Chỉ cần để ý 7 dấu hiệu này, bạn có thể tránh được cơn đột quỵ nguy hiểm

Đột quỵ là một trong những nguyên nhân gây tử vong và tàn phế hàng đầu trên thế giới, có thể xảy ra bất ngờ ở bất kỳ ai. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho biết nhiều trường hợp có thể được dự báo trước nếu người bệnh nhận diện đúng các dấu hiệu cảnh báo sớm. Một trong những tín hiệu quan trọng nhất chính là cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (Transient Ischemic Attack – TIA) còn được gọi là "đột quỵ nhẹ".

Cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua: "Hồi chuông" báo trước biến cố

Theo Bệnh viện Đa khoa Medlatec, TIA xảy ra khi lưu lượng máu lên não bị gián đoạn tạm thời khiến các tế bào thần kinh thiếu oxy và dưỡng chất. Cơn thiếu máu này thường chỉ kéo dài từ 10–20 phút, hiếm khi quá 1 giờ và thường biến mất nhanh chóng, không để lại di chứng rõ rệt. Chính vì sự "thoáng qua" này mà nhiều người chủ quan, nghĩ rằng không đáng lo.

Thực tế, thống kê cho thấy khoảng 1/3 bệnh nhân từng trải qua TIA sẽ bị đột quỵ thật sự trong vòng 3 tháng, trong đó nhiều trường hợp xảy ra ngay chỉ 1 tuần sau cơn TIA. Điều này cho thấy TIA không chỉ là dấu hiệu cảnh báo mà còn là một "lời nhắc" khẩn cấp yêu cầu người bệnh phải thăm khám và điều trị dự phòng ngay lập tức.

7 dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ

Các triệu chứng của TIA khá giống với đột quỵ thật sự, nhưng biến mất nhanh. Người bệnh cần đặc biệt chú ý nếu xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

Tê, yếu hoặc liệt một bên tay, chân: Đây là biểu hiện dễ nhận thấy nhất, có thể kèm cảm giác mất sức hoặc không điều khiển được.

Mất thăng bằng, đi lại loạng choạng: Người bệnh có thể bị hụt chân, bước đi chậm chạp hoặc nghiêng ngả.

Chóng mặt, choáng váng, thậm chí ngất xỉu Thường xuất hiện khi đứng dậy hoặc xoay người.

Đau đầu nhẹ nhưng bất thường: Không giống đau đầu do mệt mỏi thông thường, có thể kèm cảm giác căng ở vùng thái dương.

Méo miệng, liệt cơ mặt: Khi cười hoặc nói, một bên miệng bị xệ xuống.

Nói khó, nói ngọng hoặc mất khả năng nói: Giọng nói đột ngột thay đổi, câu chữ lộn xộn, khó diễn đạt.

Rối loạn trí nhớ, co giật hoặc đột ngột quên tên người quen: Đáng chú ý, không phải lúc nào triệu chứng cũng rõ ràng. Có bệnh nhân đang ăn thì bất ngờ đánh rơi đũa, chữ viết trở nên nguệch ngoạc hoặc đang trò chuyện thì bị đớ lưỡi. Một số người còn mô tả cảm giác "cúp điện" vài giây rồi tỉnh lại như bình thường.

Các bác sĩ khuyến cáo: Nếu có bệnh nền tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường… mà gặp các dấu hiệu này, cần đi khám ngay, không chờ đợi để "xem sao" bởi thời gian can thiệp càng sớm thì khả năng phòng ngừa đột quỵ càng cao.

Ai thuộc nhóm nguy cơ cao?

Đột quỵ không phải là bệnh của riêng người cao tuổi. Ngày nay, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang gia tăng, đặc biệt ở nhóm có nhiều yếu tố nguy cơ kết hợp.

Bệnh lý tim mạch

Tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu.

Bệnh tim, suy tim, nhồi máu cơ tim, bệnh van tim.

Rung nhĩ làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông di chuyển lên não.

Xơ vữa động mạch cảnh, mảng xơ vữa có thể vỡ, gây tắc mạch.

Rối loạn chuyển hóa

Đái tháo đường làm tổn thương mạch máu não.

Rối loạn mỡ máu thúc đẩy xơ vữa động mạch.

Béo phì, hội chứng chuyển hóa.

Thói quen sinh hoạt không lành mạnh

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đột quỵ gấp 2–4 lần.

Uống nhiều rượu bia.

Ít vận động, chế độ ăn nhiều muối, đường và chất béo bão hòa.

Căng thẳng, mất ngủ kéo dài.

Yếu tố sinh học và di truyền

Tuổi trên 55, nguy cơ tăng dần theo tuổi.

Nam giới có nguy cơ cao hơn nữ trước mãn kinh.

Tiền sử gia đình có người bị đột quỵ sớm.

Một số bệnh bẩm sinh về mạch máu hoặc rối loạn đông máu.

Ngoài ra, các tình trạng như ngưng thở khi ngủ (OSA), bệnh thận mạn, viêm mạch hay rối loạn miễn dịch mạch máu cũng góp phần làm tăng nguy cơ.

Làm gì để phòng ngừa và giảm rủi ro?

Theo các chuyên gia thần kinh, phòng ngừa đột quỵ không chỉ là kiểm soát bệnh nền, mà còn là xây dựng một lối sống lành mạnh lâu dài. Người từng bị TIA hoặc có nhiều yếu tố nguy cơ cần đặc biệt tuân thủ các nguyên tắc sau:

Kiểm soát huyết áp: Giữ ở mức dưới 130/80 mmHg nếu có bệnh tim mạch.

Duy trì đường huyết ổn định đối với bệnh nhân tiểu đường.

Giảm mỡ máu bằng chế độ ăn nhiều rau xanh, cá béo và sử dụng thuốc khi cần.

Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.

Vận động đều đặn ít nhất 150 phút/tuần, chia thành nhiều buổi.

Ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng bằng thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn.

Thăm khám định kỳ để tầm soát và phát hiện sớm nguy cơ.

Đặc biệt, khi xuất hiện dấu hiệu nghi ngờ TIA, hãy coi đó là một tín hiệu cấp cứu y tế, cần đến bệnh viện ngay lập tức. Sự can thiệp kịp thời không chỉ ngăn chặn đột quỵ thật sự mà còn giúp bảo vệ não bộ và chức năng vận động lâu dài.