Năm 2024, giá tự nhiên trên thị trường thế giới chứng kiến mức tăng đáng kể do tác động của hiện tượng thời tiết cực đoan. Giá cao su TSR20 và RSS3 bình quân tăng lần lượt 27% và 54% so với cùng kỳ. Trong nước, theo Tổng cục Hải quan, giá cao su xuất khẩu bình quân tháng 1/2025 đạt 1.859 USD/tấn, dù giảm nhẹ 2,3% so với tháng 12/2024 nhưng vẫn tăng mạnh 31,7% so với cùng kỳ năm trước.
| (Nguồn: Bloomberg, MBS Research) |
Kim ngạch xuất khẩu cao su của Việt Nam năm 2024 đạt 3,4 tỷ USD, tăng 18,2% dù sản lượng xuất khẩu giảm 6,2%. Giá xuất khẩu bình quân đạt 1.701 USD/tấn, tăng 26%. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, sản lượng khai thác cao su tự nhiên trong nước đã phục hồi vào nửa cuối năm 2024, đạt 960 nghìn tấn, tăng 9,4% so với cùng kỳ, nâng tổng sản lượng cả năm lên 1.370 nghìn tấn, tăng 6,2%.
Trong báo cáo cập nhật triển vọng ngành, Chứng khoán MB () dự báo sản lượng thu hoạch của Việt Nam tiếp tục tăng trong khi nhiều quốc gia sản xuất lớn khác suy giảm, cùng với giá cao su neo ở mức cao, sẽ giúp kim ngạch xuất khẩu vượt 3,5 tỷ USD trong năm 2025.
Mỹ được đánh giá là thị trường quan trọng với nhiều cơ hội cho xuất khẩu cao su Việt Nam. Theo Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (USITC), năm 2024, tổng giá trị nhập khẩu cao su của Mỹ đạt 3,7 tỷ USD, tăng 10,4% với tổng sản lượng 1,74 triệu tấn, tăng 4,1%. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn mức 1,94 - 2,03 triệu tấn của các năm 2021 - 2022, cho thấy dư địa tăng trưởng còn lớn.
MBS nhận định Mỹ sẽ tiếp tục gia tăng nhập khẩu cao su trong thời gian tới khi sản xuất ô tô nội địa hồi phục. Việc Washington áp thuế cao hơn với ô tô nhập khẩu sẽ thúc đẩy ngành sản xuất trong nước, đồng thời đa dạng hóa nguồn cung cao su, giảm phụ thuộc vào Canada, Mexico và Trung Quốc (hiện chiếm khoảng 19% tổng lượng nhập khẩu vào Mỹ).
Năm 2024, Việt Nam xuất khẩu 29,2 nghìn tấn cao su sang Mỹ, tăng 14,3% về sản lượng và đạt 50,6 triệu USD, tăng 38,9% về giá trị. Thị phần của Việt Nam tại Mỹ tăng từ 1,5% năm 2023 lên 1,7% năm 2024, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với Thái Lan (16,4%), Indonesia (22,5%) và Malaysia (2,5%). Điều này cho thấy cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt Nam mở rộng thị phần, đặc biệt khi giá cả cạnh tranh hơn.
Dù vậy, để thâm nhập sâu vào thị trường Mỹ, doanh nghiệp Việt Nam cần đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và kỹ thuật khắt khe. Với việc kinh tế Mỹ đang hồi phục và lãi suất bước vào chu kỳ cắt giảm, nhu cầu tiêu thụ cao su được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.
Mặc dù EU không phải thị trường xuất khẩu chính của cao su Việt Nam, nhưng việc tuân thủ các quy định khắt khe, đặc biệt là Đạo luật Chống phá rừng (EUDR), sẽ giúp Việt Nam khai thác hiệu quả tiềm năng từ khu vực này. Các doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn sẽ có lợi thế lớn khi xuất khẩu sang EU, nơi có sức mua cao và còn nhiều dư địa phát triển.
Từ đầu năm 2024, (VRG) đã chính thức áp dụng giá sàn cao hơn 10 USD/tấn cho các sản phẩm đạt chứng nhận PEFC. Vào tháng 11/2024, Nghị viện Châu Âu đã quyết định lùi thời gian thực thi quy định EUDR thêm một năm, dự kiến áp dụng từ cuối năm 2025. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam chuẩn bị và thích ứng với tiêu chuẩn mới, tăng khả năng cạnh tranh tại EU.
MBS dự báo giá cao su tự nhiên sẽ tiếp tục neo ở mức cao đến hết quý II/2025, sau đó có thể giảm nhẹ khi nguồn cung được bổ sung vào mùa cao điểm thu hoạch. Nhìn chung, giá bình quân năm 2025 vẫn cao hơn khoảng 5 - 10% so với năm 2024.
Các yếu tố hỗ trợ đà tăng giá gồm tình trạng thiếu hụt nguồn cung do ảnh hưởng của hiện tượng La Nina, tác động mạnh đến các quốc gia sản xuất lớn, và nhu cầu cao su gia tăng khi Trung Quốc triển khai nhiều chính sách kích thích kinh tế. Ngược lại, một số yếu tố có thể gây áp lực giảm giá như Mỹ tăng thuế ô tô nhập khẩu, làm chậm nhu cầu tiêu thụ lốp xe, hay việc trì hoãn thực hiện quy định EUDR có thể khiến nhu cầu tại EU giảm sút.
Dù có những biến động nhất định, ngành cao su Việt Nam vẫn đang đứng trước cơ hội lớn để mở rộng thị phần xuất khẩu, đặc biệt vào các thị trường giàu tiềm năng như Mỹ và EU. Doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung nâng cao chất lượng, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế để tận dụng tối đa lợi thế từ xu hướng này.
Anh Vũ