Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn: Xuất khẩu cá cảnh phải đảm bảo an toàn dịch bệnh

Tại văn bản nêu trên, Bộ NN&PTNT cho biết: Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Đinh La Thăng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh về việc giải quyết thủ tục xuất khẩu cá cảnh cho công ty Cổ phần Sài Gòn Cá kiểng, Bộ NN&PTNT đã kiểm tra và có kết quả báo cáo.

Theo Bộ NN&PTNT, từ năm 2005 đến nay chưa có cơ sở sản xuất, kinh doanh cá cảnh trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh (kể cả Công ty Sài Gòn Cá kiểng) hoàn thành chương trình giám sát mầm bệnh là virus Koi Herpes (KHV) và cũng chưa có cơ sở nào gửi hồ sơ đề nghị Cục Thú y thẩm định và cấp Giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh KHV.

Về phía Bộ cũng đã giao Cục Thú y hướng dẫn cụ thể và theo dõi, hỗ trợ kịp thời để các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu cá cảnh. Khi nhận được hồ sơ của Công ty cổ phần Sài Gòn Cá kiểng, Cục Thú y thẩm định và cấp Giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh KHV theo đúng quy định; đồng thời chủ động hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách trao đổi, mời đại diện cơ quan thú y có thẩm quyền của châu Âu sang Việt Nam để thẩm tra điều kiện cụ thể về nuôi an toàn dịch bệnh của Công ty, hoàn tất các thủ tục xuất khẩu cá cảnh sang châu Âu theo quy định.

Nghề nuôi và kinh doanh cá cảnh đã được hình thành và phát triển tại thành phố Hồ Chí Minh từ trước những năm 1975. Trong những năm gần đây có xu hướng phát triển mạnh và khẳng định được vị trí trong ngành thủy sản của thành phố, tạo việc làm cho một bộ phận cư dân, nông dân ngoại thành và vùng ven đô trong xu hướng đô thị hóa, cho phép sử dụng hiệu quả đất đai, thu hút nguồn vốn trong nhân dân.

Với điều kiện tự nhiên phù hợp phát triển các đối tượng cá cảnh nước ngọt nhiệt đới, có đội ngũ các nghệ nhân nhiều kinh nghiệm, cùng với các chính sách phát triển nông nghiệp đô thị của thành phố, gần mười năm qua, đã hình thành khoảng 300 cơ sở sản xuất cá cảnh có quy mô khác nhau tập trung ở các quận, huyện: Quận 9, 12, huyện Bình Chánh và huyện Củ Chi. Các cơ sở đã tạo ra nhiều sản phẩm phong phú, đa dạng về chủng loại (với hơn 60 loài cá cảnh được sản xuất, trữ dưỡng), tạo lượng hàng hóa lớn cung cấp cho thị trường trong nước và xuất khẩu.

Thị trường xuất khẩu cá cảnh của Việt Nam là các quốc gia châu Âu, Châu Mỹ, Châu Phi và một số nước châu Á. Kim ngạch xuất khẩu cá cảnh tăng lên qua các năm (ví dụ: Năm 2013 xuất khẩu đạt hơn 8 triệu USD; năm 2014, đạt hơn 10 triệu USD, tăng 3% so với năm 2013; năm 2015 đạt hơn 12 triệu USD, tăng lần lượt 9,9% về số lượng và 12% về kim ngạch so với năm 2014).

Tuy nhiên, việc xuất khẩu cá cảnh của Việt Nam nói riêng và thủy sản nói chung hiện nay đang gặp phải một số khó khăn như các nước nhập khẩu yêu cầu thủy sản sống (bao gồm cả cá cảnh) phải xuất phát từ cơ sở, vùng hoặc quốc gia an toàn dịch bệnh theo quy định của Tổ chức Thú y thế giới (OIE). Cụ thể, đối với các loài cá cảnh thuộc họ cá chép: Không có mầm bệnh là virus gây bệnh xuất huyết mùa xuân (Spring viraemia of carp virus - SVC) và mầm bệnh là virus Koi Herpes (KHV).

Trong khi đó, năm 2008, ngay sau khi tiếp nhận nhiệm vụ quản lý nhà nước về thủy sản nói chung và thú y thủy sản nói riêng (sáp nhập từ Bộ Thủy sản), Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn ở Trung ương (Cục Thú y) và địa phương hướng dẫn các doanh nghiệp xây dựng và triển khai thực hiện “Chương trình xây dựng cơ sở, nhóm cơ sở an toàn dịch bệnh SVC và KHV trên các loài cá” để phục vụ xuất khẩu. Theo đó, từ năm 2008, các doanh nghiệp, gồm Công ty Cổ phần Sài Gòn Cá kiểng (tại huyện Củ Chi), Cơ sở cá cảnh Võ Văn Sanh – còn gọi là Ba Sanh (tại Quận 9) và Cơ sở cá cảnh Châu Tống (tại huyện Củ Chi) đã tham gia thực hiện Chương trình xây dựng cơ sở an toàn dịch bệnh nêu trên và đã được các cơ quan chuyên môn thú y ở Trung ương và địa phương hướng dẫn: (1) xây dựng cơ sở hạ tầng nhằm đảm bảo điều kiện vệ sinh thú y; (2) thực hiện được các biện pháp bảo đảm an toàn sinh học tại cơ sở; (3) tập huấn nhân viên kỹ thuật; (4) thu mẫu định kỳ, xét nghiệm để chứng minh cơ sở an toàn đối với bệnh virus mùa xuân; và (5) đã được cấp Giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh SVC vào tháng 02/2009. Năm 2010 có thêm Cơ sở cá cảnh Hải Thanh (tại huyện Củ Chi) cũng đã được Cục Thú y được cấp Giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh SVC. Do vậy, tất cả các cơ sở sản xuất cá cảnh nêu trên đã được Cơ quan Kiểm dịch động thực vật Mỹ (APHIS) công nhận đạt điều kiện để xuất khẩu cá cảnh vào thị trường Mỹ.

Riêng đối với Công ty Cổ phần Sài Gòn Cá kiểng (tại huyện Củ Chi), các cơ quan chuyên môn thú y đã cấp Giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh cho các cơ sở sản xuất cá cảnh của công ty này 4 lần, cụ thể: Lần 1: Giấy chứng nhận tại Quyết định số 24/QĐ-TY-TS ngày 09/02/2009 của Cục Thú y; Lần 2: Gia hạn Giấy chứng nhận tại Quyết định số 331/QĐ-TY-TS ngày 19/7/2011 của Cục Thú y; Lần 3: Gia hạn Giấy chứng nhận tại Quyết định số 729/QĐ-TY-TS ngày 29/11/2013 của Cục Thú y; Lần 4: Gia hạn Giấy chứng nhận tại Quyết định số 83/QĐ-TY-TS ngày 24/02/2016 của Cục Thú y. Cục Thú y đã fax và gửi chuyển phát nhanh Giấy chứng nhận cho Công ty; cán bộ của Cục Thú y cũng đã gọi điện cho Công ty xác nhận là đã nhận được Giấy chứng nhận.

Mới đây nhất, ngày 25/02/2016, Cục Thú y tiếp tục ban hành Công văn số 288/TY-TS gửi Công ty Cổ phần Sài Gòn Cá kiểng, Cơ sở cá cảnh Võ Văn Sanh và Cơ sở cá cảnh Châu Tống và các cơ quan thú y địa phương hướng dẫn thực hiện việc duy trì điều kiện an toàn sinh học của cơ sở an toàn dịch bệnh thủy sản.

Liên quan đến khó khăn khi xuất khẩu sang châu Âu, theo Bộ NN&PTNT, muốn xuất khẩu cá chép cảnh sang châu Âu thì phải được công nhận cơ sở an toàn dịch bệnh đối với 02 loại bệnh là SVC và KHV. Công ty đã triển khai và được Cục Thú y công nhận an toàn dịch bệnh đối với bệnh SVC. Với bệnh KHV, công ty vẫn phải tiếp tục thực hiện giám sát.

Do đó, Bộ NN&PTNT đề xuất đồng chí Bí thư Thành ủy chỉ đạo các cấp chính quyền và các cơ quan chuyên môn của TP cần:

Thứ nhất, đối với các cơ sở đã được cấp Giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh: Tiếp tục duy trì điều kiện và thực hiện giám sát để bảo đảm không có dịch bệnh theo quy định của OIE đáp ứng yêu cầu xuất khẩu.

Thứ hai, đối với các cơ sở chưa được cấp Giấy chứng nhận an toàn dịch bệnh mà có nhu cầu xuất khẩu cá cảnh: Cần khẩn trương xây dựng kế hoạch giám sát dịch bệnh chủ động để bảo đảm đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu cá cảnh từ Việt Nam./.

Theo Báo điện tử Đảng Cộng Sản Việt Nam