Chốt khởi công dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam vào cuối năm 2026, lễ động thổ ngay trong năm nay

Ghi nhận nỗ lực, chỉ rõ tồn tại trong chuẩn bị đầu tư

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 335/TB-VPCP kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà tại cuộc họp về dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tuyến đường sắt cao tốc trên trục Bắc – Nam.

Theo đó, Phó Thủ tướng ghi nhận sự nỗ lực, cố gắng của Bộ Xây dựng, các bộ, ngành liên quan và các địa phương trong công tác chuẩn bị đầu tư, rà soát quy hoạch, thiết kế sơ bộ và xác định nhu cầu sử dụng đất, kế hoạch giải phóng mặt bằng dự án. Đặc biệt, 5 địa phương gồm Bình Thuận, Phú Yên, Hà Tĩnh, Thanh Hóa và Ninh Bình cùng Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã có những bước chuẩn bị chủ động, tích cực.

Tuy nhiên, báo cáo của Bộ Xây dựng cho thấy tiến độ chung vẫn còn chậm, chưa đồng đều. Một số nội dung vẫn lúng túng trong tổ chức thực hiện, nhất là phối hợp giữa các cấp ngành và giải quyết vướng mắc về quy hoạch, pháp lý, tài chính, phân cấp trách nhiệm. Tình trạng này đòi hỏi các bên liên quan phải quyết liệt hơn để đảm bảo tiến độ dự án.

Khởi công dự án vào tháng 12/2026, tổ chức lễ động thổ tháng 8/2025

Phó Thủ tướng nhấn mạnh dự án đường sắt cao tốc trên trục Bắc – Nam có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội, quốc phòng và an ninh. Đây là công trình động lực, thúc đẩy phát triển vùng và toàn quốc. Vì vậy, các bộ, ngành, địa phương cần xác định rõ trách nhiệm, phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo để hoàn thành đầy đủ các điều kiện khởi công vào tháng 12/2026 theo Nghị quyết 106/NQ-CP ngày 23/4/2025.

Trong giai đoạn trước mắt, yêu cầu quan trọng là tập trung hoàn thiện thủ tục về giải phóng mặt bằng và tái định cư. Dự kiến, ngày 19/8/2025 sẽ lựa chọn một số vị trí trọng điểm như nhà ga, đoạn tuyến thuận lợi để tổ chức lễ động thổ, khởi động các khu tái định cư phục vụ di dời.

Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Quốc phòng và các địa phương rà soát toàn bộ hướng tuyến, quy hoạch phân khu, thiết kế sơ bộ, đặc biệt tại những khu vực có tuyến đi qua rừng tự nhiên, khu bảo tồn, di tích lịch sử hoặc địa bàn liên quan quốc phòng, an ninh. Tổ công tác sẽ làm việc trực tiếp với từng địa phương để hỗ trợ tháo gỡ khó khăn về quy hoạch, pháp lý và bố trí mặt bằng tái định cư.

Bộ Tài chính có nhiệm vụ phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Xây dựng hướng dẫn UBND các tỉnh, thành phố triển khai thủ tục đầu tư giải phóng mặt bằng, tái định cư như dự án độc lập sử dụng ngân sách Trung ương. Đồng thời, nghiên cứu phương án hỗ trợ tạm ứng vốn, điều tiết ngân sách đối với địa phương gặp khó khăn về nguồn lực.

Thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh và các yêu cầu phối hợp

Một trong những yêu cầu quan trọng được Phó Thủ tướng đặt ra là trước ngày 5/7/2025, tất cả địa phương có tuyến đường đi qua phải thành lập Ban Chỉ đạo cấp tỉnh do Bí thư Tỉnh ủy/Thành ủy trực tiếp chỉ đạo. Ban Chỉ đạo cấp tỉnh chịu trách nhiệm trước Chính phủ về tiến độ và chất lượng công tác giải phóng mặt bằng, không ủy thác toàn bộ cho cấp xã, phường.

Các địa phương cần khẩn trương hoàn thành kiểm kê đất đai, lập phương án bồi thường, tái định cư và phê duyệt theo thẩm quyền; chủ động bố trí hoặc đề xuất ứng vốn thực hiện chi trả bồi thường, hỗ trợ cho người dân. Trường hợp gặp khó khăn về ngân sách, địa phương phải gửi nhu cầu vốn về Bộ Tài chính để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét hỗ trợ.

Đồng thời, các địa phương phải rà soát, điều chỉnh quy hoạch vùng phụ cận nhà ga, định hướng phát triển mô hình đô thị TOD (Transit-Oriented Development) kết nối đồng bộ đường sắt cao tốc với hệ thống giao thông đô thị hiện hữu. Mục tiêu là tạo quỹ đất phát triển dịch vụ, thương mại, logistics, đô thị, góp phần gia tăng giá trị kinh tế khu vực ga và thúc đẩy phát triển toàn vùng.

Về phía Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Phó Thủ tướng yêu cầu xây dựng kế hoạch di dời các công trình điện từ 110kV trở lên và chủ động triển khai bảo đảm tiến độ di dời công trình hạ tầng kỹ thuật.

Dự án đường sắt cao tốc Bắc – Nam có tổng chiều dài khoảng 1.541km, thiết kế tốc độ tối đa 350km/h, tải trọng 22,5 tấn/trục, gồm 23 ga hành khách và 5 ga hàng hóa. Hệ thống phương tiện, thiết bị được đầu tư để đáp ứng nhu cầu vận tải hành khách tốc độ cao, đồng thời có khả năng lưỡng dụng phục vụ quốc phòng và vận tải hàng hóa khi cần thiết.