Chuyện ít ai tin, nông dân trẻ Quảng Trị biến đồi sỏi thành vùng nguyên liệu cây “chống tiểu đường”, thu nhập cả trăm triệu một năm

Cơ duyên đến với cây dược liệu đặc biệt

Nhận thấy nhu cầu sử dụng cây dây thìa canh để hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường và các bệnh chuyển hóa tăng cao, năm 2024, anh Phạm Quý Vũ, một nông dân trẻ ở thôn Thượng Nguyên, xã Hải Lâm, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị quyết định bắt tay vào khởi nghiệp. Ý tưởng này xuất phát sau một thời gian dài tìm hiểu quy trình canh tác, thị trường tiêu thụ cũng như giá trị kinh tế mà loại cây dược liệu này mang lại.

Trước đây, trên diện tích đất gò đồi của địa phương, người dân chủ yếu trồng rừng keo lai hoặc cây ăn quả có múi. Sau nhiều lần khảo sát thực tế, anh Vũ nhận thấy điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của vùng rất phù hợp để phát triển mô hình trồng cây dây thìa canh quy mô lớn. Tháng 3/2024, anh mạnh dạn đầu tư hơn 100 triệu đồng để triển khai mô hình này trên diện tích 0,65 ha, với 12.000 cây giống.

Quy trình canh tác và những ưu điểm nổi bật

Theo anh Vũ, cây dây thìa canh là loại thân thảo thuộc họ thiên lý, có khả năng thích nghi tốt với đất gò đồi và khí hậu nắng nóng kéo dài. Chỉ cần cung cấp đủ nước tưới và chăm sóc theo đúng quy trình kỹ thuật, cây phát triển đều và ổn định. Đất được cày tơi, phơi ải để tiêu diệt mầm bệnh, sau đó lên luống cao 20–30 cm, mỗi luống cách nhau 1,2–1,5 m. Trên luống, anh Vũ dựng giàn bằng tre hoặc lưới cước hình chữ A để cây có thể leo bám. Mật độ trồng trung bình khoảng 1.000 cây mỗi sào.

Sau khi trồng, lớp rơm rạ được phủ kín xung quanh gốc cây và toàn mặt luống để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại. Trong quá trình chăm sóc, anh Vũ hạn chế tối đa sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, ưu tiên làm cỏ thủ công và cắt bỏ kịp thời các bộ phận bị sâu bệnh để tránh lây lan. Đây cũng là yếu tố giúp sản phẩm đảm bảo tiêu chuẩn an toàn khi đưa ra thị trường.

Đặc điểm đáng chú ý của cây dây thìa canh là chỉ cần trồng một lần nhưng có thể thu hoạch liên tục trên 10 năm. Thời gian từ khi trồng đến khi thu hoạch mất khoảng 7 tháng. Mỗi năm, cây cho thu hoạch từ 3–4 vụ, trung bình 2 tháng thu hoạch một lần. Với mô hình hiện tại, sau 2 vụ đầu tiên, anh Vũ đã thu được khoảng 1,5 tấn lá khô. Toàn bộ sản phẩm sau khi thu hái đều được chọn lọc sạch cỏ, lá tạp, rửa sạch, thái nhỏ thủ công, phơi khô và đóng gói bán ra thị trường với giá trung bình 60.000 đồng/kg.

Hiệu quả kinh tế và kế hoạch mở rộng sản xuất

Theo tính toán, từ vụ thứ ba trở đi, cây bắt đầu cho sản lượng ổn định trên 1 tấn lá khô mỗi vụ. Nếu duy trì 4 vụ thu hoạch mỗi năm, sau khi trừ chi phí sản xuất, anh Vũ có thể thu lãi trên 120 triệu đồng. Kết quả này là minh chứng cho hướng đi mới nhằm phát huy lợi thế đất đai, lao động tại địa phương và nâng cao giá trị kinh tế trên một đơn vị diện tích.

Cây dây thìa canh không chỉ có giá trị kinh tế mà còn là dược liệu được nhiều người tiêu dùng lựa chọn để hỗ trợ điều trị các bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch, mỡ máu. Ở nước ta, loại cây này được trồng chủ yếu tại các tỉnh phía Bắc, phía Nam và mới được mở rộng xuống miền Trung trong những năm gần đây. Việc anh Vũ tiên phong triển khai mô hình tại Quảng Trị đã góp phần đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp của địa phương, đồng thời mở ra hướng khởi nghiệp mới cho nhiều nông dân trẻ.

Chia sẻ về dự định sắp tới, anh Vũ cho biết, ngoài việc cung cấp lá khô cho các cơ sở chế biến dược liệu, anh đang lên kế hoạch đầu tư thêm dây chuyền sản xuất trà túi lọc và trà hòa tan từ dây thìa canh. Mục tiêu là phát triển sản phẩm chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng đang gia tăng mạnh mẽ. Bên cạnh đó, anh dự kiến liên kết thêm với các hộ dân trong vùng để mở rộng diện tích trồng, đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định cho chế biến.