Theo Tổng cục Hải quan, trong tháng 4, nhập khẩu xăng dầu đạt 789 nghìn tấn, tương đương 860 triệu USD, giảm 40% về lượng và giảm 37% về giá trị so với tháng 3. Tính chung 4 tháng đầu năm, nhập khẩu xăng dầu các loại đạt 3,4 triệu tấn, tương đương 3,2 tỷ USD, tăng 20% về lượng và tăng 2,2 lần về giá trị so với cùng kỳ năm 2021.
Sau khi nhà máy lọc dầu Nghi Sơn giảm công suất, ảnh hưởng đến nguồn cung xăng dầu trong nước, Bộ Công Thương đã giao 10 doanh nghiệp nhập khẩu khoảng 1,5 triệu tấn xăng dầu cho quý II.
 |
| Ảnh minh họa (Nguồn ảnh: VNExpress) |
Tuy nhiên, đầu tháng 5, Bộ Công Thương thông tin nguồn cung xăng dầu cả trong nước và nhập khẩu trong quý II dự kiến khoảng 6,7 triệu m3, trong đó nhà máy lọc dầu Nghi Sơn dự kiến cung cấp 1,8 triệu m3, chiếm gần 27% tổng cung.
Công ty TNHH lọc hóa dầu Nghi Sơn (NSRP) đã làm việc với Chi nhánh phân phối sản phẩm của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn (PVNDP) về khối lượng hàng cam kết bán trong quý II theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm xăng dầu (FPOA).
Theo đó, sản lượng NSRP cam kết cung cấp trong tháng 4 là 590 nghìn m3; tháng 5 là 630 nghìn m3; tháng 6 là 610 nghìn m3. "Sản lượng thông báo này là sản lượng bao tiêu chính thức mang tính ràng buộc pháp lý với PVNDP", Bộ Công Thương cho biết.
Như vậy, việc nhà máy lọc dầu Nghi Sơn cam kết cung ứng xăng dầu đã góp phần ổn định nguồn cung trong nước, giảm lượng nhập khẩu.
Dữ liệu hải quan cũng cho thấy Hàn Quốc là nhà cung cấp xăng dầu chính cho Việt Nam, chiếm 40% tổng kim ngạch nhập khẩu xăng dầu của Việt Nam 4 tháng đầu năm.
Riêng tháng 4, nhập khẩu xăng dầu từ Hàn Quốc đạt 325 nghìn m3, tương đương 359 triệu USD, giảm 54% về lượng và giảm 51% về kim ngạch so với tháng 3. Tính chung 4 tháng đầu năm, Việt Nam nhập khẩu của Hàn Quốc 1,3 triệu m3 xăng dầu, tương đương 1,3 tỷ USD, tăng hơn 2 lần về lượng và tăng 3,7 lần về giá trị so với cùng kỳ năm 2021.
Theo Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Hàn Quốc, doanh nghiệp được hưởng thuế suất thuế nhập khẩu xăng dầu ưu đãi đặc biệt là 10%, thấp hơn mức thuế tối huệ quốc và mức thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt của các Hiệp định khác như ATIGA, ACFTA.
4 tháng đầu năm, giá xăng dầu nhập khẩu từ Hàn Quốc đang ở mức 1.000 USD/m3, tăng 78% so với cùng kỳ năm 2021.
Trước tình hình này, Bộ Tài chính trình Chính phủ điều chỉnh thuế suất thuế tối huệ quốc (MFN) đối với mặt hàng xăng động cơ, không pha chì từ mức 20% hiện nay xuống mức 12% (chênh 4% so với thuế suất FTA từ Hàn Quốc và ASEAN).
Bộ Tài chính cho rằng phương án trên mặc dù có thể không tác động nhiều đến việc làm giảm giá xăng trong nước do hiện nay xăng nhập khẩu chủ yếu từ ASEAN và Hàn Quốc.
Tuy nhiên, việc giảm thuế MFN sẽ góp phần đa dạng hóa nguồn cung xăng dầu từ các quốc gia khác như Trung Quốc, Mỹ và các quốc gia khu vực Trung Đông, tránh sự phụ thuộc quá lớn vào một số đối tác như hiện nay trong trường hợp nguồn cung trên thị trường thế giới biến động.
Bên cạnh đó, mức chênh lệch 4% giữa thuế suất MFN và thuế suất FTA đối với xăng cũng là hợp lý để thúc đẩy các doanh nghiệp trong nước tìm kiếm các nguồn cung xăng dầu mới khi các thị trường truyền thống bị thiếu hụt, đồng thời vẫn đảm bảo được dư địa đám phán các Hiệp định FTA mới trong tương lai trên cơ sở nguyên tắc có đi có lại.
Đảm bảo nguồn cung xăng dầu trong mọi tình huống
Nhu cầu dầu mạnh mẽ từ các nước thực hiện các chiến dịch mở cửa trở lại, gia tăng các hoạt động sản xuất, vận tải, du lịch và hàng không, cộng với căng thẳng chính trị giữa Nga và Ucraine, dự trữ dầu giảm… khiến giá dầu không ngừng tăng.
Ở trong nước, dù nguồn cung đã đáp ứng được hơn 70%, nhưng do Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn (đơn vị chiếm 35% tổng nguồn cung xăng dầu trong nước) đang cắt giảm công suất, nên ảnh hưởng không nhỏ đến nguồn cung xăng dầu từ đầu năm đến nay. Thị trường trong nước đã xảy ra tình trạng thiếu xăng dầu cục bộ tại nhiều tỉnh, thành phố.
Ngày 22/2/2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Công điện số 160/CĐ-TTg về việc bảo đảm cung ứng xăng dầu cho thị trường trong nước, trong đó giao nhiệm vụ chính cho ngành Công thương.
Lãnh đạo Bộ Công thương cho biết thêm, thời gian gần đây, một số cửa hàng xăng dầu phía Nam (như Hậu Giang, Cần Thơ, An Giang, Long An, Cà Mau, Đồng Nai, TP. Hồ Chí Minh) có hiện tượng bán ít hàng với lý do thiếu nguồn cung.
Ngay sau khi nhận thông tin báo cáo từ các địa phương, Bộ Công thương đã liên hệ với các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu để kịp thời bổ sung nguồn cung cho các địa bàn để kịp thời cung ứng xăng dầu cho các cửa hàng bán lẻ xăng dầu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Bộ Công thương sẽ tiến hành thanh tra 33/36 doanh nghiệp đầu mối, nhập khẩu xăng dầu từ đầu năm 2021 đến nay. Thiếu xăng dầu cục bộ sẽ sớm được giải quyết.
Theo các chuyên gia kinh tế và đại diện Bộ Công thương, về lâu dài, nếu giá thế giới duy trì ở mức cao quá lâu cần đưa mức giá xăng dầu trong nước tiệm cận với giá thế giới, tránh những hệ lụy tiêu cực từ chênh lệch giá xăng dầu trong nước với các quốc gia biên giới.
Tại các cuộc họp của Bộ Công thương về tình hình cung ứng xăng dầu trong nước đều xác định, xăng dầu là mặt hàng chiến lược có tác động lớn đến đời sống và nền kinh tế. Để nhanh chóng ổn định thị trường, cần có giải pháp kịp thời đảm bảo nguồn cung, cũng như nhanh chóng phát hiện và xử lý nghiêm những hành vi gây nhiễu loạn, đầu cơ, trục lợi từ xăng dầu.
Chuyên gia tài chính TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng, các dự án lọc hóa dầu của Việt Nam hiện đã đáp ứng được khoảng hơn 70% cho nhu cầu tiêu dùng trong nước. Song, thị trường xăng dầu của Việt Nam vẫn liên thông và phụ thuộc vào thị trường xăng dầu thế giới, khi vẫn phải nhập khẩu tới gần 30% lượng xăng dầu từ thị trường nước ngoài.
Trước hiện tượng một số cửa hàng xăng dầu trong nước đóng cửa vì thiếu nguyên liệu hay nghỉ bán hàng do sợ thua lỗ, ông Thịnh cho rằng tính chủ động của Bộ Công thương cũng như các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu còn chưa cao thành ra bị động. Bởi khi có tính chủ động cao, cơ quan điều hành phải thấy được diễn biến của giá xăng dầu thế giới, từ đó có kế hoạch dự trù và bổ sung nguồn xăng dầu trong tình huống thiếu hụt; hoặc nhanh chóng có chỉ đạo, tuyên truyền để các doanh nghiệp đầu mối chủ động đàm phán nhập khẩu xăng dầu ở thời điểm thích hợp.
Về thời gian điều chỉnh giá xăng dầu, Việt Nam đang dần muốn xây dựng một thị trường xăng dầu mang tính thị trường thực sự, nên từ chỗ thời gian điều chỉnh giá diễn ra trong vòng 1 tháng, sau đó giảm xuống 15 ngày và đến nay chu kỳ điều chỉnh giá đã giảm xuống còn 10 ngày.
Thu Uyên (Tổng hợp)
Phiên bản di động