Theo quy định tại Luật Phòng, chống có hiệu lực từ ngày 1/3/2023 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 19/2023/NĐ-CP và Thông tư 09/2023/TT-NHNN, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chịu trách nhiệm quản lý công tác phòng, chống rửa tiền. Các tổ chức tín dụng (TCTD) có nghĩa vụ báo cáo giao dịch theo các hình thức khác nhau, tùy vào loại hình giao dịch và giá trị giao dịch.
| Mức giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo là từ 400 triệu đồng trở lên |
Theo hướng dẫn của Cục Phòng, chống rửa tiền (NHNN), các tổ chức tài chính phải gửi báo cáo điện tử hàng ngày với các giao dịch có giá trị lớn, bao gồm:
- Báo cáo CTR (Cash Transaction Report): Áp dụng cho các giao dịch bằng tiền mặt hoặc ngoại tệ tiền mặt có tổng giá trị từ 400 triệu đồng trở lên trong một ngày, bất kể giao dịch diễn ra một lần hay nhiều lần.
- Báo cáo PTR (Production Transaction Report): Áp dụng cho các giao dịch sử dụng tiền mặt để mua bán hàng hóa và dịch vụ có giá trị lớn như vàng, bất động sản hoặc các hoạt động trong casino.
- Báo cáo DWT (Domestic Wired Transfer): Áp dụng cho giao dịch chuyển tiền điện tử trong nước có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên, bao gồm chuyển tiền giữa các tài khoản ngân hàng hoặc giữa tài khoản ngân hàng và ví điện tử.
- Báo cáo EFT (Electronic Fund Transfer): Áp dụng cho các giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế có giá trị từ 1.000 USD trở lên (hoặc giá trị tương đương bằng ngoại tệ khác). Các giao dịch này bao gồm dòng tiền ra vào Việt Nam có ít nhất một tổ chức tài chính nước ngoài tham gia.
Những quy định này nhằm kiểm soát dòng tiền trong hệ thống tài chính, hạn chế nguy cơ sử dụng giao dịch có giá trị lớn để che giấu các hoạt động rửa tiền hoặc tài trợ khủng bố.
Theo Điều 6 Nghị định 19/2023/NĐ-CP, tổ chức tài chính có trách nhiệm nhận diện và xác minh thông tin khách hàng trong một số trường hợp cụ thể để ngăn chặn các hành vi rửa tiền.
Cụ thể, khách hàng cần được xác minh khi mở tài khoản lần đầu, bao gồm tài khoản thanh toán, ví điện tử và các tài khoản khác, hoặc khi thiết lập quan hệ tài chính với tổ chức tín dụng nhằm sử dụng sản phẩm, dịch vụ của tổ chức này.
Các trường hợp khách hàng có giao dịch bất thường cũng nằm trong diện phải xác minh. Nếu một khách hàng không có tài khoản hoặc có tài khoản nhưng không hoạt động trong suốt 6 tháng liên tục, sau đó thực hiện giao dịch nộp, rút hoặc chuyển khoản với tổng giá trị từ 400 triệu đồng trở lên trong một ngày, tổ chức tài chính phải xác minh nguồn gốc giao dịch. Tuy nhiên, các giao dịch mang tính định kỳ như tất toán tiền gửi tiết kiệm, trả nợ thẻ tín dụng hoặc thanh toán nợ vay ngân hàng sẽ được miễn trừ.
Ngoài ra, một số ngành nghề đặc thù có nghĩa vụ nhận diện khách hàng khi giao dịch đạt ngưỡng nhất định. Cụ thể, các tổ chức kinh doanh trò chơi có thưởng, bao gồm casino, xổ số, đặt cược, trò chơi trực tuyến có thưởng phải xác minh danh tính khách hàng khi giao dịch có giá trị từ 70 triệu đồng trở lên trong một ngày.
Trong lĩnh vực bất động sản, các tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ môi giới mua bán bất động sản cũng phải thực hiện quy trình nhận diện khách hàng đối với cả bên mua và bên bán, ngoại trừ các giao dịch cho thuê hoặc dịch vụ tư vấn.
Các tổ chức kinh doanh kim khí quý, đá quý cũng nằm trong diện phải báo cáo giao dịch có giá trị lớn. Cụ thể, nếu khách hàng thực hiện giao dịch mua hoặc bán kim loại quý, đá quý bằng tiền mặt với giá trị từ 400 triệu đồng trở lên, tổ chức kinh doanh phải xác minh thông tin khách hàng và báo cáo giao dịch theo quy định.
Nguyễn Đăng