Bỏ lúa, dựng lều, gắn ống nước, nông dân Hà Nam làm điều chưa từng có, giờ đổi đời, thu nhập tăng vọt

Nông nghiệp CNC: Hướng đi mới cho nông dân Bình Lục

Tại khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Đồng Du (thị trấn Bình Mỹ, huyện Bình Lục, Hà Nam), Hợp tác xã Sản xuất và Dịch vụ Nông nghiệp (HTX SX & DVNN) Thanh Hà đang trở thành một điểm sáng trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao giá trị sản xuất cho người nông dân.

Với tổng diện tích 19,5 ha, sau hơn 2 năm đầu tư, HTX đã từng bước xây dựng hạ tầng sản xuất hiện đại. Trên diện tích quy hoạch 9 ha trồng rau, củ, quả, HTX đã thiết lập 4 khu nhà màn công nghệ cao (tổng diện tích 12.000 m²), trang bị hệ thống tưới tự động treo. Khu vực canh tác ngoài trời khoảng 8 ha cũng được đầu tư hệ thống tưới tự động đồng bộ. Ngoài ra, HTX còn đầu tư kho lạnh bảo quản rau xanh, lò sấy công suất 15 tấn/lần phục vụ chế biến hành, tỏi khô, cùng khu nhà xưởng 150m² chuyên sản xuất giá đỗ.

Bên cạnh việc đầu tư cơ sở vật chất, HTX cũng quy hoạch lại hệ thống kênh mương nội khu, đáp ứng nhu cầu tưới tiêu thay thế hoàn toàn cho phương thức cấy lúa truyền thống. Gần 1.000 tấn phân hữu cơ (phân bò, gà hoai mục) đã được nhập về để cải tạo đất, chuyển đổi thành nền canh tác phù hợp với mô hình nông nghiệp công nghệ cao.

Nhờ đầu tư bài bản, HTX hiện đang sản xuất quanh năm với bốn vụ chính: xuân, hè thu, thu đông và vụ đông. Trong đó, rau, củ, quả là nhóm sản phẩm chủ lực gồm rau gia vị (húng quế, mùi tàu, ớt các loại), rau baby (cải ngọt, cải mơ, cải chíp…) và giá đỗ. Tất cả sản phẩm đều đạt tiêu chuẩn VietGAP và có mặt trong hệ thống siêu thị lớn tại các thành phố.

Đa dạng hóa sản phẩm từ rau mầm đến cây sen

Ngoài sản xuất rau, HTX Thanh Hà đang khai thác hiệu quả 3 ha đất trũng để trồng sen – một loại cây phù hợp điều kiện thổ nhưỡng tại đây. Diện tích sen cho sản lượng hơn 100 kg sản phẩm/ngày, gồm ngó sen, củ sen và đài sen. Bên cạnh đó, 2 ha trồng cây ăn quả như ổi lê Đài Loan, khế, quất cũng bắt đầu cho thu hoạch. Riêng sản lượng ổi đã đạt khoảng hơn 1 tạ/ngày trong đợt đầu.

Sự đa dạng hóa trong canh tác và tận dụng tối đa các loại đất đã góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp. Theo thống kê, khu vực sản xuất trong nhà màn công nghệ cao có thể đạt doanh thu từ 50 – 70 triệu đồng/sào/năm. Diện tích sản xuất ngoài trời mang lại giá trị gấp 4 – 5 lần so với trồng lúa truyền thống.

Hiện nay, HTX giải quyết việc làm thường xuyên cho 20 lao động địa phương, đa phần là nông dân từng sống bằng nghề cấy lúa. Sự chuyển đổi này không chỉ mang lại thu nhập ổn định mà còn mở ra cơ hội tiếp cận nông nghiệp hiện đại cho người dân.

Khó khăn hạ tầng và kỳ vọng chính sách đồng bộ

Tuy đã đạt nhiều kết quả tích cực, HTX Thanh Hà vẫn gặp phải một số khó khăn nhất định trong quá trình sản xuất. Do đất trước đây độc canh cây lúa nên mất nhiều thời gian cải tạo. Hơn nữa, cốt nền đất thấp, lại phụ thuộc hệ thống thủy lợi cũ vốn phục vụ sản xuất lúa nên việc tiêu úng gặp nhiều trở ngại.

Thực tế chỉ cần lượng mưa hơn 100mm đã gây ngập úng, ảnh hưởng trực tiếp tới nhà màn CNC và cây trồng bên trong. Giải pháp tạm thời là đắp bờ để ngăn nước, song chưa thực sự bền vững trong dài hạn.

Trong thời gian tới, HTX dự kiến sẽ chuyển toàn bộ sản xuất về khu đất hiện nay tại Bình Lục, tập trung phát triển các nhóm sản phẩm rau mầm, rau baby và rau gia vị. Đồng thời, HTX kỳ vọng được hỗ trợ từ chính quyền và các doanh nghiệp quản lý thủy lợi để đầu tư hệ thống tiêu thoát nước hiệu quả hơn.

Theo bà Bùi Thị Thanh Hà, Giám đốc HTX, số lượng và chủng loại sản phẩm hiện tại đã tăng gấp 3 – 4 lần so với năm đầu tiên. Với đà phát triển này, HTX đang đăng ký tham gia Chương trình OCOP năm 2025 cho 4 sản phẩm gồm: Bông so đũa, ớt xiêm, ớt Batri và rau rút.

Mô hình sản xuất nông nghiệp CNC của HTX Thanh Hà là ví dụ điển hình cho khả năng thích ứng và chuyển đổi của người nông dân trong bối cảnh nông nghiệp truyền thống đang gặp nhiều thách thức. Với cách tiếp cận bài bản, đầu tư khoa học và sự hỗ trợ chính sách hợp lý, nông dân hoàn toàn có thể trở thành lực lượng tiên phong trong xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, xanh và bền vững.