Theo Bộ KH-ĐT, các số liệu về tình hình đăng ký doanh nghiệp quý I/2020 cho thấy những diễn biến phức tạp của dịch bệnh COVID-19 đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp.
| Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng |
Tính chung quý I, cả nước có 29.700 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng số vốn đăng ký là 351.400 tỷ đồng, tăng 4,4% về số doanh nghiệp nhưng giảm 6,4% về vốn đăng ký so với cùng kỳ năm trước. Tổng lượng vốn đăng ký tăng thêm của các doanh nghiệp đang hoạt động giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước.
Cũng trong quý này, số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động là 14.800 doanh nghiệp, giảm 1,6%, trong khi tỉ lệ này của cùng kỳ năm 2019 tăng đến 78,1%.
"Đây là điều đáng lo ngại bởi theo ghi nhận hàng năm thì khoảng thời gian quý I thường là lúc các DN lên kế hoạch kinh doanh cho một năm tài chính mới, do đó, tỉ lệ DN quay trở lại hoạt động thời gian này sẽ nhiều nhất", Bộ KH-ĐT phân tích.
Đáng chú ý, tình hình doanh nghiệp rút khỏi thị trường thể hiện rõ xu hướng của doanh nghiệp hiện nay. Đó là tâm lý nghe ngóng, chờ đợi, "đóng băng" hoặc đưa doanh nghiệp vào tình trạng "ngủ đông" để xem xét tình hình tiến triển của dịch bệnh, rồi quyết định tiếp tục kinh doanh hay đóng cửa...
Tổng quan trong quý I/2020, có gần 34.900 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (tăng 2,0% so với cùng kỳ năm trước) bao gồm: 18.600 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, tăng 26% so với cùng kỳ năm trước; 12.200 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể; 4.100 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể.
Một số lĩnh vực mà các doanh nghiệp đang gặp phải khó khăn, có tỉ lệ tạm ngừng kinh doanh tăng cao gồm: Kinh doanh bất động sản với 493 doanh nghiệp, tăng 94,1% so với cùng kỳ năm 2019. Tiếp đến là ngành nghệ thuật, vui chơi và giải trí có 135 doanh nghiệp; du lịch có 1.037 doanh nghiệp; dịch vụ lưu trú và ăn uống có 936 doanh nghiệp; vận tải kho bãi có 1.129 doanh nghiệp; giáo dục và đào tạo có 305 doanh nghiệp...
16.000 doanh nghiệp đang cần "phao cứu sinh"
Cũng liên quan đến Bộ tài chính, sau khi tiếp thu ý kiến các bộ, ngành và địa phương, Bộ Tài chính vừa qua đã có công văn trình Chính phủ bổ sung 4 nhóm đối tượng được gia hạn thuế, tiền thuê đất. Trong số này có cả hoạt động kinh doanh bất động sản, sản xuất ôtô từ 9 chỗ ngồi trở xuống.
| Nhiều doanh nghiệp ngành đồ uống có nguy cơ buộc phải ngừng sản xuất |
Theo ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bộ Tài chính), với những bổ sung mới này, khoảng 98% doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi với tổng số tiền thuế và tiền thuê đất được gia hạn lên tới 180.000 tỷ đồng (tăng gần 100.000 tỷ đồng so với nội dung đã trình Chính phủ trước đó).
Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, con số 98% chưa thực sự đầy đủ, bởi 2% còn lại của 800.000 doanh nghiệp trên cả nước tương đương với 16.000 doanh nghiệp vẫn chưa được xem xét hỗ trợ gia hạn thuế.
Đáng chú ý, hiện có hơn 1.000 doanh nghiệp trong lĩnh vực đồ uống bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Hầu hết hàng hóa không tiêu thụ được. Hơn 200.000 công nhân lao động của Hiệp hội Bia, Rượu, Nước giải khát Việt Nam đã gián đoạn việc làm. Thế nhưng, dự thảo lần 3 của Bộ Tài chính vẫn chưa đưa lĩnh vực này vào gia hạn thuế, tiền thuê đất.
Theo ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia, Rượu, Nước giải khát Việt Nam, không những người lao động mà nguồn thu của Nhà nước cũng bị tác động do ảnh hưởng từ dịch COVID-19. Hàng năm, hiệp hội này nộp vào ngân sách Nhà nước hơn 60.000 tỷ đồng.
“Đề nghị Chính phủ, Bộ Tài chính xem xét để cho những ngành đồ uống vào diện gia hạn thuế, tiền thuê đất. Đặc biệt là nước giải khát không có lỗi gì cả, việc không được bổ sung vào hỗ trợ thuế quả là một thiệt thòi lớn cho chúng tôi”, ông Việt bày tỏ.
| Mới đây, trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã có một bản báo cáo về tác động của dịch COVID-19 đến nền kinh tế Việt Nam. Kết quả từ cuộc khảo sát cho thấy, để đối phó với những khó khăn do tác động của đại dịch, 65,5% doanh nghiệp thực hiện cắt giảm chi phí hoạt động thường xuyên; 35,3% doanh nghiệp phải cắt giảm lao động; 34,0% phải cắt giảm lương nhân công lao động và 34,5% doanh nghiệp đã phải cho lao động nghỉ việc không lương; 44,7% doanh nghiệp cắt giảm quy mô sản xuất kinh doanh; 34,7% các doanh nghiệp lựa chọn tạm dừng hoạt động sản xuất kinh doanh để chờ qua thời kỳ khó khăn và 15,1% doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi hình thức sản xuất kinh doanh cho phù hợp với bối cảnh mới. Báo cáo này cũng chỉ ra, cho dù dịch COVID-19 khó có khả năng gây tác động trong trung và dài hạn tuy nhiên, nền kinh tế cũng sẽ cần thêm ít nhất một quý nữa để phục hồi sau khi dịch được khống chế. |
Theo các chuyên gia, dự thảo gói hỗ trợ tài khóa giãn nộp thuế, tiền thuê đất dù đã được bổ sung lần thứ 2 nhưng vẫn có thể bỏ sót những ngành nghề chịu thiệt hại trực tiếp từ dịch COVID-19. Do vậy, để tránh phải bổ sung lại nhiều lần, dự thảo cần phải bao quát được tất cả các đối tượng chịu thiệt hại.
Rõ ràng, áp lực với cơ quan quản lý trong việc phải đưa ra một chính sách kịp thời nhưng vẫn phải đảm bảo đầy đủ, phù hợp với chính sách tài khóa của quốc gia là không hề đơn giản. Và dự thảo lần này sau 2 lần được mở rộng đối tượng hỗ trợ vẫn đang tiếp tục được lấy ý kiến của các bộ, ngành, chuyên gia, hiệp hội doanh nghiệp. Tuy nhiên, vẫn cần phải nhấn mạnh rằng, yếu tố thời điểm đã vô cùng cấp bách, chỉ 1 - 2 tuần nữa thôi có những nhóm doanh nghiệp buộc phải ngừng sản xuất, không thể cầm cự được nữa.
Cần thiết tung gói cứu trợ 62.000 tỷ: “Không có trong mọi kế hoạch”
Thừa ủy quyền của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng ngày 6/4 đã ký báo cáo gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19.
Theo tính toán của Chính phủ, gói hỗ trợ sẽ trị giá 62.000 tỷ đồng (tăng 420 tỷ so với dự kiến ban đầu), hỗ trợ dành cho khoảng 20 triệu người của 6 nhóm đối tượng.
Chia sẻ về việc cần thiết phải có gói hỗ trợ này, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, lúc dịch bệnh lây lan và bùng phát thì những người nghèo, người yếu thế trong xã hội rất dễ bị tổn thương, rất cần những hỗ trợ của Nhà nước. "Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, an sinh xã hội là vấn đề cấp bách nhất với người dân", ông Dũng nói.
Theo Bộ trưởng Dũng, mục tiêu bao trùm là thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước tới các đối tượng thuộc nhóm yếu thế trong xã hội như: Người có công với cách mạng đang hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng, đối tượng bảo trợ xã hội đang hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng, hộ nghèo, hộ cận nghèo.
"Theo rà soát của Bộ Kế hoạch Đầu tư, các chính sác hỗ trợ phòng, chống giảm thiểu ảnh hưởng của dịch COVID-19 hiện nay chưa có chính sách nào của Nhà nước hỗ trợ thêm cho các đối tượng thuộc nhóm yếu thế, người khuyết tật", Bộ trưởng Dũng nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, gói hỗ trợ cũng tăng cường khả năng tiếp cận nguồn tín dụng và khuyến khích người sử dụng lao động chi trả đủ lương cho người lao động có hợp đồng ký kết nhưng bị ngừng việc; hay hỗ trợ hộ kinh doanh và người lao động phi chính thức có hoàn cảnh khó khăn, bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19…
Hữu Dũng