Công tác chuẩn bị cho việc khai trương sản phẩm Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ tại Sở GDCK Hà Nội

	SCB được phép đầu tư hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ
	Ra mắt hợp đồng tương lai, VN-Index sẽ còn tăng đến khi nào?

Tiếp nối thành công ban đầu, dự kiến vào đầu tháng 7 năm 2019, thị trường sẽ đón nhận thêm một sản phẩm phái sinh mới là Hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ (HĐTL TPCP). Việc ra mắt sản phẩm này sẽ giúp nhà đầu tư có thêm lựa chọn đầu tư và hứa hẹn là một công cụ phòng ngừa rủi ro lãi suất hữu hiệu, đặc biệt là nhà đầu tư tổ chức.

Đây cũng là kết quả mà cơ quan quản lý thị trường đã thống nhất quyết định sau khi nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng về thị trường trái phiếu cơ sở kết hợp với kinh nghiệm quốc tế tại các TTCKPS phát triển trên thế giới và dựa trên ý kiến tham vấn của các thành viên thị trường. Trong thời gian qua, Sở GDCK Hà Nội đã nỗ lực phối hợp với TTLKCK và các công ty chứng khoán để hoàn thiện những bước chuẩn bị cần thiết nhằm đưa sản phẩm vào giao dịch.

Về khung pháp lý

Hệ thống văn bản cho việc vận hành sản phẩm mới đã đầy đủ. Sau một thời gian hoạt động, hệ thống các quy chế của TTLKCK và Sở GDCK Hà Nội đã được rà soát, điều chỉnh để phù hợp với thực tế triển khai. Ngày 27/12/2018, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 127/2018/TT-BTC quy định giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán áp dụng tại Sở GDCK và Trung tâm Lưu ký chứng khoán (TTLKCK) và Thông tư số 128/2018/TT-BTC quy định giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán áp dụng tại các tổ chức kinh doanh chứng khoán, ngân hàng thương mại tham gia vào thị trường chứng khoán Việt Nam, bắt đầu áp dụng từ 15/2/2019.

Về sản phẩm

Sau khi nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng về thị trường trái phiếu cơ sở kết hợp với kinh nghiệm quốc tế tại các thị trường chứng khoán phái sinh phát triển trên thế giới và tham vấn ý kiến của các thành viên thị trường, trái phiếu chính phủ có kỳ hạn 5 năm1 đã được lựa chọn làm tài sản cơ sở cho HĐTL TPCP 5 năm. Đây là loại TPCP có tỷ lệ trúng thầu cao nhất, tính thanh khoản cao hơn so với các loại TPCP khác và phù hợp định hướng của Nghị quyết số 78/2014/NQ-QH ngày 11/10/2014 về phát hành TPCP có kỳ hạn 05 năm trở lên kể từ năm 2015.

Về thiết kế và phê duyệt sản phẩm, mẫu HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm đã chính thức được UBCKNN chấp thuận từ ngày 30/7/2018 tại Công văn số 4735/UBCK-PTTT theo đề nghị của Sở GDCK Hà Nội. Trên cơ sở đó, Sở GDCK Hà Nội đã công bố mẫu HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm tới các thành viên thị trường trên website của Sở cũng như tại các chương trình đào tạo về sản phẩm mới.

Về công tác tuyên truyền, đào tạo

Về mảng tuyên truyền, đào tạo cho sản phẩm mới, Sở GDCK Hà Nội đã có một số bài đăng báo, phỏng vấn về sản phẩm HĐTL TPCP. Các tài liệu giới thiệu về sản phẩm và hướng dẫn giao dịch HĐTL TPCP cũng đã được Sở GDCK Hà Nội soạn thảo và đăng lên website chính thức của Sở để công chúng đầu tư có thể tìm hiểu, tiếp cận sâu hơn về sản phẩm mới này. Ngày 05/10/2018, Sở cũng đã tổ chức thành công hội thảo “Giới thiệu sản phẩm Hợp đồng tương lai Trái phiếu Chính phủ” với sự tham gia của TTLKCK và Hiệp hội thị trường trái phiếu (VBMA), nhằm giúp thành viên thị trường hiểu rõ hơn về đặc điểm giao dịch, thanh toán, bù trừ HĐTL TPCP, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và các quan điểm của thành viên về sản phẩm này trên thị trường Việt Nam.

Về chuẩn bị hệ thống giao dịch

Về hệ thống, từ trước thời điểm khai trương thị trường vào tháng 8/2017, hệ thống giao dịch phái sinh cho sản phẩm HĐTL TPCP đã được chuẩn bị sẵn sàng. Sở GDCK Hà Nội và TTLKCK đã thực hiện kiểm thử hệ thống nội bộ và cũng đã tiến hành kiểm thử hệ thống tích hợp với các đơn vị thành viên đối với sản phẩm HĐTL TPCP, đến nay quá trình kiểm thử hệ thống đã hoàn tất. Nhìn chung, các đợt kiểm thử nội bộ, kiểm thử với thành viên và đối tác cung cấp dữ liệu (Data Vendor) đều đã được thực hiện đầy đủ, đúng quy trình, đúng tiến độ, và trên hết là đảm bảo tất cả các thành viên đăng ký kiểm thử đều được hỗ trợ, hướng dẫn làm quen với mọi hoạt động và nghiệp vụ của thị trường cho sản phẩm phái sinh đặc thù là HĐTL TPCP.

Về giám sát giao dịch

Về hoạt động giám sát giao dịch chứng khoán phái sinh, công tác này đã được Sở GDCK Hà Nội thực hiện ngay từ khi khai trương thị trường với sản phẩm đầu tiên là HĐTL trên chỉ số cổ phiếu VN30. Đối với sản phẩm HĐTL TPCP dự kiến triển khai, Sở đã tập trung nghiên cứu, thiết lập hệ thống giám sát và sắp xếp nguồn nhân sự nhiều kinh nghiệm sẵn sàng phục vụ công tác giám sát giao dịch sản phẩm này. Hoạt động giám sát được tổ chức liên tục hàng ngày, theo sát diễn biến của thị trường và nhanh chóng phát hiện các dấu hiệu giao dịch bất thường để báo cáo UBCKNN xem xét, tiếp tục xử lý theo quy định tại Thông tư 115/2017/TT-BTC ngày 25/10/2017. Đồng thời, hoạt động phối hợp giữa Sở GDCK Hà Nội và UBCKNN cũng được đẩy mạnh, trao đổi thông tin hai chiều diễn ra thường xuyên nhằm nâng cao hiệu quả giám sát và đảm bảo sự minh bạch, công bằng trên thị trường.

Như vậy, các công tác chuẩn bị trên thị trường đã hoàn thiện, sẵn sàng cho việc khai trương sản phẩm mới là HĐTL TPCP vào đầu tháng 7 tới đây.

Mô phỏng cơ chế giao dịch HĐTL TPCP

Giao dịch của HĐTL TPCP được thực hiện tương tự như sản phẩm HĐTL chỉ số cổ phiếu. Điểm khác biệt lớn nhất giữa hai sản phẩm này là, sản phẩm HĐTL TPCP được thanh toán tại thời điểm đáo hạn bằng chuyển giao vật chất khác với sản phẩm HĐTL chỉ số cổ phiếu là thanh toán bằng biền. Tại thời điểm đáo hạn, người nắm giữ vị thế mua thanh toán tiền và người nắm giữ vị thế bán chuyển giao tài sản cơ sở là trái phiếu chính phủ được lựa chọn trong rổ trái phiếu chuyển giao. Thực hiện thanh toán tại thời điểm đáo hạn bằng chuyển giao vật chất được khuyến nghị bởi nhiều chuyên gia của các tổ chức tài chính uy tín trên thế giới như: Nomura, GIZ, Luxembourg,... và được sử dụng rộng rãi tại các thị trường chứng khoán phái sinh phát triển trên thế giới như Nhật Bản, Mỹ, Đức, Pháp, Đài Loan…Việc lựa chọn hình thức thanh toán này sẽ giúp giảm thiểu khả năng thao túng giá của sản phẩm HĐTL TPCP tại thời điểm đáo hạn.

Hình 1: Mô phỏng mô hình giao dịch HĐTL TPCP