Chiến lược đầu tư hiệu quả khi thị trường chứng khoán biến động

Mỗi đợt rung lắc của thị trường tài chính đều kéo theo vô vàn cảm xúc: Lo lắng, hoảng loạn, kỳ vọng và cả hưng phấn tột độ. Thế nhưng, trong thế giới đầu tư, điều quan trọng không nằm ở việc thị trường đi lên hay đi xuống, mà là cách nhà đầu tư phản ứng trước biến động ấy như thế nào.

Thực tế đã chứng minh rằng, bán tháo trong hoảng loạn khi thị trường lao dốc hoặc mua vào khi tâm lý hưng phấn dâng cao đều là những hành vi mang tính cảm xúc và thường là phản xạ bản năng cần được kiểm soát. Những quyết định như vậy hiếm khi mang lại hiệu quả tích cực về lâu dài. Trái lại, các nhà đầu tư lão luyện đều nhấn mạnh vào chiến lược dài hạn và một danh mục đầu tư được thiết kế để “sống sót” qua những cơn bão tài chính.

Một danh mục đầu tư cân bằng và đa dạng thực sự được tạo ra để vận hành xuyên suốt các giai đoạn biến động. Với những ai cần dùng tiền trong ngắn hạn, thị trường không phải là nơi lý tưởng để "gửi gắm", bởi sự biến động có thể khiến giá trị tài sản sụt giảm bất ngờ. Nhưng đối với những nhà đầu tư dài hạn, việc thị trường lên xuống là điều không thể tránh khỏi và nên được xem như một phần tất yếu của hành trình tăng trưởng bền vững.

Như cố vấn tài chính Gage Paul từng nói: “Sự biến động là cái giá phải trả để bạn được tiếp cận những cơ hội lớn trong đầu tư dài hạn. Đó là chi phí cần thiết để đạt được mục tiêu”.

Đáng nói hơn, nếu thay đổi góc nhìn, nhà đầu tư hoàn toàn có thể coi biến động là một cơ hội mua vào với giá chiết khấu. Những đợt điều chỉnh mạnh không chỉ là cú sốc ngắn hạn mà còn là thời điểm vàng để tích lũy tài sản chất lượng.

Ví dụ điển hình là giai đoạn thị trường lao dốc vào đầu năm 2020. Lúc đó, nhiều cổ phiếu và quỹ chỉ số lớn như S&P 500 được giao dịch với mức giá giảm tới 1/3 so với chỉ một tháng trước. Những nhà đầu tư đủ bình tĩnh và bản lĩnh mua vào thời điểm ấy đã gặt hái mức lợi nhuận lên tới 65% vào cuối năm, vượt xa cả mức tăng trưởng trung bình của thị trường trong giai đoạn bình thường.

Tuy nhiên, để tận dụng tốt những cơ hội này, điều kiện tiên quyết là nhà đầu tư phải hiểu rõ mức độ chấp nhận rủi ro của bản thân. Bạn có thực sự sẵn sàng giữ vững niềm tin khi thị trường giảm sâu? Bạn có đủ vững tâm để tiếp tục theo đuổi chiến lược đã vạch ra hay sẽ hoảng sợ và thoát lệnh ngay lập tức? Câu trả lời sẽ khác nhau với mỗi người, nhưng càng hiểu rõ giới hạn chịu đựng rủi ro, bạn càng dễ đưa ra quyết định đúng đắn trong thời điểm khó khăn.

Một hành động thực tế để duy trì sự ổn định danh mục là tái cân bằng (rebalancing). Biến động thị trường có thể khiến tỷ lệ phân bổ tài sản thay đổi đáng kể, đẩy một số nhóm tài sản vượt quá hoặc tụt khỏi tỷ trọng mong muốn. Việc cân bằng lại giúp đưa danh mục về gần với mục tiêu ban đầu. Cụ thể, nếu danh mục của bạn đang lệch hơn 5% so với kế hoạch, hoặc một loại tài sản biến động vượt quá 20%, đó là lúc nên xem xét điều chỉnh.

Ví dụ, bạn đặt mục tiêu cổ phiếu thị trường mới nổi chiếm 10% danh mục, nhưng sau biến động chỉ còn 8% hoặc lên tới 12%, thì việc điều chỉnh lại tỷ lệ là điều cần thiết.

Rốt cuộc, điều quan trọng nhất không phải là cố dự đoán thị trường sẽ đi về đâu, mà là bạn sẵn sàng ứng biến như thế nào khi thị trường thay đổi. Những nhà đầu tư thành công không chạy theo cảm xúc, mà luôn giữ cho mình một chiến lược rõ ràng, một tâm lý vững vàng và một danh mục đầu tư biết “co giãn” theo thời cuộc. Trong mỗi cơn biến động, luôn tồn tại cơ hội, chỉ cần bạn đủ tỉnh táo để nhìn thấy và bản lĩnh để hành động đúng lúc.