“Công xưởng” xe điện Đông Nam Á đang dần lộ diện, lợi thế cho hãng xe Trung Quốc

Đầu tư mạnh vào sản xuất và hạ tầng xe điện

Thái Lan đang tiếp tục thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện nhằm đạt mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất tích hợp hoàn chỉnh cho xe điện và các linh kiện quan trọng tại ASEAN. Theo kế hoạch, đến năm 2030, các loại xe không phát thải sẽ chiếm ít nhất 30% tổng sản lượng xe du lịch và xe bán tải.

Từ tháng 6/2025, chính phủ Thái Lan đã cấp các chương trình khuyến khích đầu tư trị giá hơn 137 tỷ baht (hơn 4 tỷ USD) cho 169 dự án sản xuất xe điện, pin, linh kiện quan trọng, trạm sạc và trạm đổi pin. Trong đó, 21 dự án (21 công ty) tập trung sản xuất xe điện chạy pin (BEV) với vốn đầu tư 41,077 tỷ baht và công suất 386.000 chiếc mỗi năm. Đối với xe máy điện, có 16 dự án với tổng vốn 990 triệu baht và công suất 810.000 chiếc/năm. Xe buýt và xe tải điện được sản xuất trong 3 dự án với công suất 4.835 chiếc/năm, vốn đầu tư 2,206 tỷ baht.

Sản xuất pin chiếm tỷ trọng lớn nhất, với 53 dự án (46 công ty) trị giá 80,063 tỷ baht. Ngoài ra, còn có 42 dự án sản xuất linh kiện chính như động cơ kéo, hệ thống quản lý pin (BMS), bộ điều khiển truyền động, bộ sạc, biến tần, dây điện cao áp và thiết bị sạc xe điện, tổng vốn 6,521 tỷ baht.

Về hạ tầng sạc, 29 dự án trị giá 5,562 tỷ baht đang triển khai với tổng cộng 20.080 trạm, trong đó có 7.360 trạm sạc nhanh. Bên cạnh đó, 5 dự án phát triển trạm đổi pin được cấp vốn 1,279 tỷ baht.

Chính sách hỗ trợ và cạnh tranh thị trường

Chính phủ Thái Lan đã đưa ra các chính sách khuyến khích sử dụng xe điện, bao gồm trợ cấp và giảm thuế tiêu thụ đặc biệt theo chương trình EV3 và EV3.5, bắt đầu từ năm 2022. Tính đến tháng 6/2025, có 29 thương hiệu được hưởng ưu đãi với tổng cộng 209.623 xe đăng ký. Riêng chương trình EV3 đã giải ngân 12 đợt cho 93.774 xe với tổng ngân sách 11,269 tỷ baht.

Từ năm 2018 đến tháng 7/2025, Thái Lan đã đăng ký khoảng 218.510 ôtô điện và 74.411 xe máy điện. Số liệu tháng 3/2025 cho thấy cả nước có 3.720 điểm đặt trạm sạc với tổng cộng 11.622 trạm (6.524 trạm nhanh DC, 5.098 trạm AC). Dự kiến đến cuối năm 2025, số ôtô điện và bán tải điện đăng ký sẽ đạt 400.000 chiếc, hướng tới 12.000 trạm sạc nhanh vào năm 2030.

Thị trường xe điện Thái Lan hiện do các thương hiệu Trung Quốc chiếm ưu thế với hơn 70% thị phần, số thương hiệu tăng gấp đôi trong một năm lên 18. BYD dẫn đầu thị phần, vượt Tesla để trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới. Sự cạnh tranh khốc liệt từ các hãng Trung Quốc đã tạo áp lực đáng kể cho các doanh nghiệp nhỏ hơn. Trường hợp của Neta (một hãng xe đến từ Trung Quốc) cho thấy thách thức này rõ rệt.

Gia nhập Thái Lan từ năm 2022, Neta từng đạt thị phần 12% năm 2023, nhưng gặp khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu sản xuất nội địa tương đương số xe nhập khẩu theo chương trình ưu đãi. Hãng đã bị giữ lại một phần trợ cấp và đối mặt với vụ kiện của 18 đại lý vì khoản nợ hơn 200 triệu baht. Công ty mẹ của Neta đã nộp đơn phá sản tại Trung Quốc vào tháng trước.

Sự thống trị của các thương hiệu Trung Quốc, đặc biệt là BYD đang định hình lại ngành công nghiệp xe điện Thái Lan, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết về chiến lược phát triển bền vững và cân bằng thị phần.