Chuyển dịch từ dầu khí sang điện gió ngoài khơi: PTSC đang đi xa đến đâu?

Tổng công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PTSC, HOSE: PVS) là doanh nghiệp có xuất phát điểm từ dịch vụ hỗ trợ cho ngành khai thác dầu khí truyền thống. Tuy nhiên, những năm gần đây, cùng với xu thế chuyển dịch năng lượng toàn cầu và mục tiêu trung hòa carbon, PTSC đã bắt đầu điều chỉnh định hướng chiến lược, trong đó năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi đang dần trở thành một trụ cột phát triển mới.

Theo Báo cáo Thường niên 2024, PTSC xác định ba lĩnh vực chiến lược trong trung hạn và dài hạn: năng lượng dầu khí & LNG, năng lượng tái tạo ngoài khơi và năng lượng hạt nhân. Tuy nhiên, việc chuyển hướng từ lĩnh vực dịch vụ dầu khí truyền thống sang năng lượng tái tạo là một tiến trình phức tạp và đòi hỏi năng lực xây dựng chuỗi giá trị mới từ đầu.

Theo báo cáo, PTSC đang từng bước đầu tư vào các thành phần hạ tầng phục vụ điện gió ngoài khơi, như nhà máy sản xuất cáp ngầm, tàu khảo sát chuyên dụng, xưởng cơ khí chế tạo cấu kiện, và Trung tâm công nghiệp - dịch vụ năng lượng tái tạo liên vùng (RE-HUB). Những hạng mục này đang trong quá trình hoàn thiện và chưa đưa vào vận hành toàn diện.

Trong lĩnh vực dịch vụ kỹ thuật, PTSC đã thực hiện một số dự án điện gió ngoài khơi cho thị trường nước ngoài, đáng chú ý là việc chế tạo và bàn giao 4 chân đế gió đầu tiên cho dự án CHW2204 tại Đài Loan - đây là lần đầu tiên một doanh nghiệp Việt Nam cung cấp thiết bị chế tạo cho chuỗi cung ứng điện gió ngoài khơi quốc tế. Ngoài ra, hai trạm biến áp ngoài khơi HL2 OSS và HL3 OSS (dự án Hải Long, Đài Loan) với tổng khối lượng 20.534 tấn cũng đã được hoàn thành chế tạo trong năm.

PTSC cũng cho biết đã trúng thầu một dự án mới quy mô lớn cung cấp chân đế trụ gió ngoài khơi tại thị trường châu Á - Thái Bình Dương, với giá trị hợp đồng được mô tả là "hàng trăm triệu USD". Tuy vậy, báo cáo không công bố cụ thể thời gian triển khai, công suất hoặc đối tác liên quan.

Về cơ sở khảo sát, công ty hiện vận hành đội tàu chuyên dụng gồm tàu khảo sát địa chất Bình Minh (DP1, công suất 5.506 HP) và tàu khảo sát địa vật lý PTSC Researcher (2.400 HP), cùng với thiết bị ROV có thể lặn sâu đến 3.000m. Đây là thành phần thiết yếu trong khảo sát đáy biển phục vụ điện gió, nhưng quy mô đội tàu vẫn còn giới hạn so với các nhà thầu quốc tế.

Báo cáo cho thấy PTSC đã được phê duyệt vào danh sách nhà cung cấp chân đế gió ngoài khơi của Orsted, một trong những tập đoàn năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới. Điều này đánh dấu việc doanh nghiệp có thể tham gia đấu thầu quốc tế, nhưng năng lực thi công hàng loạt và hệ thống kiểm soát chất lượng vẫn là yếu tố cần theo dõi.

Về mặt chiến lược dài hạn, PTSC nêu mục tiêu tham gia sâu vào các thị trường như Trung Đông, Đài Loan, Singapore, Malaysia... Trong năm 2024, công ty đã thành lập chi nhánh tại Abu Dhabi (UAE) để mở rộng dịch vụ sang thị trường Trung Đông. Đồng thời, tỷ trọng doanh thu quốc tế chiếm trên 40% năm 2022, nhưng báo cáo chưa cập nhật con số tương ứng cho năm 2024.

Bên cạnh các kết quả kỹ thuật, báo cáo cũng chỉ ra những thách thức về pháp lý trong phát triển điện gió ngoài khơi, bao gồm: thiếu quy định cụ thể về đầu tư, thẩm định, ưu đãi nội địa hóa, và bất cập trong Luật Năng lượng tái tạo, Luật Biển, Luật Điện lực. Đây là yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng triển khai thực tế của các dự án trong nước.

Dù chiến lược chuyển hướng năng lượng đã được xác định rõ trong báo cáo, tiến độ và quy mô triển khai vẫn ở giai đoạn đầu, tập trung nhiều vào đầu tư hạ tầng và từng phần trong chuỗi cung ứng. Các hợp đồng quốc tế mà PTSC tham gia là bước thử nghiệm năng lực, song chưa thể hiện vai trò chủ lực trong tổng thể ngành điện gió ngoài khơi tại Việt Nam.