Câu nói tưởng đã cũ nhưng người Việt vẫn lấy làm kim chỉ nam

“Có công mài sắt, có ngày nên kim” là một trong những câu tục ngữ giản dị mà sâu sắc nhất trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam. Chỉ với vài từ ngắn gọn, ông cha ta đã gửi gắm một triết lý sống bền bỉ, lấy nhẫn nại làm gốc, lấy cố gắng làm đường để đi qua mọi nghịch cảnh.

Không giống với những triết lý khắt khe hay viển vông, câu tục ngữ này bắt nguồn từ kinh nghiệm đời sống nông dân - những con người suốt đời gắn bó với lao động tay chân, hiểu rõ rằng: muốn có hạt gạo phải dãi nắng dầm mưa, muốn thành tài phải nhẫn nại bền gan.

Bởi thế, câu nói này không chỉ là lời dạy mà còn là niềm tin được truyền từ đời này sang đời khác, đặc biệt là trong giáo dục và rèn luyện nhân cách.

Từ học đường đến đời thường: Lòng tin vào nỗ lực

Trong suốt hành trình giáo dục của người Việt, từ mầm non đến khi trưởng thành, “có công mài sắt, có ngày nên kim” là lời nhắc đầu tiên cho mọi đứa trẻ: không ai sinh ra đã giỏi nhưng ai biết cố gắng thì đều có thể thành công.

Đó là hình ảnh học sinh vùng cao vượt núi đến trường, dù đường xa, dép đứt, bụng đói nhưng vẫn kiên trì đến lớp mỗi ngày.

Đó là hình ảnh người thợ học nghề, người nông dân học chữ, dù đã lớn tuổi vẫn kiên nhẫn từng nét bút, từng lần sai.

Từ đó, ý chí vượt khó không còn là điều xa xôi, mà trở thành một phần trong nếp nghĩ người Việt. Ta dạy con rằng: nếu không có tài năng bẩm sinh thì phải chăm chỉ bù lại. Và nếu bạn ngã ở đâu, hãy đứng dậy ở chính nơi đó, miễn là không từ bỏ.

Vì sao người Việt chọn nhẫn nại thay vì vội vàng?

Khác với một số nền văn hóa hiện đại đề cao kết quả nhanh, xã hội Việt Nam vốn gắn bó lâu đời với lối sống nông nghiệp – tôn trọng quá trình hơn thành tựu. Bởi trong nông nghiệp, mọi thứ đều cần thời gian: cây phải có mùa, người phải có thời.

Sự kiên trì, nhẫn nại, bền lòng không chỉ là phương tiện để đạt được mục tiêu, mà còn được xem là thước đo nhân cách. Một người không sớm bỏ cuộc trước khó khăn được xem là người có gan, có chí đó là phẩm chất được quý trọng ở bất kỳ tầng lớp nào.

Đó là lý do vì sao người Việt thường cảm mến những ai:

Học hành gian nan nhưng không bỏ cuộc

Làm việc chăm chỉ, đều đặn dù không nổi bật

Âm thầm vun vén cuộc sống, từng bước một để tốt hơn

Trong thời đại mới, câu tục ngữ vẫn chưa cũ

Nhiều người cho rằng, trong thời đại công nghệ, tốc độ và sự thông minh mới là yếu tố quyết định thành công. Nhưng thực tế cho thấy, ngay cả ở môi trường hiện đại, nhẫn nại vẫn là gốc rễ tạo nên bản lĩnh vững bền.

Người học lập trình, người theo đuổi nghệ thuật, người xây dựng doanh nghiệp… ai cũng phải qua những giai đoạn lặp đi lặp lại – sửa sai, học lại, làm lại. Trong thế giới “thành công sớm” dễ gây ảo tưởng, thì câu tục ngữ “có công mài sắt, có ngày nên kim” vẫn giữ nguyên giá trị định hướng: bạn có thể không giỏi bằng người khác, nhưng nếu kiên trì hơn, bạn vẫn có thể đi xa.

Với nhiều người Việt, đây không chỉ là lời nhắc mà còn là niềm tin âm thầm sống trong huyết mạch mỗi ngày: rằng mỗi nỗ lực nhỏ bé hôm nay, rồi sẽ đơm hoa ngày mai.

Câu tục ngữ “Có công mài sắt, có ngày nên kim” không chỉ phản ánh văn hóa học hành, rèn luyện của người Việt mà còn khắc họa niềm tin vững chãi vào sự bền bỉ. Đó là thứ giúp ta bước qua khó khăn, vươn tới điều tưởng chừng xa vời, bằng chính đôi tay và sự kiên định của mình.

Trong một thế giới thay đổi quá nhanh, có lẽ điều ta cần giữ lại, chính là đức tính chậm rãi mà chắc chắn ấy, tinh thần mài sắt mỗi ngày cho đến khi thấy kim.