phần vào cổ phiếu bluechip, một phần vào quỹ ETF, hoặc thậm chí giữ lại dưới dạng tiền mặt chờ cơ hội. Điều quan trọng là bạn cần xác định rõ mục tiêu đầu tư, thời gian nắm giữ, và mức độ rủi ro có thể chấp nhận được. Đây là yếu tố then chốt giúp bạn kiên định với kế hoạch tài chính, kể cả khi thị trường trải qua những giai đoạn đầy biến động.

Nhiều người lo lắng rằng 25% là con số quá lớn, nhất là với những ai mới bắt đầu đầu tư. Nhưng thực tế, đầu tư không nhất thiết phải bắt đầu với số tiền lớn. Bạn hoàn toàn có thể khởi động với tỷ lệ nhỏ hơn, như 10% hoặc 15%, sau đó tăng dần theo khả năng và mức độ hiểu biết về thị trường. Điều cốt lõi không nằm ở con số cụ thể, mà ở sự đều đặn và nhất quán trong thói quen đầu tư. Chỉ cần bạn bắt đầu từ hôm nay, dù là khoản nhỏ, thì sau vài năm, thành quả tích lũy sẽ khiến bạn bất ngờ.

Trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng mở rộng và dễ tiếp cận, việc trích một phần thu nhập để đầu tư cổ phiếu không chỉ là cách để sinh lời, mà còn là một hình thức rèn luyện tư duy tài chính dài hạn. 25% là một gợi ý đáng cân nhắc – không phải là chuẩn mực cố định, nhưng là mốc khởi đầu hợp lý cho những ai muốn nghiêm túc xây dựng nền tảng tài chính vững chắc cho tương lai.