Chiến đấu cơ cất thẳng đứng, vận tốc tối đa 1.500 km/h, tự chiến đấu bằng trí tuệ nhân tạo

Kiến trúc bay siêu thanh và cơ chế VTOL độc đáo

Một bước ngoặt trong lịch sử hàng không đang được định hình với X-BAT (eXperimental Battlefield Air Teammate) – mẫu chiến đấu cơ không người lái do Shield AI phát triển. Đây là nền tảng CCA (Collaborative Combat Aircraft) thế hệ mới, có khả năng hoạt động tự chủ cùng hoặc thay thế phi công trong những môi trường phức tạp nhất.

Được phát triển chỉ trong 18 tháng, X-BAT dự kiến bay thử năm 2026 và sẵn sàng chiến đấu năm 2028. Khác với drone thông thường, nó mang thiết kế cánh bay (flying wing) lấy cảm hứng từ B-2 Spirit, giúp giảm tối đa phản xạ radar và bức xạ nhiệt. Thân máy bay dài 8 m, sải cánh 11–12 m, cao dưới 1,5 m gọn gàng đủ để vận chuyển bằng trailer hoặc tàu chở hàng, sẵn sàng triển khai nhanh ở các khu vực xa xôi như Thái Bình Dương.

Về động lực, X-BAT được trang bị động cơ phản lực turbojet do Shield AI hợp tác cùng Pratt & Whitney hoặc General Electric, có thể là biến thể F110/F100 – dòng động cơ từng chứng minh sức mạnh trên F-16. Tỷ lệ lực đẩy/trọng lượng vượt 1:1 cho phép máy bay đạt tốc độ Mach 1.2 (~1.500 km/h), trần bay 15 km, đồng thời trang bị vector lực đẩy toàn trục (3D thrust vectoring) để đạt khả năng cơ động cực cao.

Đặc biệt, tính năng cất – hạ cánh thẳng đứng (VTOL) giúp X-BAT hoạt động ở mọi địa hình, kể cả boong tàu container hoặc đảo nhỏ. Theo cơ chế tail-sitter, máy bay “ngồi đuôi” khi cất cánh, chuyển nhanh sang bay ngang chỉ sau vài phút và hạ cánh ngược lại mà không cần đường băng. Điều này mở ra khả năng bố trí tới 60 chiếc X-BAT trên một tàu hàng tiêu chuẩn, mang lại sự linh hoạt vượt trội trong chiến thuật “phân tán lực lượng”.

Với tầm bay 3.700 km và khả năng mang tải trọng lớn, X-BAT có thể thực hiện nhiều loại nhiệm vụ từ trinh sát (ISR), tác chiến điện tử (EW), đến không kích chính xác. Khoang vũ khí trong thân chứa hai tên lửa AIM-120 hoặc bom dẫn đường. Ở chế độ “beast mode”, máy bay có thể gắn thêm tên lửa hành trình bên ngoài khi không cần duy trì tàng hình.

khi trí tuệ nhân tạo thay đổi bản chất không chiến

Điểm khiến X-BAT trở nên đặc biệt nằm ở Hivemind AI – hệ thống trí tuệ nhân tạo cốt lõi của Shield AI, từng được kiểm chứng trên F-16 X-62A VISTA trong cuộc dogfight năm 2024, nơi thuật toán AI đánh bại phi công thật. Hivemind xử lý toàn bộ điều hướng, chiến thuật và quyết định bắn – hoàn toàn tự chủ, không cần GPS hay liên lạc ngoài.

Hệ thống này cho phép máy bay bay và chiến đấu trong môi trường nhiễu điện tử nặng, phân tích dữ liệu cảm biến đa phổ (radar quét bên, quang học, điện tử đối kháng) và đưa ra phản ứng thời gian thực. Trong đội hình hỗn hợp, X-BAT có thể bay song hành cùng tiêm kích có người lái như F-16 hoặc F-35 với vai trò “đồng đội trung thành”, hoặc tự động chuyển sang chế độ săn độc lập khi cần thiết.

Nhờ đó, X-BAT không chỉ tăng cường sức mạnh tấn công mà còn giảm rủi ro cho phi công, rút ngắn vòng lặp tiêu diệt mục tiêu từ phút xuống giây. Mỗi chiếc có giá khoảng 30 triệu USD – chỉ bằng 1/10 chi phí tiêm kích thế hệ 5, nhưng có thể hoạt động theo cụm hàng chục chiếc, tạo “bầy chiến đấu cơ AI” linh hoạt, thích ứng nhanh và khó bị phát hiện.

Với tầm nhìn trở thành “nền tảng mở” cho các chương trình CCA tương lai của Không quân và Hải quân, Shield AI đặt mục tiêu đầu tư hơn 1 tỷ USD để biến X-BAT thành “lá chắn AI trên bầu trời”. Không chỉ là bước tiến trong công nghệ bay tự động, X-BAT còn đánh dấu sự chuyển dịch của không chiến sang kỷ nguyên phân tán, thông minh và tự chủ.