“Cha đẻ” ChatGPT chuẩn bị IPO trị giá 1.000 tỷ USD

Tham vọng IPO nghìn tỷ USD và cuộc đua giành quyền kiểm soát AI

Theo Reuters và Wall Street Journal, OpenAI – công ty do Sam Altman sáng lập, đang tiến hành các bước chuẩn bị đầu tiên cho đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), dự kiến có thể diễn ra vào cuối năm 2026 hoặc đầu năm 2027.

Mục tiêu mà OpenAI đặt ra là huy động ít nhất 60 tỷ USD vốn, với định giá kỳ vọng đạt mốc 1.000 tỷ USD, tương đương các “gã khổng lồ” như Amazon hay Google. Nếu thành công, đây sẽ là thương vụ IPO lớn nhất trong lịch sử ngành công nghệ, vượt qua cả đợt niêm yết 231 tỷ USD của Apple năm 1980 (tính theo giá trị hiện nay).

Nguồn tin nội bộ tiết lộ, Sarah Friar, Giám đốc tài chính OpenAI, đã trình bày kế hoạch IPO với một số cố vấn chiến lược, nhấn mạnh mục tiêu “xây dựng một mô hình niêm yết bền vững, không chỉ để huy động vốn mà còn để định hình lại cấu trúc quyền sở hữu trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI)”.

Đại diện OpenAI xác nhận công ty đang “đánh giá các lựa chọn dài hạn”, nhưng khẳng định IPO chưa phải ưu tiên trước mắt. Người phát ngôn cho biết: “Trọng tâm của chúng tôi vẫn là phát triển AGI an toàn và mang lại lợi ích cho toàn nhân loại. IPO chỉ là một hướng đi hợp lý nếu nó giúp đạt được mục tiêu đó”.

Theo Reuters, việc thúc đẩy kế hoạch IPO diễn ra sau một đợt tái cấu trúc nội bộ lớn, trong đó OpenAI giảm bớt sự phụ thuộc vào Microsoft – nhà đầu tư chiến lược đang nắm khoảng 27% cổ phần sau khoản rót vốn 13 tỷ USD. Bước đi này giúp công ty tự chủ hơn trong việc gọi vốn và mở rộng hoạt động toàn cầu.

Từ tổ chức phi lợi nhuận đến “gã khổng lồ AI” nghìn tỷ USD

Thành lập năm 2015 dưới dạng tổ chức phi lợi nhuận, OpenAI từng được dẫn dắt bởi triết lý “AI vì lợi ích con người”. Tuy nhiên, sau khi ChatGPT bùng nổ toàn cầu, công ty chuyển đổi sang mô hình “phi lợi nhuận giám sát lợi nhuận”, cho phép hoạt động thương mại mạnh mẽ hơn nhưng vẫn duy trì kiểm soát của tổ chức mẹ.

Tuần qua, OpenAI tiếp tục cải tổ cấu trúc: tổ chức OpenAI Foundation hiện nắm 26% cổ phần trong OpenAI Group, cùng quyền nhận thêm cổ phiếu nếu công ty đạt được các cột mốc tăng trưởng mới. Điều này biến quỹ phi lợi nhuận thành một cổ đông then chốt gắn liền với thành công tài chính của OpenAI – một mô hình được xem là “lai giữa doanh nghiệp và viện nghiên cứu”.

Theo các chuyên gia, IPO sẽ là bước ngoặt chiến lược giúp OpenAI dễ dàng huy động vốn phục vụ kế hoạch đầu tư hàng nghìn tỷ USD vào siêu máy chủ, trung tâm dữ liệu và hạ tầng năng lượng – nền tảng cho tham vọng AGI (Artificial General Intelligence), hay “trí tuệ nhân tạo có nhận thức như con người”.

Hiện tại, OpenAI được định giá khoảng 500 tỷ USD và dự kiến đạt doanh thu thường niên 20 tỷ USD vào cuối năm 2025, dù vẫn đang thua lỗ do chi phí nghiên cứu và hạ tầng tăng mạnh. Trong buổi phát trực tuyến ngày 28/10, CEO Sam Altman thừa nhận: “Để hiện thực hóa AGI, chúng tôi sẽ cần nguồn vốn khổng lồ. IPO là hướng đi hợp lý để đạt được điều đó”.

Nếu IPO thành công, các nhà đầu tư lớn như SoftBank, Thrive Capital và quỹ MGX của Abu Dhabi sẽ là những bên hưởng lợi lớn nhất. Thị trường chứng khoán Mỹ hiện đang trong “kỷ nguyên vàng của các công ty AI”, với hàng loạt doanh nghiệp đạt định giá chưa từng có: Nvidia trở thành công ty đầu tiên có vốn hóa 5.000 tỷ USD; CoreWeave, công ty điện toán đám mây AI, đã niêm yết ở mức 23 tỷ USD và cổ phiếu tăng gấp ba lần chỉ sau vài tháng.

Các chuyên gia tại Goldman Sachs nhận định, IPO của OpenAI có thể trở thành sự kiện mang tính biểu tượng của thập kỷ, tương tự cách Google IPO năm 2004 mở ra kỷ nguyên tìm kiếm, hay Facebook năm 2012 định hình thời đại mạng xã hội.

Giới đầu tư Phố Wall gọi đây là “cuộc đua vũ trụ của thế giới AI” – nơi OpenAI, Microsoft, Anthropic và Google đang cạnh tranh để kiểm soát nguồn tài nguyên trí tuệ nhân tạo có giá trị nhất hành tinh.

Và nếu đạt mốc 1.000 tỷ USD, OpenAI sẽ trở thành công ty tư nhân đầu tiên trong lịch sử nhân loại bước lên sàn với định giá nghìn tỷ – một cột mốc đủ để tái định nghĩa không chỉ ngành công nghệ, mà cả bản đồ quyền lực tài chính toàn cầu.