Cần chủ động ứng phó với động đất

Trận động đất xảy ra vào ngày 28/3 tại Myanmar đã khiến hàng nghìn người hoảng loạn, làm rung chuyển toàn bộ thành phố Mandalay và các khu vực lân cận, trong đó có cả thủ đô Bangkok của Thái Lan. Theo báo cáo từ chính quyền Myanmar, tính đến cuối ngày 29/3, số người thiệt mạng đã lên tới 1.644 người, gần 2.400 người bị thương và hơn một trăm người vẫn đang mất tích. Cảnh tượng đổ nát trải dài từ những công trình tôn giáo cổ kính, đường sá, cầu cống đến các khu nhà dân cư đông đúc.

Tại Bangkok, một tòa nhà chọc trời đang xây dựng bất ngờ đổ sập, khiến ít nhất 9 người thiệt mạng, trong đó có 8 người tại hiện trường. Trong khi đó, tại Myanmar, chính quyền đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại 6 tiểu bang chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, bao gồm Sagaing, Mandalay và Naypyidaw.

Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), tâm chấn của trận động đất cách thành phố Mandalay khoảng 17 km, ở độ sâu chỉ 10 km dưới lòng đất. Độ sâu nông đồng nghĩa với việc năng lượng giải phóng từ trận động đất truyền thẳng lên bề mặt, tạo ra sức tàn phá lớn hơn so với các trận động đất sâu dưới lòng đất.

Giáo sư Joanna Faure Walker từ Đại học University College London (UCL) nhận định Myanmar nằm trên ranh giới hai mảng kiến tạo – khu vực thường xuyên xảy ra địa chấn. Dù vậy, những trận động đất có cường độ mạnh như lần này hiếm khi xảy ra ở vùng Sagaing. Chuyên gia Bill McGuire của UCL đánh giá đây có thể là trận động đất lớn nhất xảy ra trên đất liền Myanmar trong vòng 75 năm qua.

Các chuyên gia cũng lý giải rằng sự tích tụ áp lực giữa các mảng kiến tạo trong thời gian dài là nguyên nhân trực tiếp gây ra trận động đất. Khi áp lực vượt ngưỡng, các lớp đá bị đứt gãy, giải phóng năng lượng dưới dạng rung chấn lan truyền khắp khu vực.

Ông Will Yeck, nhà nghiên cứu từ USGS, cho biết dư chấn – những trận động đất nhỏ hơn sau trận chính – có khả năng tiếp diễn trong nhiều tuần hoặc thậm chí vài tháng tới. Dư chấn có thể dẫn đến nguy cơ thứ cấp như lở đất, hỏa hoạn, hoặc trong một số trường hợp đặc biệt là sóng thần.

Tại Mandalay, hàng nghìn người phải sơ tán trong đêm, nhiều khu vực rơi vào tình trạng mất điện và gián đoạn liên lạc. Hội Chữ thập đỏ cảnh báo về nguy cơ đổ vỡ các con đập do dư chấn, trong khi các bệnh viện phải hoạt động quá tải để cấp cứu người bị thương.

Liên Hợp Quốc đã lên tiếng, cho biết đang điều phối hoạt động cứu trợ tại Myanmar. Tổng thư ký Antonio Guterres nhấn mạnh tổ chức này sẽ huy động mọi nguồn lực trong khu vực để hỗ trợ người dân chịu ảnh hưởng. Đội cứu hộ trong nước và quốc tế đang chạy đua với thời gian để tìm kiếm những người còn sống dưới đống đổ nát.

Việt Nam cần phải chủ động

Tuy không phải là quốc gia thường xuyên xảy ra động đất, Việt Nam trong lịch sử từng ghi nhận một số trận đáng chú ý. Năm 1935, lòng chảo Điện Biên từng chứng kiến trận động đất mạnh lên đến 6,9 độ Richter – trận lớn nhất được ghi nhận tại Việt Nam cho đến nay. Tuy không gây thiệt hại về người, nhưng thiệt hại về cơ sở hạ tầng là điều không thể tránh khỏi.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Xuân Anh – chuyên gia địa vật lý, để ứng phó với những nguy cơ thiên tai tiềm ẩn, Việt Nam cần chú trọng hơn nữa vào việc xây dựng nhà cửa, hạ tầng kháng chấn theo tiêu chuẩn quốc tế. Viện Vật lý Địa cầu cũng đã lập bản đồ khu vực có nguy cơ địa chấn nhằm phục vụ công tác quy hoạch, xây dựng và phòng ngừa rủi ro.

Việt Nam đã ban hành các tiêu chuẩn kỹ thuật về kháng chấn và tổ chức các cuộc diễn tập phòng chống động đất, sóng thần tại các địa phương có nguy cơ cao. Theo ông Nguyễn Xuân Anh, động đất lớn thường đi kèm với tiền chấn và dư chấn, nên việc cảnh báo dựa vào chu kỳ địa chất và tần suất xảy ra trong lịch sử vẫn là phương án chủ yếu trong bối cảnh hiện nay.

Các khu vực như Nhật Bản, Philippines, Indonesia – nơi nằm trong vành đai lửa Thái Bình Dương – là những điểm nóng địa chấn thường xuyên hứng chịu động đất mạnh. Những bài học kinh nghiệm từ các nước này có thể giúp Việt Nam hoàn thiện hơn hệ thống phòng ngừa, cảnh báo và ứng phó thảm họa thiên nhiên.

"Siêu động đất" tại Myanmar có thể gây thiệt hại tới 100 tỷ USD, Việt Nam cử lực lượng cứu trợ khẩn cấp Trận động đất mạnh nhất trong vòng 100 năm tại Myanmar không chỉ gây thương vong lớn về người mà còn có thể khiến quốc ...

Động đất Myanmar có sức công phá ngang 334 quả bom nguyên tử: Mô hình dự báo 100.000 người thiệt mạng, dư chấn còn kéo dài cả tháng Trận động đất mạnh xảy ra tại Myanmar chiều 28/3 được các nhà khoa học ước tính có sức công phá tương đương hàng trăm ...